Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Από τον Ιωάννη Κονδυλάκη, στο σήμερα. Ύμνος στην επαρχία της Βιάννου
11/06/2019, 11:12 μμ

Από τον Ιωάννη Κονδυλάκη, στο σήμερα. Ύμνος στην επαρχία της Βιάννου

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

“Βιαννίτικα πολιτισμικά σκιρτήματα τον 20ο και τον 21ο αιώνα.” Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης, Ηράκλειο, 2019

 

Το παρόν πόνημα του ορθοπεδικού γιατρού Αλιγιζάκη, υπήρξε το ‘… αποτέλεσμα μακροχρόνιας και πολυσχιδούς μελέτης του Βιαννίτικου πνεύματος από τον Αγησίλαο Κ. Αλιγιζάκη, αλλά και των προσωπικών σχέσεων με Βιαννίτες…’, όπως τόσο παραστατικά γράφει στον πρόλογο  του βιβλίου η Πρόεδρος του Δ. Σ. του Πνευματικού Κέντρου Βιάννου και βιολόγος, Μαρία Χρηστάκη-Χάμψα. Πρόκειται βεβαίως για το βιβλίο ‘Βιαννίτικα πολιτισμικά σκιρτήματα τον 20ο και τον 21ο αιώνα’, γραμμένο από τον γνωστό στους κατοίκους του Ηρακλείου, προαναφερθέντα γιατρό. Ο τελευταίος, ετούτη τη φορά εστίασε το ενδιαφέρον του στην μαρτυρική επαρχία της Βιάννου. Άφησε ουσιαστικά σε δεύτερη μοίρα  κάποιους συνειρμούς που κάνουμε όλοι μας όταν ακούμε το συγκεκριμένο όνομα με τα σκληρά, δραματικά και αποτρόπαια γεγονότα που σημάδεψαν τον τόπο τον Σεπτέμβριο του 1943, με την γνωστή, κατάπτυστη και αποτρόπαια εκτέλεση 461 κατοίκων της επαρχίας Βιάννου και Ιεράπετρας από τα ναζιστικά στρατεύματα, ή για να είμαστε ειλικρινέστεροι, αναφέρθηκε δια βραχέων σε αυτή, αφού επικεντρώθηκε περισσότερο στις πολιτιστικές παραμέτρους της επαρχίας Βιάννου, οι οποίες όπως φαίνεται και αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης διατρέχοντας τις σελίδες του πονήματος, είναι υψηλού βαθμού.

Ο συγγραφέας, από την εισαγωγή ήδη του βιβλίου του, κάνει σαφή αναφορά στους όρους πολιτισμός και κουλτούρα. Ενώ, δηλαδή, εξηγεί πως οι δύο έννοιες παρουσιάζουν κάποια συνάφεια στην Αγγλία και Γαλλία, όπου ως πολιτισμός ορίζεται ‘το σύνολο των τεχνολογικών και πνευματικών επιτευγμάτων ενός λαού’, στο χώρο της Γερμανίας, ‘… η κουλτούρα διαφοροποιείται από τον πολιτισμό, καθώς η κουλτούρα αφορά μόνο στα πνευματικά, καλλιτεχνικά και θρησκευτικά επιτεύγματα…’. Και απ’ ότι επεξηγεί, η κουλτούρα της εν λόγω επαρχίας, αν κρίνουμε από τα πνευματικά και καλλιτεχνικά δρώμενα του προηγούμενου αιώνα,  καθώς και των αρχών του νέου που ανέτειλε εδώ και δύο δεκαετίες, είναι εντυπωσιακή, λαμβάνοντας υπόψιν πάντοτε τις παραμέτρους της δυσπρόσιτης και απομονωμένης, από γεωγραφικής σκοπιάς,  ετούτης της περιοχής του Νομού Ηρακλείου, η οποία κατάφερε να δημιουργήσει μια ξεχωριστή και εντυπωσιακή πολιτισμική ταυτότητα.

Ο Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης, έλαβε υπόψιν του το πλούσιο διαθέσιμο υλικό των πολιτισμικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο χώρο της επαρχίας, όπως την ‘Ιστορική, Λαογραφική, Αρχαιολογική Εταιρεία Βιάννου’ που κυκλοφόρησε  το περιοδικό ΄Βαννίτικες ρίζες’, την ‘Πολιτιστική Εταιρεία Βιάννου’, και τόσου άλλου υλικού, έντυπου και ηλεκτρονικού, για να μας ξεδιπλώσει και παρουσιάσει παραστατικά τις περιόδους στις οποίες άκμασε ο πολιτισμός της περιοχής. Η πρώτη, ήταν η περίοδος 1880-1923, κατά την οποία η βιαννίτικη μουσική είναι το στοιχείο που προεξέχει  στα χρόνια εκείνα η οποία χαρακτηρίζεται από την έντονη παρουσία του προφορικού κατά κύριο λόγο πολιτισμού. Η επόμενη περίοδος (1924-1944), παρά τις εκπληκτικές εκφάνσεις και προόδους της στον τομέα του πολιτισμού, σημαδεύτηκε από τα δυσάρεστα γεγονότα της ναζιστικής κατοχής.  Ξεπερνώντας αυτά, όσο ήταν δυνατόν, οι κάτοικοί της επιδόθηκαν σε ατέρμονα προσπάθεια να περισώσουν ότι ήταν δυνατόν και να συνεχίσουν  έτι περαιτέρω τις προσπάθειες για ανάκαμψη. Σύλλογοι, θεατρικές παραστάσεις, χοροεσπερίδες, τοπικά πανηγύρια, κινηματογράφος και καντάδα, ήταν ανάμεσα στα πολλά που είδαν το φως σε εκείνα τα μέρη στα οποία η μουσική είχε τον πρώτο λόγο. Οι Βιαννίτες, μας λέει ο συγγραφέας, ‘..απάντησαν στις μνήμες του Ολοκαυτώματος, τη μετανάστευση και την οικονομική δυσχέρεια, με τον πολιτισμό’. Η επόμενη περίοδος (1976-2003) πολιτιστικής ακμής της Βιάννου, χαρακτηρίζεται από την έκδοση και κυκλοφορία της εφημερίδας,  ‘Βιαννίτικα Νέα’, η οποία συσπείρωσε τον πνευματικό κόσμο του τόπου γύρω της. Ανάλογης σπουδαιότητας ήταν και η  περίοδος (2003-1012) με τη συνέχιση της εκδοτικής παραγωγής, εφημερίδων, βιβλίων και περιοδικών, ανάμεσα στα τόσα άλλα που δημιουργήθηκαν εκεί χάρη στο μεράκι των κατοίκων, όπως για παράδειγμα, τελευταία, η Πινακοθήκη της Βιάννου, στον Κερατόκαμπο. Τέλος αναφέρεται δια βραχέων, στα σημερινά κατορθώματα των κατοίκων και κυρίως πως προαλείφεται το μέλλον της επαρχίας μέσα από τις πρόσφατες πολιτιστικές ψηφίδες της. Ο αβάσταχτος πόνος του Ολοκαυτώματος είναι φυσικά πανταχού παρών στο βιβλίο, όπως άλλωστε και στη σκέψη των επιζώντων ακόμα. Η μνήμη και η λήθη βρίσκονται σε διαρκή αντιπαράθεση στις καρδιές των κατοίκων της περιοχής, αλλά αυτό δεν τους εμποδίζει να δημιουργούν ότι καλύτερο για τον τόπο τους, πλαταίνοντας τα μονοπάτια της βιαννίτικης κουλτούρας. Αξιόλογο είναι το φωτογραφικό αρχείο του Μανόλη Στρατάκη που βρίσκεται στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου, καθώς και η παράθεση πλούσιας βιβλιογραφίας, παρμένης από εφημερίδες και βιβλία των διαφόρων εποχών, άκρως πολύτιμου υλικού για τον μελλοντικό ερευνητή της περιοχής. Σε πολλές σελίδες του βιβλίου ο αναγνώστης που κατάγεται από την περιοχή θα συναντήσει δικούς του ανθρώπους, συγγενείς και φίλους, που έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους και κάποιοι ακόμα τη ζωή τους για τον τόπο τους.  Μια αναμφίβολα αξιόλογη προσπάθεια, ένα ενδιαφέρον ταξίδι  στα μονοπάτια της Βιαννίτικης κουλτούρας από τον όχι Βιαννίτη, να σημειώσουμε, Αγησίλαο Αλιγιζάκη!

 

Αγησίλαος Αλιγιζάκης

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top