Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Αναζητώντας τον Χαμένο Παράδεισο
20/08/2019, 11:27 μμ

Αναζητώντας τον Χαμένο Παράδεισο

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

Paul Bowles «Τσάι στη Σαχάρα», Μετάφραση: Νίκος Α. Μάντης, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 448

 

«Πάντα ήθελα να πάω όσο πιο μακριά μπορούσα από τον τόπο όπου γεννήθηκα», είπε και πήγε. Ο Πολ Μπόουλς έζησε τα 52 από τα 89 χρόνια της ζωής του στην Ταγγέρη.

Ο αμερικανός συγγραφέας (1910- 1999) που ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του 1920 γράφοντας ποίηση, συνέχισε τη δεκαετία του 1930 συνθέτοντας μουσική και τη δεκαετία του 1940 μεταπήδησε στον πεζό λόγο, έγραψε όλα του τα πεζά, «Τσάι στη Σαχάρα», «Καλώς να πέσει», Ψηλά πάνω από τον κόσμο» τα διηγήματα «Ο σκορπιός», «Εκατό καμήλες στην αυλή», τα ταξιδιωτικά του κείμενα όλα στην Ταγγέρη.

Ειδικά το πρώτο του μυθιστόρημα «Τσάι στη Σαχάρα» που εκδόθηκε το 1949 παρ’ ότι ο δρόμος για την έκδοση δεν ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα, ήταν εκείνο που σημείωσε τεράστια επιτυχία και επισκίασε στη συνέχεια όλα τ’ άλλα.

Στις σελίδες του, ένα ζευγάρι Αμερικανών, ο Ποτρ και Κιτ Μόρσμπερι, για να ξεφύγουν από το ψυχολογικό και σεξουαλικό τους αδιέξοδο, και για να παραμείνουν μαζί, ταξιδεύουν στη Βόρειο Αφρική με σκοπό να διασχίσουν την Αλγερία και τα περιορισμένα ψυχικά τους όρια, δεν έχουν καταλήξει στον ακριβή προορισμό τους αλλά είναι αποφασισμένοι, με το αίσθημα του ταξιδιώτη και όχι του τουρίστα, να αφήσουν πίσω τους τον σύγχρονο κόσμο.

Αλλά ένα ταξίδι είναι μια περιπέτεια, ποτέ δεν ξέρεις πού και πώς θα σε βγάλει. Ακόμα κι όταν είσαι ο Πορτ και γνωρίζεις εξ αρχής τα δικά σου όρια [«όσο κι αν επιθυμούσε να την προσεγγίσει, ήξερε ότι έτρεμε τις συναισθηματικές απαιτήσεις που θα περιλάμβανε κάτι τέτοιο»]. Η Κιτ, αποδεικνύεται ανθεκτικότερη [«εδώ πέρα λέμε ότι η ζωή είναι ένας γκρεμός και ότι δεν πρέπει ποτέ να κοιτάζεις πίσω όταν σκαρφαλώνεις»] ωστόσο παρ’ ότι θα μετρηθεί στους επιζήσαντες, αυτό που θα φτάσει στο τέλος θα είναι η σκιά της.

«”Αντίο” λέει ο ετοιμοθάνατος στον καθρέφτη/που κρατούν μπροστά του./Δεν θα ιδωθούμε άλλη φορά» Paul Valery.

Αυτό το «ατίθασο» βιβλίο όπως το αποκαλούσε κι ο ίδιος ο Μπόουλς, με έντονα αυτοβιογραφικά στοιχεία όσον αφορά τη φιλοσοφία του και το αίσθημα, την ατμόσφαιρα, τη σαγήνη και τον αισθησιασμό του, θεωρήθηκε απ’ όλους η αυτοβιογραφία του. Ωστόσο οι περιπλανήσεις του όλες συμβαίνουν στην Αλγερία και όχι στο Μαρόκο, όπως πιστεύεται, και σε εκείνο εκεί το ταξίδι ο Μπόουλς ταξίδεψε μόνος του, δεν υπήρχε μαζί του η γυναίκα του η Τζέην. Την εποχή που εκείνος ταξίδευε και έγραφε, παρά τον «θρύλο ότι η Τζέην είχε όντως ταξιδέψει μαζί μου, εκείνη καθόταν αναπαυτικά σε μια πισίνα στο Κονέκτικατ», λέει.

 

Paul Bowles

 

Το «Τσάι στη Σαχάρα» κυκλοφόρησε το 1949, πριν από 70 χρόνια, αφού πρώτα το απέρριπταν για ένα χρόνο όλοι οι εκδότες, η ελληνική του μετάφραση από τον Λουκά Θεοδωρακόπουλο κυκλοφόρησε στην Απόπειρα το 1991.

Το Μεταίχμιο, σε εξαιρετική μετάφραση Νίκου Μάντη επανακυκλοφορεί το βιβλίο πρόσφατα, ένα βιβλίο που μοιάζει να ξέρουν οι πάντες από την ταινία του Μπερτολούτσι όπου ο συγγραφέας πραγματοποιούσε και ένα σύντομο πέρασμα, ωστόσο το υπαρξιακό βάσανο και η μεταφυσική ατμόσφαιρα, η εσωτερική έρημος και η ανθρώπινη δίψα μας, μονάχα στο ίδιο το βιβλίο είναι σχεδόν σωματική υπόθεση και παραμένει. Ο προστατευτικός ουρανός, όπως είναι και ο αυθεντικός τίτλος του: «The Sheltering Sky». «Ο ουρανός εδώ είναι πολύ παράξενος. Έχω συχνά την αίσθηση όταν τον κοιτάζω ότι είναι ένα συμπαγές πράγμα εκεί πάνω που μας προστατεύει από ό,τι βρίσκεται πίσω του». Δικαιολογώντας τους Δυτικούς αλλά και τον ίδιο τον Μπόουλς που αναζητούσαν στην Αφρική, στο Μαρόκο, συγκεκριμένα στη Φετζ, τον δικό τους. Που μπορεί και να το βρήκε, δηλαδή, αλλιώς γιατί να ζήσει εκεί και να πεθάνει.

 

 

Δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top