Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Όλα σε σχέση
11/02/2020, 10:24 μμ

Όλα σε σχέση

Γράφει η Γιόλα Πετρίτση //

 

Νίκος Σαλτερής «Ζωές πλήρους και μερικής απασχόλησης», Εκδόσεις Κέδρος

 

Ο Νίκος Σαλτερής, όπως αναφέρει και ο ίδιος, εμφανίστηκε στο χώρο της ελληνικής λογοτεχνίας το 1992 γράφοντας διηγήματα, μυθιστορήματα και επιστημονικά έργα.

Το βιβλίο του, που θα μας απασχολήσει σήμερα, περιλαμβάνει δέκα τέσσερα διηγήματα και για να καταλάβουμε τη διαφορά του διηγήματος από το μυθιστόρημα δεν έχουμε παρά να θυμηθούμε τι μας είπε  το 1927 ο σπουδαίος Ρώσος φορμαλιστής Μπ. Αϊχενμπάουμ, θέλοντας παραβολικά να επισημάνει αυτή τη διαφορά. Μας είπε, λοιπόν,  ότι το διήγημα θυμίζει ένα πρόβλημα που λύνεται σαν μια εξίσωση με έναν άγνωστο, ενώ το μυθιστόρημα λύνεται με ένα σύστημα εξισώσεων έχοντας πολλούς αγνώστους και μάλιστα καταλήγει να μας βεβαιώνει ότι  ενώ το διήγημα είναι ένα αίνιγμα, το μυθιστόρημα αντιστοιχεί στο παιχνίδι του γρίφου.

Έχοντας διαβάσει τα περισσότερα από τα έργα που έχει γράψει, θα ήθελα να σας καταθέσω τη δική μου άποψη, για τον συγγραφέα και το έργο του. Ο Νίκος  είναι χαρισματικός, έχει  συγγραφικό ταλέντο, χρησιμοποιεί ωραία ρέουσα γλώσσα και η δημιουργία χαρακτήρων στα έργα του είναι πάντρεμα επινόησης, αλλά και εμπειρίας, που βρίσκονται ανάμεσα στην πραγματικότητα και στη φαντασία.

Τα πρόσωπα που χρησιμοποιεί δεν ζητούν να τα θαυμάσουμε, αλλά να τα κατανοήσουμε και να τα νιώσουμε, γι’ αυτό έχουν ελαττώματα, εκτός από προτερήματα, για να μας πείθουν για την ανθεκτικότητά τους.

Ο Νίκος, ως συγγραφέας, ζει μέσα σε όλον τον κόσμο, όχι μόνο στον δικό του και αυτό φαίνεται γιατί παρατηρεί και στέκεται στο πρόβλημα του κάθε ήρωά του. Αντιλαμβάνεται τη δυσκολία που περνά και προσπαθεί να δώσει λύσεις. Επίσης στο γράψιμό του ίσως κάποιος πει πως υπάρχουν κακές λέξεις.

Όμως στη λογοτεχνία δεν υπάρχουν κακές λέξεις, αλλά πράγματα, που εξυπηρετούν την ιστορία.

Αφού λοιπόν ζει μέσα σε όλον τον κόσμο, βλέπει τα τρωτά τους σημεία και τα επισημαίνει, βέβαια εξ απαλών ονύχων, όπως θα έλεγα, αλλά ίσως το διήγημα δεν έχει περιθώρια βάθους. Μέσα στα κείμενά του θίγονται κάποια θέματα για την εκπαίδευση και τους εκπαιδευτικούς, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι, αλλά και πόσο δύσκολο είναι σήμερα οι νέοι να βρουν δουλειά γι’ αυτό  αναγκάζονται να ξενιτευτούν, αλλά και όσοι μένουν δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα με το πενιχρό  μεροκάματο, που παίρνουν  και αναγκάζονται οι συνταξιούχοι γονείς να τους βοηθούν.

Θίγει επίσης το θέμα που γινόταν και παλαιότερα, που τα βλέπαμε και στις ελληνικές ταινίες, όταν μια κοπέλα ήθελε να βρει δουλειά κι  έπρεπε να αποδεχτεί μαζί με την εργασία και τις ορέξεις του εργοδότη, αλλά και ότι κυρίως σήμερα με την ανεργία, νέες κοπέλες διαλέγουν επάγγελμα του πεζοδρομίου για περισσότερα χρήματα ενώ αν ήταν διαφορετικά τα πράγματα δεν θα το επέλεγαν ποτέ.

Θίγει και θέματα κοινωνικά, που ο περισσότερος κόσμος δεν θέλει να τα παραδεχτεί, όπως της ομοφυλοφιλίας και της διαφορετικότητας, που δεν φταίει ο άλλος που γεννήθηκε διαφορετικός κι επειδή υπάρχει κακή πληροφόρηση και έντονος ρατσισμός, αντί οι άνθρωποι να σκύψουν και να κατανοήσουν το πρόβλημα, να αποκτήσουν ενσυναίσθηση, να μπουν στη θέση του άλλου και να τον αποδεχτούν, επιδεικνύουν φρικτή συμπεριφορά απέναντί του και προκειμένου ο άνθρωπος αυτός να προστατευτεί, απομονώνεται, κλείνεται στον εαυτό του και απολαμβάνει τη μοναξιά του. Ιδιαίτερα όταν οι γονείς δεν μπορούν να καταλάβουν την ιδιαιτερότητα του παιδιού τους, έχουν δημιουργήσει ένα προβληματικό άτομο με σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα.

 

Νίκος Σαλτερής

 

Οι συγγραφείς αφηγηματικών κειμένων επινοούν ποικίλες αφηγηματικές τεχνικές, για να κρατήσουν αδιάπτωτο το ενδιαφέρον και την προσοχή του αναγνώστη. Από τις αρχές του 20ου αιώνα που άρχισε να χαλαρώνει η παραδοσιακή πλοκή, εμφανίστηκε όχι μόνο στη λογοτεχνία, αλλά και στις τέχνες, ένα πνευματικό κίνημα, ο μοντερνισμός, ο οποίος έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στην υποκειμενική συνείδηση και εποπτεία του ατόμου.

Κι επειδή βρίσκω πολύ ευρηματικό τον τρόπο με τον οποίο ο Νίκος κατάφερε να δέσει όλα του τα διηγήματα, βάζοντας στο τελευταίο του διήγημα, τους περισσότερους ήρωές του, από τα προηγούμενα διηγήματα στο μετρό, που ανατινάχτηκε στη στάση του αεροδρομίου, όπου φάνηκε πως σχεδόν όλοι είχαν κάποια σχέση μεταξύ τους, σαν τα διηγήματα αυτά να μετατρέπονται σε μυθιστόρημα, παίρνω το ρίσκο αν θέλετε να κατατάξω τα διηγήματα αυτά στο λογοτεχνικό κίνημα του μοντερνισμού.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top