Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ιστορίες μετεμφυλιακής πανεπιστημιακής ζωής
03/07/2019, 11:47 πμ

Ιστορίες μετεμφυλιακής πανεπιστημιακής ζωής

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

“Βήματα στην ομίχλη”,  Ανθούλα Διαμάντη-Κηπιώτη, Ιστορίες Πανεπιστημιακής Ζωής. Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις, Μάρτιος 2019. Αθήνα

 

Η Ανθούλα Διαμάντη-Κηπιώτη είχε απασχολήσει τον γράφοντα και το παρόν περιοδικό και κατά το παρελθόν. Συγκριμένα με την ευκαιρία της έκδοσης του πρώτου της βιβλίου ‘Πανωφόρια’ από τις ΒΗΤΑ Ιατρικές Εκδόσεις (2015) στο 14o  Τεύχος (Fractal. Η γεωμετρία των ιδεών. Ιούλιος 2015), καθώς και όταν κυκλοφόρησε το δεύτερο πόνημά της, το ‘Γεια στο στόμα σου’ κάπου δύο χρόνια  αργότερα, στο 36o  τεύχος του ίδιου περιοδικού, τον  Μάιο του 2017. Τώρα επανέρχεται στην εκδοτική προσπάθεια με το τρίτο της βιβλίο, τα ‘Βήματα στην ομίχλη’ και υπότιτλο  ‘Ιστορίες Πανεπιστημιακής Ζωής’ από τις ίδιες πάλι φιλόξενες εκδόσεις  (Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις, Μάρτιος 2019. Αθήνα).

Μέσα στις εκατόν σαράντα περίπου μεγάλες σελίδες, η συγγραφέας ανατρέχει στο ιδιωτικό παρελθόν, αλλά την ίδια στιγμή σε ολόκληρη την μετεμφυλιακή Ελλάδα, όταν η χώρα προσπαθούσε να ανακάμψει, κοινωνικά και πολιτικά, από έναν άδικο εν πολλοίς εμφύλιο πόλεμο, την ώρα που όλα τα ευρωπαϊκά κράτη που είχαν εμπλακεί στο δεύτερο μεγάλο πόλεμο είχαν ήδη αρχίσει αυτή τη διαδικασία σχεδόν πέντε χρόνια πριν. Βεβαίως η Ανθούλα Διαμάντη-Κηπιώτη εστιάζεται περισσότερο στην πανεπιστημιακή ζωή της ως αναπληρώτριας καθηγήτριας της επιστήμης της Περιοδοντολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Όπως εκμυστηρεύεται στο ‘σημείωμα για τον αναγνώστη’ στην αρχή του βιβλίου, το αφήγημα βασίζεται σε γεγονότα και αληθινές ιστορίες, σε εμπειρίες και βιώματα από την πανεπιστημιακή της ζωή. ‘… Ρίχνει έντονο φως σε κάποια από αυτά, ενώ άλλα παραμένουν ακόμα στη σκιά και την ομίχλη, αδιερεύνητα ή σκοτεινά. ‘Τα ανασυνθέτω’, συνεχίζει, ‘… με τη φιλοδοξία να φτάσω στην αλήθεια τους. Εκτός από προσωπικά βιώματα, σκέψεις και δράσεις, οι ρωγμές της πραγματικότητας επέτρεψαν την ανάδυση μικρών μυθοπλασιών για την εξυπηρέτηση του κειμένου…’.

Βεβαίως δεν θα μπορούσε να γίνει και αλλοιώς! Εμπειρίες μισού σχεδόν αιώνα δεν θα μπορούσαν να αποδοθούν με ακρίβεια ούτε και να ξεδιπλωθούν με κάθε περισσή λεπτομέρεια, αφού σε κάθε βήμα εξιστόρησης η συγγραφέας φαίνεται να περπατά μέσα σε ένα δρόμο πλημμυρισμένο από πυκνή ομίχλη αμφιβολίας και μόνο σε προχωρημένη ηλικία αρχίζει κάπως το τοπίο να ξεκαθαρίζει στα μάτια της και τα δικά μας φυσικά. ‘… Από την αναδίφηση των τεκμηρίων αναδύθηκαν σταθμοί βροχεροί, χαμένοι στην ομίχλη του παρελθόντος και βασανιστικά ερωτηματικά για πράγματα που με ξεπερνούσαν. Χαρές που με στήριξαν, ήττες που με πόνεσαν και απώλειες που με τσάκισαν. Καιρό με βασάνιζε η σκέψη να τα ξεχάσω όλα. Να τα διαγράψω και να καταστρέψω τα τεκμήρια. Όμως δεν βρήκα το κουράγιο. Κάποια πράγματα έχουν τεράστια δύναμη στην ψυχή μας και ξεπερνούν τη λογική μας όπως για παράδειγμα ο βιωμένος χρόνος. Έτσι βυθίστηκα μέσα του να βρω τους χώρους και τα γεγονότα που με οδήγησαν στα μονοπάτια τα δύσβατα αλλά και πάμφωτα όπου περπάτησα και έγιναν δικά μου…’.

Καλύτερη εξομολόγηση και ερέθισμα για συγγραφή δεν θα μπορούσε να μας δώσει η συγγραφέας για ετούτο το πόνημά της.  Αρχίζει από την πρώτη μέρα στο Πανεπιστήμιο, στο γνωστό κτίριο του Χημείου της οδού Σόλωνος και περατούται αργά μετά την υποχρεωτική όπως αποδείχτηκε και εξελίχτηκαν κάποια πράγματα και μεθοδεύσεις στο εσωτερικό της  Οδοντιατρικής Σχολής στο Γουδί, με απώτερο σκοπό την μη εξέλιξή της στην ανώτερη βαθμίδα, εκείνη του  τακτικού καθηγητού στην ίδια σχολή για λόγους λίγο πολύ ευνόητους και γνωστούς σε όλους που έχουν στοιχειώδη γνώση των τεκταινομένων και των υπόγειων διεργασιών στην επιλογή των μελών ΔΕΠ (Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού) και την περαιτέρω εξέλιξή τους στα Πανεπιστήμια της χώρας μας.  Τα τελευταία γεγονότα, ίσως να μην ενδιαφέρουν τους περισσότερους αναγνώστες, αλλά το κείμενο προσφέρει αναρίθμητες πληροφορίες για την κατάσταση που επικρατούσε στη χώρα και στα εκπαιδευτικά ιδρύματα την περίοδο της δικτατορίας, τους αγώνες των φοιτητών στη Νομική Σχολή και το Πολυτεχνείο, τις οικονομικές δυσκολίες των περισσοτέρων, απ’ αυτούς, που αποτέλεσαν και το κατάλληλο κίνητρο για αγώνα, αφού, ‘… η ανέχεια δεν υψώνει αδιέξοδα μόνον, αλλά αποδεικνύεται ότι συνιστά και αφετηρία απόδρασης…’! Ορισμένες λεπτομέρειες είναι γνωστές σε όσους έζησαν εκείνη την δύσκολη περίοδο, όπως οι πολυγραφημένες και άθλιες σημειώσεις στα περισσότερα μαθήματα χωρίς να υπάρχει κάποια εναλλακτική λύση αφού οι εξετάσεις γίνονταν με βάση αυτές.

 

Η Ανθούλα Διαμάντη-Κηπιώτη, στα πάντα φιλόξενα γραφεία των Βήτα ιατρικών Εκδόσεων.

 

Ένα σεβαστό μέρος του κειμένου αναφέρεται στην προσωπική και οικογενειακή ζωή της συγγραφέως, στους έρωτες, το γάμο και τις σχέσεις της με τα μέλη της οικογένειάς της. Σε ολόκληρη όμως την αφήγηση, δεν παύει να επαναλαμβάνει ότι τα βήματά της ήταν δειλά και προσεκτικά αφού βάδιζε σε ομιχλώδες, κατά κύριο λόγο, τοπίο. Φοιτητική πορεία, πτυχίο, διδακτορική διατριβή, μετεκπαίδευση στο εξωτερικό και πολύχρονη πορεία στο Πανεπιστήμιο ξεδιπλώνονται  μπροστά μας με ζηλευτή αφήγηση, για να έρθει το τέλος με ηρωική έξοδο της ίδιας απ’ εκεί. Η κομματικοποίηση της φοιτητικής ζωής, φοιτητών και διδασκόντων, έρχεται στην επιφάνεια με δραματικό τρόπο, καθώς και τα  απώτερα αποτελέσματά της. Άλλωστε δεν είναι μυστικό και σε όλους  γνωστό,  ότι μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1974,   ο κάθε υπουργός Παιδείας θέλοντας να αφήσει τη σφραγίδα του, έτσι τουλάχιστον νόμιζε, προχωρούσε σε ενέργειες, τροποποιήσεις  και νόμους τα αποτελέσματα των οποίων βρίσκονται μπροστά μας καθημερινά, ακόμα δυστυχώς και σήμερα!

Παράλληλα μας κάνει κοινωνούς κάποιων σκέψεων και αντιλήψεων για τη ζωή ως αποτέλεσμα της πολύχρονης πείρας της. Μας μιλά για τον πολιτισμό, την ποιότητα της  συμπεριφοράς του ανθρώπου, την τέχνη καθώς και για την αποφασιστικότητα του ανθρώπου να πετύχει τους στόχους του χωρίς να χάσει το πολιτιστικό του επίπεδο. Στους ‘απολογισμούς’ της, το τελευταίο κεφάλαιο, γίνεται περισσότερη ψύχραιμη αποτίμηση των γεγονότων και των προσδοκιών, προσωπικών και επαγγελματικών,  αφού ο θυμός φαίνεται πως καθιζάνει, σε μεγάλο βαθμό, και καινούργιες σκέψεις εμφανίζονται στο προσκήνιο που αφορούν την ανθρώπινη επαφή, τη φιλία, την πανεπιστημιακή της πορεία, ενώ ένα μεγάλο μέρος του κεφαλαίου αφιερώνεται στη διδασκαλία, τη σχέση διδασκόμενου και δασκάλου και των βαθύτερων μυστικών που την διέπουν. Στον επίλογο του βιβλίου, η Κηπιώτη μας αφήνει να μάθουμε με περισσή ειλικρίνεια, ότι ένοιωσε και βίωσε όλα εκείνα τα χρόνια: ‘‘…Ανακάλυψα αγκυροβόλια, και αρτεσιανά πηγάδια στη γοητεία της φιλίας και της συνοδοιπορίας. Γνώρισα πια ‘Ιθάκες τι σημαίνουν’ και κατέληξα ότι όταν τιμάς τη ζωή που έζησες, θα έλθει κι’ αυτή με τη σειρά της να σε τιμήσει, Με τη γαλήνη! Ίσως και με μια κρυμμένη νοσταλγία…’’.

Το τελικό κέρδος όλων μας από μια έννοια!

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top