Fractal

Μία κατάδυση στα παρασκήνια της πολιτικής. Ο ρόλος της αίσθησης της εξουσίας στον ανθρώπινο παράγοντα

Γράφει η Τζένη Μανάκη //

 

 

 «Πάνω σε μία σκηνή, έναν θρόνο, ένα ικρίωμα

κάποιοι θα νιώθουν πάντα καλά, εφόσον προσελκύουν τα βλέμματα»

                                                                      Nicolas de Chamfort

 

 

 «Το οχυρό», Quentin Lafay, Μετάφραση: Κίττυ Ξενάκη, Εκδόσεις: ΠΟΛΙΣ

                                                               

Η προμετωπίδα του έργου του Quentin Lafay (Καντέν Λαφαί) δίνει ένα σαφές στίγμα για τους χαρακτήρες του μυθιστορήματός του.

Το Οχυρό. Έτσι μοιάζει το κτίριο που στεγάζει το Υπουργείο Οικονομικών, όμως ο τίτλος έχει και πολλαπλή μεταφορική έννοια. Οι ήρωες οχυρώνονται πίσω από τις πεποιθήσεις τους, τις αποφάσεις τους, τις αναγκαστικές συναινέσεις.

Η έξοδος της Γαλλίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, κεντρικό διακύβευμα της αφήγησης: “δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση μυθιστόρημα με κλειδί. Κάθε αναγνώστης που θα επιχειρούσε να το συσχετίσει με την πραγματικότητα θα έπεφτε αναπόφευκτα σε πλάνη”, προειδοποιεί η έκδοση.

Ωστόσο, ο ευρωσκεπτικισμός στη Γαλλία, όπως και σε άλλες χώρες της Ένωσης, αποτελεί γεγονός αδιαμφισβήτητο.

Οι Γάλλοι είναι από τους πλέον απαισιόδοξους, χωρίς να είναι εχθρικοί, για την πορεία της Ένωσης μετά τη διεύρυνση, σύμφωνα με μετρήσεις της κοινής γνώμης, παρά την φιλοευρωπαϊκή πολιτική της Γαλλικής Προεδρίας.

Στη Γαλλία ο ευρωσκεπτικισμός πηγάζει από την Αριστερά λόγω της απορρύθμισης των κανόνων (π.χ.αγροτικό ζήτημα που αφορούσε και τους γαιοκτήμονες, το πραγματεύτηκε και ο Ουελμπέκ στο μυθιστόρημά του Σεροτονίνη) της οικονομικής κρίσης, του μεταναστευτικού και του καπιταλισμού, της υποκριτικής στάσης της Ένωσης. Δεν είναι λίγοι βέβαια και αυτοί που αντιμετωπίζουν εχθρικά την Ευρώπη στον Ακροδεξιό χώρο. Μία επίσης μερίδα Πανεπιστημιακών καθηγητών αντιτίθεται στις πολιτικές της ΕΕ, επειδή κατά την άποψή τους δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την οικονομική κρίση και την ανεργία. Διατυπώνεται βέβαια και η άποψη ότι η ίδια η κρίση δικαιολογεί κατά βάθος την ύπαρξη της ΕΕ, στην οποία στρέφονται τα κράτη για λύσεις.

 

«Οι Γάλλοι, σήμερα, δεν θέλουν πια την Ευρώπη. Και όλοι όσοι θα ισχυριστούν το αντίθετο δεν θα μπορέσουν να παραμείνουν σε τούτη την ομάδα. Θα ανακοινώσω αύριο το βράδυ, στο δελτίο ειδήσεων των οκτώ, αν θα οργανώσουμε ή όχι ένα δημοψήφισμα για το Frexit. Ο καθένας εδώ θα πρέπει να αποδεχτεί την απόφασή μου». Αυτή είναι η πυρακτωμένη ανακοίνωση του Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας στον μυθιστορηματικό κόσμο του Lafay.

H αφήγησή του ξεκινά από το τέλος των εξελίξεων για τον ήρωά του Μπερανζέ Λετίς, διάσημο καθηγητή Πανεπιστημίου, διορισμένου στη Σορβόννη, μετά μία ευδόκιμη επιστημονική πορεία στο Πανεπιστήμιο Φρανσουά Ραμπελαί της Τουρ.

Ο Μπερανζέ επιλέγεται απρόσμενα από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ως Υπουργός Οικονομικών. Η ανακοίνωση γίνεται χωρίς ενθουσιασμό, αντίθετα, με έκδηλη δυσαρέσκεια, από τον Γενικό Γραμματέα της προεδρίας Ωγκυστέν Β.

Ο Μπερανζέ αρχικά αμήχανος, προσπαθεί να μπει στο πετσί του ρόλου υποκρινόμενος αυστηρότητα και σοβαροφάνεια. Με αυτά τα χαρακτηριστικά, για τα οποία αυτολογοκρίνεται, επιλέγει τους στενούς συνεργάτες τους, μεταξύ των οποίων τη Σαϊρά, μια νεαρή, ως σύμβουλο και λογογράφο του.

Σαϊρά: Να θυμάστε πως δεν είναι φοιτητές σας. Είστε εδώ για να τους ακούσετε. Ο κανόνας είναι απλός: ένας άνθρωπος-ένας πολίτης, Υπουργός ή όχι, δεν είστε ανώτερος από αυτούς.

O Mπερανζέ, υπέρμαχος της Ε.Ε., θαμπωμένος από τα ειδικά προνόμια αρχίζει να απολαμβάνει τον ρόλο του, παρά το γεγονός ότι οι ψίθυροι γύρω του από τους επαγγελματίες της πολιτικής δεν τον κολακεύουν. Με αρκετά υπερτιμημένο “εγώ” αντιμετωπίζει τους πάντες, ανάμεσα στους οποίους και την αγαπημένη του τέως σύντροφο, Σοφί, στην οποία προστρέχει για “βοήθεια” στο έργο του, παρά τον απαράδεκτο τρόπο, από μέρους του, απέναντί της  – αιτία της οριστικής της απομάκρυνσης.

 

Quentin Lafay

 

 

Στη Σοφί: «Ήταν μία από τις πρώτες απογοητεύσεις: το ότι ήμουν ανίκανος να μπω στα αναγνώσματά σου, να καταλάβω τους ήρωες που γέμιζαν τη ζωή σου, τις πλοκές μέσα στις οποίες κλεινόσουν νύχτες ολόκληρες. Είχες ήδη φτιάξει το οχυρό σου.»  

Η μεταξύ τους επικοινωνία γίνεται μέσω μακροσκελών emails, στα οποία είναι προφανής η εγωιστική του θέση, παρά την ευθραυστότητα του, την ανάγκη για ψυχολογική στήριξη που αναζητά, απέναντι σε μία απόφαση ισχυρών που αδυνατεί να ελέγξει. «Μπροστά στην επισημότητα του χώρου, μπροστά στον ίλιγγο που προκαλεί η αδιόρατη αίσθηση ότι εισέρχεσαι στην Ιστορία προτίμησα να πιαστώ από απτά αντικείμενα από οικεία πλάσματα .»

Η Σοφί αρχικά τον αποπέμπει, στη συνέχεια όμως του απαντά με μακροσκελή μηνύματα στα οποία αναφέρεται ακροθιγώς στην αρρώστια της. Ο Μπερανζέ συνεχίζει αναφερόμενος αποκλειστικά στα δικά του ζητήματα και μόνο σε υστερόγραφο ρωτάει για την υγεία της.

 

Σοφί: «Θα είμαι ειλικρινής: Η πρότασή σου μού κόβει την ανάσα. Με αποσυντονίζει, τη βρίσκω ποταπή, σαδιστική. Είναι ακατονόμαστα αναξιοπρεπής και μου φαίνεται φοβερά κυνικό το ότι με υποβάλλεις σε κάτι τέτοιο.»

 

Η άρνηση της Σοφί να συμμετάσχει ενεργά ως σύμβουλος στον πολιτικό του ρόλο τον στρέφει με πιο χαμηλωμένο “εγώ” στους συνεργάτες του.

Προβαίνει σε προσωπικές εξομολογήσεις στη Σαϊρά, αναφερόμενος στον πατέρα του, τραπεζικό υπάλληλο, που προσβλήθηκε από το μικρόβιο της πολιτικής και διετέλεσε επιτυχημένος δήμαρχος στην γενέθλια πόλη του. Η σχέση τους γίνεται πιο ζεστή, χωρίς να περάσει ποτέ θεμιτά όρια, παρά το γεγονός ότι ο Μπερανζέ κάποιες φορές τη βλέπει ως μία ποθητή γυναίκα. Η Σαϊρά του εξομολογείται ότι υπήρξε κόρη δύο ιδεαλιστών, ότι αρχικά αρνήθηκε να ακολουθήσει την πορεία τους, όμως εντέλει στράφηκε στην πολιτική για να προασπίσει από τη θέση της, ως λογογράφου το δίκαιο και την αλήθεια.

Όταν ο Μπερανζέ σε μία τηλεοπτική εκπομπή εκφράζεται υπέρ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρά την προφανή αντίθετη γραμμή  προεδρίας και κυβέρνησης, δεσμεύεται σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου να αποχωρήσει από την υπουργική του θέση, σε περίπτωση επικράτησης του Frexit.

Στη βουλή: «Ποτέ, όσο θα είμαι Υπουργός Οικονομικών δεν θα βγει η Γαλλία από την ευρωζώνη. Είναι η επίσημη δέσμευση που αναλαμβάνω ενώπιόν σας. Δεν θα είμαι υπουργός της οπισθοδρόμησης και της επιστροφής στο παρελθόν».

Μετά τη δήλωση του προέδρου της Δημοκρατίας: «Οφείλουμε να προσπαθήσουμε να απαξιώσουμε το σενάριο του Frexit, και γρήγορα, να τους δείξουμε πρακτικά γιατί η έξοδος από την Ευρώπη είναι τεράστια ασυναρτησία».

 

Η δήλωση είναι σαφής. Πρέπει κατά την άποψη της ιδεαλίστριας  Σαϊρά να τιμηθεί από μέρους του η δοθείσα υπόσχεση. Ο Μπερανζέ, μόλις έξι ημέρες στον υπουργικό θώκο, υποκύπτοντας στη γοητεία της εξουσίας και στις φιλοδοξίες του αρνείται να παραιτηθεί άμεσα. Αναζητά έγκριση από τη Σοφί, όμως αντί απάντησής της, λαμβάνει ένα θλιβερό μαντάτο.

 

«Υπάρχει σε πολλούς μια επιθυμία να μη χρειαστεί να αρχίσουν.»

«Να μην υπερβούμε το όριο, να μη φύγουμε από την άγνωστη γη, αυτό θα ήθελα.»

 

Ο Λαφαί γνώστης των πολιτικών παρασκηνίων, αφού διετέλεσε λογογράφος του Μακρόν και για κάποιο διάστημα εργάστηκε στην Προεδρία, επιδίδεται σε μία εκ των ένδον απεικόνιση των τεκταινομένων στον πολιτικό χώρο και του προσωπικού του, επιχειρώντας συγχρόνως, επιτυχώς, και μία καταβύθιση στον ρόλο που παίζει η γοητεία της εξουσίας στον ανθρώπινο παράγοντα. Με άψογο λόγο και ρεαλιστική διάθεση, κινηματογραφεί το παρασκήνιο των πολιτικών αρχόντων και των διεκπεραιωτών τους. Μέσα από την αφήγησή του θίγει ζητήματα πολιτικής ηθικής, σατιρίζει την άμετρη φιλοδοξία των πολιτικών, τις πίσω από τους τοίχους των γραφείων βουλευτικές αντιπαραθέσεις, τις αναγκαστικές συναινέσεις.

Το μυθιστόρημά του κατά βάση πολιτικό, δεν αφήνει απέξω υπαρξιακές αναζητήσεις, ηθικά διλήμματα που συνοδεύουν κάθε σοβαρή απόφαση, ανθρώπινες σχέσεις, αλλά και τον έρωτα ως δεύτερο πυλώνα της αφήγησης.

 

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top