Fractal

Γεύση ονείρου

Γράφει ο Άγγελος Χαριάτης //

 

Βιόλα Αρντόνε «Το τρένο των παιδιών», μετάφραση: Φωτεινή Ζερβού, εκδ. Πατάκη

 

Με δύο λέξεις μπορώ να περιγράψω το μυθιστόρημα Το τρένο των παιδιών  της Ναπολιτάνας Βιόλα Αρντόνε που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη σε εξαιρετική μετάφραση τής Φωτεινής Ζερβού: Ατόφια συγκίνηση.

Ο μύθος βασίζεται σε ένα πραγματικό γεγονός ―ένα κοινωνικό πείραμα― που έλαβε χώρα στη μεταπολεμική Ιταλία. Σύντροφοι κομμουνιστές από τον πλούσιο Βορρά επιθυμούν να παράσχουν τα απαραίτητα στα παιδιά του φτωχού Νότου. Η μαγική λέξη είναι αλληλεγγύη. Η οποία έρχεται σε πλήρη αντίθεση με αυτή της φιλανθρωπίας.

Η ιστορία ξεκινά με τον Αμερίγκο και τον φίλο του Τομμαζίνο. Επτάχρονοι που προσπαθούν να επιβιώσουν στον σκληρό και φτωχικό και δύσκολο ιταλικό Νότο. Η γειτονιά θυμίζει αρκετά τις γειτονιές της μεταπολεμικής Ελλάδας. Αριστεροί και μοναρχικοί, μητέρες και πατέρες που προσπαθούν να επιβιώσουν με κάθε μέσο και κάθε τρόπο, παιδιά που τριγυρίζουν ανέμελα στους δρόμους, οι «κακές γλώσσες» της γειτονιάς, το λαθρεμπόριο, οι μικροαπατεώνες, οι φίλοι της μοναρχίας, τα μυθικά ψέματα για όλα που δεν δύναται να εξηγηθούν με τη λογική ή τη δεισιδαιμονία.

Η μητέρα του Αμερίγκο, η Αντονιέττα, αποφασίζει να του επιτρέψει το ταξίδι προς την Μπολόνια, θέλοντας να του προσφέρει μια κάποια καλύτερη ζωή. Μια γεύση ονείρου, μια κάποια σανίδα σωτηρίας, έστω και προσωρινή. Η οποία βρίσκεται εν τέλει στη Μοντένα, εκεί όπου τον υποδέχεται η άλλη του οικογένεια.

Έτσι, μέσω της πρωτοπρόσωπης αφήγησης του μικρού Αμερίγκο μαθαίνουμε για το ταξίδι των παιδιών με το τρένο, μέχρι τις πλούσιες περιοχές, μέχρι την αναδοχή τους από τους συντρόφους του Βορρά.

Εκεί ο Αμερίγκο λαμβάνει και απολαμβάνει τα αυτονόητα, που δεν είναι καθόλου αυτονόητα στον Νότο, κι ανακαλύπτει την κλίση του για το βιολί, καταφέρνει να εγκλιματιστεί και να γίνει δεκτός από το εκεί κοινωνικό περιβάλλον.

Η συγγραφέας καταφέρνει μέσα από την αφηγηματική της δεινότητα να χτίσει τον κόσμο της ιστορίας, να πλάσει, κατά πώς επιθυμεί, συγγραφικά τον μύθο, έτσι ώστε να μας εγκλωβίσει, να μας κάνει να ταξιδέψουμε μαζί  ―εν είδει συνενόχων― με τους μικρούς και τους μεγάλους ήρωές της στο ταξίδι της γνήσιας αναγνωστικής απόλαυσης.

 

Viola Ardone

 

Καταφέρνει με επιτυχία ―αν και το θεώρησα αρκούντως τολμηρό στο τελευταίο μέρος του μυθιστορήματος να χρησιμοποιήσει και το δεύτερο πρόσωπο­­­―  να μεταφέρει τη συναισθηματική φόρτιση του ενήλικα πια ήρωα Αμερίγκο στον αναγνώστη. Ισορροπώντας, καταφέρνοντας εν τέλει, εκ του αποτελέσματος να αποφύγει το μελό στα όρια του κλισέ.

Δεν σας κρύβω ότι το βιβλίο Το τρένο των παιδιών με εντυπωσίασε, ανασύροντας από τη μνήμη μου σκηνές παλιού ιταλικού κινηματογράφου. Δεν σαν κρύβω επίσης πως έπιασα τον εαυτό μου να βουρκώνει στιγμές-στιγμές, διαβάζοντας άπληστα τις γραμμές. Αν δεν είναι αυτό συγκίνηση, τότε μάλλον θα πρέπει να αναθεωρήσω την έννοια της λέξης  στη φαρέτρα των συναισθημάτων μου. Ή αλλιώς, απόλυτη ταύτιση του αναγνώστη με τον ήρωα. Αυτό κι αν είναι επιτυχία.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top