Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το αίνιγμα του κόσμου κατά Μπολάνιο
03/07/2019, 12:03 μμ

Το αίνιγμα του κόσμου κατά Μπολάνιο

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

Robetro Bolano «Το πνεύμα της επιστημονικής φαντασίας», Μετάφραση: Κρίτων Ηλιόπουλος, εκδ. Άγρα, σελ. 292

 

Ο Ρομπέρτο Μπολάνιο που γεννήθηκε το 1953 στο Σαντιάγο της Χιλής και πέθανε το 2003 στη Βαρκελώνη, μυθιστοριογράφος αλλά και διηγηματογράφος, όμως, πάνω απ’ όλα ποιητής, έγινε, ειδικά μετά θάνατον, μέσα σε πολύ λίγα χρόνια ένας από τους σπουδαιότερους Λατινοαμερικάνους συγγραφείς.

Αλληγορικός, σκοτεινός, ειρωνικός, παιγνιώδης, ποιητικός και μεγάλος παραμυθάς, αφηγητής εξαίσιος, έκλεισε μέσα στις ιστορίες του όλο το λατινοαμερικάνικο και ανθρώπινο δράμα. Ταξιδεύοντας από χώρα σε χώρα, εξόριστος ή αυτοεξόριστος, χαμένος, ηττημένος και γι’ αυτό κερδισμένος, κατέλυσε τα σύνορα ζωής και τέχνης, αναζήτησε και κατόρθωσε τελικά ν’ αξιωθεί τη νέα τέχνη.

Ο έρωτας και ο θάνατος, το παιχνίδι και η πολιτική, η τέχνη της ζωής και της γραφής, το ανεπίλυτο αίνιγμα, το θέμα του. Σαφές δείγμα η επιλογή ενός επιτραπέζιου παιχνιδιού, προέκταση εκείνου του πολιτικού παιχνιδιού που απελευθέρωσε –και απελευθερώνει– όλο το ανθρώπινο σκοτάδι στο «Τρίτο Ράιχ» (μετάφραση: Κρίτων Ηλιόπουλος, εκδ. Άγρα, σελ. 397).
Με το πρώτο του μυθιστόρημα – ποταμό, «Άγριοι ντετέκτιβ» (μετάφραση: Κώστας Αθανασίου, εκδ. Καστανιώτη, σελ. 711), ο συγγραφέας ήδη παραδίδει μαθήματα ύφους, δομής, ανάλυσης και σύνθεσης, ιστορίας, αλληγορίας, ποιητικής τέχνης, ταξιδιωτικής αναζήτησης και ειρωνείας.
Η τελευταία του συγγραφική κίνηση, ένα βιβλίο που θα μπορούσε να είναι και πέντε. Το «2666», με μυθικό σχεδόν παρασκήνιο και παρελθόν και θερμότατη υποδοχή από όλο τον λογοτεχνικό και τον αναγνωστικό χώρο.

Φανταστείτε, λοιπόν, την αναγνωστική έκπληξη και απόλαυση,
όταν δεκαπέντε χρόνια μετά το θάνατο του Ρομπέρτο Μπολάνιο εμφανίζεται  στη Βαρκελώνη, ένα άλλο ανέκδοτο χειρόγραφό του: ένα νεανικό, συχνά παραληρηματικό μυθιστόρημα ενηλικίωσης, του 1984. «Το μυθιστόρημά μου πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ώς το 1986», έγραφε. «Άγιε Φίλιπ Κ. Ντικ, λυπήσου με!».

Το «Πνεύμα της επιστημονικής φαντασίας» αποτελεί ένα συναρπαστικό υπόδειγμα της ποιητικής του Μπολάνιο που συναντήσαμε και στο «Φυλακτό» του και εμπεριέχει ό,τι μετέπειτα θα ακολουθήσει: την αγωνία της περιπλάνησης, της οντολογικής αλήθειας και της γραφής. Υπενθυμίζοντας μας αυτό που γνωρίζουμε, ότι τα έργα επιστημονικής φαντασίας της εποχής ήταν το υπαρξιακό και φιλοσοφικό μυθιστόρημα, ήταν το πολιτικό τελικά εκφρασμένο αλλιώς. Ας θυμηθούμε Σολάρις και Στάλκερ που έκανε ταινίες ο Ταρκόφσκι.

Στο «Πνεύμα της επιστημονικής φαντασίας», δυό νέοι, ο Γιαν Σκρέγια και ο Ρέμο Μοράν, Χιλιανοί που δραπέτευσαν από τη στρατιωτική δικτατορία στην πατρίδα τους, βρίσκονται στη συναρπαστική Πόλη του Μεξικού τη δεκαετία του 1970, μια πόλη που υποδέχεται μετανάστες από την Ευρώπη και τη Νότια Αμερική, ανθρώπους που βρίσκουν εκεί καταφύγιο από τους πολέμους, τις διώξεις ή την ανία. Ο Ρέμο, ανήσυχος, γράφει βιβλιοκριτικές, παρακολουθεί εργαστήρια ποίησης, συμμετέχει στην πολυτάραχη νυχτερινή ζωή. Ο Γιαν, ερημίτης, σπάνια βγαίνει από το δώμα που μοιράζονται. Ο βασικός του διάλογος με τον εξωτερικό κόσμο διεξάγεται μέσα από τα γράμματα που στέλνει σε αγαπημένους του συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας: Τζέημς Τίπτρη Τζούνιορ, Ούρσουλα Λε Γκεν και Φριτς Λάιμπερ. Ο έρωτας ή μάλλον το σεξ, η βραβευμένη ποιήτρια, Ανχέλικα, ο  Φίλιπ Χοσέ Φάρμερ, θρύλος της επιστημονικής φαντασίας, οι γαλαξίες, η αναζήτηση, αποτελούν μια πρόγευση για τους «Άγριους ντεντέκτιβ» και για το «2666» που πρόκειται να ‘ρθει. Στην πιο αθώα, ποιητική, αινιγματική τους μορφή. Τότε που «ωστόσο μέσα σου λάμπει εκείνο που αγνοείς».

 

 

Δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top