✓ Βιβή Κοψιά: «Στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, άγνωστο γιατί, η χαρά και η δημιουργικότητα υποτιμώνται»

Συνέντευξη στην Ασημίνα Ξηρογιάννη //

-Bιβή Κοψιά σε καλωσορίζουμε στο Fractal, είσαι η πρόεδρος και εκπροσωπείς τον Πανελλήνιο Επιστημονικό Σύλλογο Θεατρολόγων. Αρχικά, παρουσιάσου! Θα θέλαμε δύο λόγια για σένα και τη σχέση σου με το θέατρο, για τους αναγνώστες μας!

Καλώς σας βρήκα και ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση! Πράγματι εκπροσωπώ το Δ.Σ. του Πανελληνίου Επιστημονικού Συλλόγου Θεατρολόγων, μία ομάδα αγαπητών συναδέλφων που μας ενώνει το ενδιαφέρον και η αγάπη μας για το Θέατρο και την επιστήμη μας. Για αυτό και συνεισφέρουμε σε εθελοντική βάση, συνεχίζοντας το έργο των πολλών προκατόχων μας. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν έχουν τόσο σημασία τα πρόσωπα, όσο η διάθεση να βάλουμε και εμείς το λιθαράκι μας σε αυτή την πορεία και να ενισχύσουμε τη συνοχή των Θεατρολόγων.

Σε ότι αφορά εμένα προσωπικά, θα πω μόνο πώς το ειδικό μου ενδιαφέρον είναι το θέατρο στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, τόσο στα Γενικά, όσο και στα Μουσικά και τα Καλλιτεχνικά σχολεία. Ό, τι έχω κάνει μέχρι τώρα σε επίπεδο σπουδών και ενασχόλησης με το θέατρο, προσπαθώ να το αξιοποιώ πάνω σε αυτό τον άξονα, μιας που τα τελευταία χρόνια έχω την τύχη να διδάσκω στο Μουσικό Σχολείο Αθήνας και να εκπονώ τη διδακτορική μου διατριβή πάνω σε αυτή τη θεματική, στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ.

-Ο Πανελλήνιος Επιστημονικός Σύλλογος θεατρολόγων λειτουργεί πόσα χρόνια; Ας κάνουμε μια μικρή ιστορική διαδρομή .Δράσεις και στόχοι του συλλόγου.

Ο ΠΕΣΥθ ιδρύθηκε αφού αποφοίτησαν οι πρώτοι Θεατρολόγοι από το τμήμα Θεατρικών Σπουδών, τη δεκαετία του ’90. Ευτυχώς που η νεανική αισιοδοξία και αθωότητα δεν τους άφησε να αντιληφθούν πόση πολλή δουλειά έπρεπε να γίνει! Οι Θεατρολόγοι ήμασταν ένας πολύ καινούργιος, μικρός κλάδος, άγνωστος στους περισσότερους, με ανύπαρκτα επαγγελματικά δικαιώματα. Από κει και πέρα όλα στήθηκαν, δοκιμάστηκαν και επιτεύχθηκαν με πολύ υπομονή και με τον συλλογικό αγώνα πολλών ανθρώπων, εδώ και αρκετά χρόνια. Θα ήταν μάλλον κουραστικό για τους αναγνώστες να περάσω από όλους τους σταθμούς της μακράς αυτής πορείας και για αυτό θα εστιάσω περισσότερο στο παρόν.

Σήμερα ο ΠΕΣΥΘ έχει πολλαπλή αποστολή: αφενός φιλοδοξεί να είναι ο συνδετικός κρίκος όλων των Θεατρολόγων, ανεξαρτήτως τομέα απασχόλησης και χρόνου αποφοίτησης. Αυτό έχει μεγάλη συναισθηματική αξία, ο Σύλλογος είναι η ιστορία μας, είναι το σπίτι μας! Αφετέρου ο ΠΕΣΥΘ διαχρονικά αγωνίζεται για την καθιέρωση και τη διεύρυνση της Θεατρικής Αγωγής στην Εκπαίδευση, ενώ ταυτόχρονα προωθεί το επιστημονικό και καλλιτεχνικό στοιχείο, οργανώνοντας επιστημονικά συνέδρια, επιμορφωτικές δράσεις, παραστάσεις, δράσεις αλληλεγγύης.

-Ποιος ο ρόλος του θεατρολόγου γενικά;

Ο θεατρολόγος είναι ο εξειδικευμένος επιστήμονας που χτυπά η καρδιά του για το θέατρο! Είναι αυτός που το γνωρίζει σε βάθος και να θέλει να μελετήσει, να αξιοποιήσει και να διαδώσει την τέχνη του Θεάτρου. Από κει και πέρα ο καθένας θα σταθεί μέσα σε όλο αυτό, ανάλογα με τις δυνατότητες και τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά του.

Άλλοι Θεατρολόγοι θα καλλιεργήσουν περισσότερο το θεωρητικό και ερευνητικό κομμάτι και θα κινηθούν στον ακαδημαϊκό χώρο. Άλλοι θα αφιερωθούν στο εφαρμοσμένο θέατρο, στην εκπαίδευση, στο κοινωνικό θέατρο. Και άλλοι θεατρολόγοι θα αξιοποιήσουν τις επιστημονικές τους γνώσεις σε συνδυασμό με την καλλιέργεια άλλων τους ταλέντων και θα δραστηριοποιηθούν στη σκηνή, τη σκηνοθεσία, τη συγγραφή κ.τ.λ.

-Τι διδάσκεται αυτή τη στιγμή από τους θεατρολόγους στην εκπαίδευση;

Αυτή τη στιγμή, στο δημόσιο σχολείο η Θεατρική Αγωγή έχει συρρικνωθεί σε ένα μάθημα που διδάσκεται μία ώρα την εβδομάδα, από την Πρώτη ως την Τετάρτη δημοτικού. Στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση προβλέπεται μόνο στα Μουσικά και τα Καλλιτεχνικά σχολεία.

Έτσι κι αλλιώς το μάθημα είναι πολύ σημαντικό για τα παιδιά, όμως αντικειμενικά ο χρόνος είναι πολύ λίγος. Για παράδειγμα, αν το μάθημα συνεχίζονταν και στις μεγάλες τάξεις του Δημοτικού και στο Γυμνάσιο, θα είχαμε περισσότερες ευκαιρίες να συνδέσουμε τα παιδιά με τη μεγάλη ελληνική πολιτιστική κληρονομιά, μέσα και από την ιστορία του Θεάτρου, αλλά και από μεγαλύτερη επαφή με σπουδαία θεατρικά κείμενα. Ακόμη, αν μας δινόταν περισσότερος χρόνος, θα μπορούσαμε να ανεβάζουμε περισσότερες θεατρικές παραστάσεις. Και τώρα γίνεται βέβαια, αλλά με μεγάλη πίεση και περιορισμούς που ξεπερνιούνται μόνο χάρις στο μεράκι των συναδέλφων.

-Είναι σημαντικό να υπάρχει η τέχνη στο σχολείο, σε Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο! Όμως δεν είναι ολοκληρωτικά. Είναι βέβαια θετικό το ότι φέτος έγιναν μόνιμοι διορισμοί θεατρολόγων. Αλλά….. Πες μας για αυτό!

Αλλά πέρασαν 13 χρόνια από τους προηγούμενους ελάχιστους διορισμούς. Αλλά η συντριπτική πλειοψηφία των Θεατρολόγων παραμένουν αναπληρωτές, παρόλη την πολυετή προϋπηρεσία τους στο δημόσιο σχολείο. Αλλά το θέατρο πλέον δεν διδάσκεται στην Πέμπτη και την Έκτη δημοτικού. Αλλά πριν δύο χρόνια καταργήθηκε η Καλλιτεχνική Παιδεία – Θεατρολογία και από την πρώτη Λυκείου. Αλλά παρόλο που πολλοί συνάδελφοι δραστηριοποιούνται με πολύ καλά αποτελέσματα στην Ειδική Αγωγή, δεν διορίστηκε ούτε ένας Θεατρολόγος εκεί. Αλλά, παρόλο που η εφηβεία είναι μία ηλικία στην οποία κατ’ εξοχήν τα παιδιά δοκιμάζουν ρόλους και χρειάζονται την καλλιτεχνική έκφραση, στο Γυμνάσιο δεν προβλέπεται μάθημα Θεάτρου. Με λίγα λόγια, δεν είναι εύκολα τα πράγματα, παρόλο που οι Θεατρολόγοι έχουν αποδείξει τα οφέλη της θεατρικής αγωγής στο Σχολείο, τα τελευταία 20 χρόνια…

-Θα ήθελα να δώσουμε το στίγμα της παρουσίας των θεατρολόγων στο σχολείο όλα αυτά τα χρόνια. Πώς τα παιδιά ανταποκρίνονται στο μάθημα; Τι πέτυχαν, τι έφεραν, τι προσδοκούν!

Δεν θα επιμείνω πολύ στα αυτονόητα: Προφανώς και η παρουσία των Θεατρολόγων στο σχολείο έχει συμβάλλει στην αισθητική καλλιέργεια των παιδιών, προφανώς και το θέατρο προάγει τη συνεργασία, την ομαδικότητα την αυτοέκφραση. Θα προτιμούσα να εστιάσω σε κάποιες λιγότερο προβεβλημένες πτυχές.

Περνώντας έξω από μία τάξη πού γίνεται μάθημα θεατρικής αγωγής ακούγονται γέλια και χαρούμενα παιδιά. Στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, άγνωστο γιατί, η χαρά και η δημιουργικότητα υποτιμώνται. Η Θεατρική Αγωγή προσφέρει στα παιδιά τη χαρά και την ευεξία που δικαιούνται στο σχολείο, χωρίς να σημαίνει ότι υπολείπεται σε σοβαρούς στόχους. Με ευχάριστο τρόπο, βοηθά τα παιδιά να συγκεντρώνονται, να αυτοοριοθετούνται αλλά και να αισθάνονται ότι οι ανάγκες τους γίνονται σεβαστές. Έτσι παίρνουν αυτό που έχουν ανάγκη και ενδυναμώνονται ώστε να δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους, όπου χρειάζεται μεγαλύτερη αυτοπειθαρχία. Οι μαθητές όχι μόνο ανταποκρίνονται στη Θεατρική Αγωγή, αλλά και περιμένουν το μάθημα όλη την εβδομάδα και διαμαρτύρονται αν το χάσουν! Αυτό από μόνο του κάτι λέει.

Επίσης θα ήθελα να θίξω το θέμα της συμπερίληψης. Η Θεατρική Αγωγή είναι το ιδανικό μάθημα για να γίνει βιωματικά κατανοητή η έννοια της αποδοχής και του σεβασμού. Γενικά, αποφεύγω να χρησιμοποιήσω τον όρο “αποδοχή του διαφορετικού” , γιατί έμμεσα αντιπαραβάλλεται το “διαφορετικό” με το “κανονικό”. Στη Θεατρική Αγωγή δεν δουλεύουν έτσι τα πράγματα. Στο θέατρο αλληλοσυμπληρώνομαστε, διαφέρουμε όλοι και δεν περισσεύει κάνεις. Οι διαφορετικές χάρες των παιδιών ξεδιπλώνονται μπροστά στα μάτια της ομάδας, αφού το θέατρο είναι συνθετική τέχνη, τα χρειάζεται και τα αξιοποιεί όλα: αναδεικνύεται και ο χιουμορίστας και ο εύστροφος και ο ευαίσθητος και ο οργανωτικός και ο ειρηνοποιός και ο καλλίφωνος και ο εκφραστικός και ο επιδέξιος και ούτω καθεξής. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, ιδιαίτερα για τα παιδιά που για διάφορους λόγους βιώνουν τη σχολική αποτυχία και η αυτοεκτίμησή τους βάλλεται. Όχι μόνο για αυτούς βέβαια, νομίζω είναι σαφές!

-Πέρα από την εκπαίδευση, έχουν καταφέρει και άλλα πράγματα. Δημιουργούν και κάνουν αισθητή την παρουσία τους κι αλλού…

Βεβαίως! Όπου υπάρχει πολιτισμός, υπάρχουν και Θεατρολογοι! Στα θέατρα, στην πολιτιστική διαχείριση, στις βιβλιοθήκες, στα κέντρα δημιουργικής απασχόλησης και στις πολιτιστικές επιχειρήσεις των Δήμων, στις στήλες θεατρικής κριτικής και πολιτιστικού ρεπορτάζ στον τύπο, στα Πανεπιστήμια και σε πολλά άλλα πόστα.

-Tι εύχεσαι, τι ελπίζεις, τι ονειρεύεσαι;

Εύχομαι η Θεατρική Αγωγή να στεριώσει και να θεσμοθετηθεί σε όλες τις βαθμίδες, ώστε να συμβάλουμε κι εμείς σε ένα σχολείο με πιο ευτυχισμένα και ισορροπημένα παιδιά! Σας ευχαριστώ πολύ.

 

Η Βιβή Κοψιά σπούδασε στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών και στο τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας (κατεύθυνση Ψυχολογίας) του Ε.Κ.Π.Α. Είvαι απόφοιτος του Μεταπτυχιακού τμήματος «Πολιτιστική Διαχείριση» του Παντείου Πανεπιστημίου και υποψήφια διδάκτωρ του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών στην Αθήνα.