Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η Άνοιξη της Ποίησης
16/02/2021, 9:03 μμ

Η Άνοιξη της Ποίησης

Γράφει η Αθηνά Παπανικολάου // *

 

«Βαθύς ουρανός βυθός θάλασσας» της Ξανθίππης Ζαχοπούλου, Εκδ. Το Ροδακιό, 2020, σελ. 68

 

ΓΡΑΜΜΙΚΉ Β

 

….Γράφω

για αυτά που δε θα ειπωθούν

παρά με δύο λέξεις ή τη σιωπή

που βρίσκει ο Έρωτας ανοικτή για να γλιστρήσει

εκεί ανάμεσα στα στήθη της Αθωότητας

 

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

 

ΠΑΝΔΑΜΑΤΩΡ

 

Άνοιξα το ποτάμι μέσα μου

Κι έτρεξαν κελαηδισμοί από λέξεις

Σακατεύοντας τον χρόνο

Έτσι που στο τέλος να υποκλίνεται

Φτιάχνοντας μια ιστορία από την αρχή

Πώς ήταν εξ απαλών ονύχων η άνοιξη

Πριν γυρίσει κουρασμένος Νοέμβρης

 

Σακάτεψε τον χρόνο

Ετσι κι αλλιώς από το αίμα του ζεις

Γίνε πανδαμάτωρ με τη δημιουργία

 

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

 

ΥΠΕΡΒΑΣΗ

 

Φωτιά στο ηλιοβασίλεμα

θα’ ναι το άρμα της ημέρας

με την ταχύτητα φωτός

που έτρεξε τις στιγμές μας

Αυτές που γύρεψαν το φως της Εφηβείας

το φως μιας άλλης εποχής

Μ’ αυτούς που κάναν την Αγάπη

ακρογιαλιά για να ‘χει νόημα ο ήλιος

Τα χέρια τους κλαδιά

για να ακουμπάνε τα πουλιά

Το πρόσωπο ουρανό

να καθρεπτίζεται η Οικουμένη

και τη ζωή τους θάλασσα

να ταξιδεύει ο καιρός

 

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

 

Η ΖΩΗ

 

Η ζωή

Κουβαλάει την αλήθεια της

Στα καλντερίμια κερνάει τα ποτήρια της

Τσουγκρίζει στην υγειά της

 

Δακρύζει με τα μάτια μας

Αντέχει με τις λύπες μας

Φιλά με τα φιλιά μας

 

Μιλάει με τη φωνή μας

Ακούει με τα τραγούδια μας

Ταξιδεύει με τις ανάσες μας

 

Η ζωή

Τρεμοπαίζει την αλήθεια της

Ψάχνοντας τα καντήλια της

Για κάθε ζωή

 

Ανοίγει με τα βλέφαρά μας

Δειλιάζει με τους φόβους μας

Πονά με τη σιωπή μας .

 

Ξανθίππη Ζαχοπούλου

 

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

 

ΠΟΛΕΙΣ

 

Πόλεις τσίγκινα δοχεία στη φωτιά

Πόλεις σημάδια από ρόδες φορτηγού στον δρόμο

Πόλεις συριγμός από άρρυθμες αναπνοές

 

Κοιτάζεις τον πηγαιμό σου και το έλα σου

Μια σκλαβιά αλυσοδεμένη στα πεζοδρόμια

Ποτήρια μισοάδεια που δε μέθυσες

Άσπροι πάτοι κώνεια βλέμματα

 

Πόλεις πατούσες θυμωμένου ελέφαντα

Πόλεις αναμμένα αναστενάρια μπούλμπερη

Πόλεις κρυφές νοσταλγίες ανόητων

Κοιτάζετε με τα γυάλινα μάτια ρινόκερου

 

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

 

ΟΛΟΓΙΟΜΟΣ

 

Η καρδιά οιστρά

στα νεφελώματα των αστεριών

Απόψε είσαι ολόγιομος

όσο μπορεί να φωτιστεί το σώμα

την καθαρότητά του αναζητώντας

Απόψε τα φωτεινά μονοπάτια σου

χορεύεις της θάλασσας

μπήγοντας το φως στον κάθε πόρο της νύχτας

 

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

 

ΛΑΓΩΝΙΚΟ

 

Πίσω από τις αισθήσεις

κρύβεται ένα λαγωνικό

που ξυπνάει μόνο

όταν τρίζει η πόρτα

από άνεμο ερωτευμένο

Φαίνεται πως ο φτερωτός

παίζει με τα δελτία καιρού

έτσι που στο τέλος τα αισθήματα

γίνονται ραγδαία εξαγνιστική βροχή.

 

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

 

 

Η ποίηση, γράφει η ποιήτρια Ξανθίππη Ζαχοπούλου στη δεύτερη συλλογή της « ΒΑΘΥΣ ΟΥΡΑΝΟΣ ΒΥΘΟΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ» ( εκδ. ΤΟ ΡΟΔΑΚΙΌ, 2020) δίνοντας μας με τον ορισμό τη δική της οπτική και τις δικές της προσδοκίες από την ποιητική τέχνη,

«δημιουργεί τον κόσμο από την αρχή ή καλύτερα τον αναβαπτίζει κι έτσι αποκαθαρμένος αγγίζει το πιο λεπτό μας αίσθημα, τη διαφάνεια και την παρθενικότητα που χάσαμε μαζεύοντας υλικά που μας ήταν άχρηστα….Είναι μια μικρή κατεργάρα άνοιξη που ζητά να ψαύσει τα πρόσωπά μας, να μεταμορφώσει τη χλωμή όψη του χειμώνα»

Και πράγματι, σε αγαστή συμφωνία θεωρίας και πράξης, από υλικά φυσικά και διάφανα, λαμπερά και πολύχρωμα σαν τα γυαλάκια και τα βότσαλα που ξέπλυνε στην ακτή η αρμύρα της θάλασσας, φτιάχτηκαν και τα ποιήματα αυτής της συλλογής κι αναβαπτίζουν τον κόσμο μας με τη δύναμη που δίνει η εσωτερική μεταμόρφωση, καθώς αυτή στηρίζεται σε μια νέα θέαση του κόσμου.

Η ποίησή της ένας ύμνος στη Ζωή, τον Έρωτα, τη Νεότητα, την ομορφιά μιας Φύσης που δεν έχει λαβωθεί ολότελα ακόμη από τον άνθρωπο, προσκλητήριο για δημιουργία με το βλέμμα αναπεπταμένο στον ουρανό και την ψυχή να γεμίζει με χρώματα, με ήχους, με  λέξεις που έχουν τη μεταφυσική ικανότητα να συνθέτουν εικόνες, λέξεις που μιλούν όπως τα πουλιά στις δημοτικές παραλογές και είναι τα όπλα που μας χαρίζει η ποιήτρια για να νικήσουμε τον χρόνο, να υπερβούμε τον χειμώνα και τον θάνατο που οικονομεί, ώστε να περάσουμε στην αναγέννηση της Άνοιξης.

Κυρίαρχα στοιχεία σ΄αυτόν τον αγώνα και συχνά μοτίβα των στίχων της είναι αυτά του τίτλου: ο Βαθύς Ουρανός, σύμβολο και όριο  της ανύψωσης, της πνευματικής και ψυχικής ολοκλήρωσης, της επίτευξης του οράματος κι  ο Βυθός της Θάλασσας, το υπόστρωμα, το λησμονημένο υποσυνείδητο, τα πάθη κι οι στάχτες από τις φωτιές τους όπως γράφει στο πρώτο ποίημα της συλλογής ΑΝΥΠΟΠΤΗ ΑΓΑΠΗ,  το γήινο του εαυτού μας που αναδεύεται με το πρώτο μελτέμι και θέλει να αναδυθεί από τα βάθη, να πετάξει ψηλά, να συναντήσει το Αιώνιο. Αυτή δεν είναι άλλωστε κι η βαθύτερη ανθρώπινη επιθυμία; Μια διαρκής πάλη με τον χρόνο και τη φθορά προσδοκώντας την αθανασία.

Η Τέχνη είναι αυτή που διαρρηγνύει το εφήμερο της ανθρώπινης υπόστασης. Η ποίηση το πετυχαίνει με τις λέξεις που καταγράφουν την εσωτερική γλώσσα και περιμένουν την προσωπική μας αποκρυπτογράφηση, το σπάσιμο του κώδικα μιας ιδιωτικής Γραμμικής Β. Η ποιήτρια χαρίζει τα κλειδιά. Γύρω σας είναι οι απαντήσεις, μας λέει χαμηλόφωνα, αρκεί να απλώσετε τη ματιά σας, να αφουγκραστείτε τον άνεμο, να ψαύσετε τα πράγματα και τα σώματα, να αφεθείτε στο ρεύμα του ποταμού, να ακούσετε το κελάηδισμα της γλώσσας.

Αυτές είναι οι πρώτες ύλες της συμπαντικής δημιουργίας κι η Τέχνη το φως που πέφτει πάνω της.

«Ποίημα μωρό γεννήθηκες από τα έγκατα τα σκοτεινά δάση κουκκίδα φως….δώρο χρυσού φόντου σε πίνακα ουράνιο με τα φτερά αγγέλων, χιτώνες φως ντύμα παραδείσιο στις μέρες της Εδέμ»

Μια γέννα κι η ποίηση, καθόλου εύκολη, έχει ωδίνες: «Τα ποιήματα έχουν πέτρινο σταυρό κι όλο γυρνάνε με τα χέρια πληγωμένα μα δεν τα νοιάζει ξέρουνε καλά πως αύριο θα ‘ναι πάλι αναστημένα». Η ποιήτρια δε φοβάται μήπως πληγωθεί, θαρραλέα προχωράει στην έκθεση του κόσμου της και μας παρασέρνει με το ιδίωμά της, που δεν είναι άλλο παρά η κινητήρια δύναμη όλων, ο αρμός των υλικών της και κάθε δημιουργίας, η θεμελιακή αρχή όλων, η Αγάπη: « Τα ποιήματα είναι πύργοι της Βαβέλ που όμως όλες τις γλώσσες τις μιλάνε μα ένα ιδίωμα γνωρίζουνε καλά πως ήρθανε στη γη για να αγαπάνε».Διακρίνεται, νομίζω, μια βαθιά θρησκευτικότητα στους στίχους της, όχι με την έννοια της θεοκρατικής ντεντερμινιστικής ερμηνείας της ζωής και του νοήματος της αλλά σαν μια Σπινοζική ανίχνευση αυτού, στην ομορφιά των πραγμάτων, των λεπτών αισθημάτων, στο οικολογικό Ρουσοϊκό πρόταγμα επιστροφής στην αρχική παρθενική απλότητα της φύσης. Ας μου επιτραπεί μια δεύτερη ανάγνωση, η ποιήτρια ανανεώνει ποιητικά και με το εντελώς δικό της ύφος τον Ανθρωπισμό της ποίησης του Νικηφόρου Βρεττάκου.

Η Ξανθίππη Ζαχοπούλου επιτυγχάνει τον στόχο της χειριζόμενη με αξιοθαύμαστη ευκολία τις νόρμες της παραδοσιακής και της μοντέρνας ποίησης, αφού ομοιοκαταληξία και μέτρο εναλλάσσονται με τον επικρατέστερο ελεύθερο στίχο. Ο εσωτερικός ρυθμός κυριαρχεί  στα ποιήματα της συλλογής με τη χάρη του κυματισμού της θάλασσας που εμφανώς αγαπάει η ποιήτρια.

Εσωτερική ποίηση, πηγαία λυρική. Συνομιλεί  διαρκώς με τις αισθήσεις,

αφομοιώνει τα αισθητηριακά δεδομένα τους και τα μετουσιώνει σε λέξεις ικανές να χαρίσουν όχι μόνο την αναγνωστική απόλαυση αλλά και την ανύψωση που κι η ίδια επιθυμεί:από τον Βυθό της Θάλασσας στον Βαθύ Ουρανό.

 

 

* Η Αθηνά Παπανικολάου είναι φιλόλογος. Εργάστηκε στη Μέση Εκπαίδευση από την οποία αφυπηρέτησε τον Αύγουστο του 2020

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top