Fractal

Ιστορίες φωτογραφίας. Το μαύρο της απώλειας

Γράφει ο Βαγγέλης Αναγνώστου // *

 

 

Η φωτογραφία χαρίζει την δυνατότητα επιβίωσης σε παλιότερες στιγμές σαν μορφή αθανασίας. Επίσης διευρύνει την μνήμη όχι μόνο στην στιγμή της φωτογράφισης αλλά στα γεγονότα του χρόνου της λήψης.

Την 9η Οκτωβρίου 1944, οι Γερμανοί κατακτητές με τους ντόπιους συνεργάτες τους, εφαρμόζοντας την αρχή της συλλογικής ευθύνης πυρπόλησαν το Κορωπί καίγοντας 400 σπίτια μεταξύ των οποίων και το πατρικό μου, σκοτώνοντας 47 αθώους δημότες, μεταξύ των οποίων και τον παππού μου. Εγώ γεννήθηκα πολύ αργότερα. Στις κηδείες των θυμάτων δεν υπήρχαν τόσα πολλά φέρετρα γι΄αυτό ο πατέρας μου με τον θείο μου (τα παιδιά του, Γιώργος και Γιάννης) πήραν από το καμένο σπίτι μια μισοκαμμένη πόρτα, τοποθέτησαν τον πατέρα τους και παππού μου επάνω και έτσι ετάφη. Αυτή την πόρτα-φέρετρο την είδα εγώ πολλά-πολλά χρόνια αργότερα, το 1960 περίπου, όταν πέθανε ο αδελφός του Παππού μου, ο μπάρμπα-Γιάννης (Γιάννης Αναγνώστου) και τον θάψανε δίπλα του, ενώ στο πλάι, στο σκαμμένο χώμα φαινόταν το καμένο σαπισμένο χείλος της. Η καταστροφή της οικογένειας ήταν ολοκληρωτική. Είχαν καεί τα πάντα, υπήρχαν μόνο στάχτες και κάρβουνα. Ρούχα, είδη πρώτης ανάγκης και τρόφιμα πήραν από τους υπόλοιπους συγγενείς που προσέτρεξαν.

 

 

 

 

Σε ένα συρτάρι υπάρχει ο μικρός φάκελος με μια ξεχωριστή φωτογραφία των γονιών μου. Εικόνα όπου ξεχειλίζει η ιστορία. Στην πίσω όψη, με μολύβι διασώζονται μερικές πληροφορίες. Έτος 1944. Μήνας Νοέμβριος. Ημέρα δεν διακρίνεται…

Νοέμβριος 1944: (Λίγο μετά την απελευθέρωση, λίγο πριν τα Δεκεμβριανά). Η αφήγηση της μητέρας μου, της κυρίας Αθηνάς έλεγε ότι:

Είχαν να κατέβουν στην Αθήνα από το τέλος του ΄42 όταν αποφυλακίστηκε ο πατέρας μου, που ήταν όμηρος των Ιταλών, (γλυτώνοντας από του Χάρου τα δόντια αλλά κληρονομώντας ένα έλκος στο στομάχι). Ο σκοπός ήταν να προμηθευτούν μερικά πράγματα για το σπίτι και για την προετοιμασία του 40ήμερου μνημόσυνου του παππού. Όταν βγήκαν από το μαγαζί που ψώνισαν, πλησίασε τον πατέρα μου ένας με πατερίτσες, του έδειξε απέναντι μια φωτογραφική μηχανή σε τρίποδο (από αυτές με την γυάλινη πλάκα και το ΄πουλάκι΄) του έδειξε μια φωτογραφία που του είχε τραβήξει ΄εν αγνοία του΄ και τον παρακάλεσε για μερικά χρήματα επειδή εκείνη την ημέρα δεν είχε πουλήσει καμία και θα έμενε νηστικός (η πείνα ήταν παρούσα ακόμη στην μετακατοχική Ελλάδα). Ο πατέρας μου του έβαλε μερικά χαρτονομίσματα στην παλάμη αλλά αγνόησε την φωτογραφία που πρόλαβε να την βουτήξει η μάνα μου, να την βάλει στην τσάντα της και από εκεί να βρίσκεται σήμερα στα χέρια μου.

Σχολιάζοντας σήμερα την φωτογραφία: Πρέπει να τραβήχτηκε κάπου στην Ευριπίδου, Αθηνάς ή Μοναστηράκι, μάλλον Αθηνάς γιατί φαίνεται στο βάθος η Ακρόπολη. Η ατμόσφαιρα είναι μουντή, αποπνικτική που γίνεται πιο έντονη στο ξεθωριασμένο, πολυκαιρισμένο χαρτί. Υπάρχει συνεχής κίνηση του πλήθους που είναι ντυμένο σε χρωματισμούς όπου υπερτερεί το λευκό. Χαρούμενη ατμόσφαιρα λόγω της απελευθέρωσης. Όμως το μαύρο του ζευγαριού κυριαρχεί στο πλάνο, έτσι ώστε διάχυτη λύπη και απώλεια να είναι παρούσες. Τονίζονται από το ΄πένθος΄ που φοράει ο πατέρας μου στο αριστερό του χέρι και την τραγιάσκα του. Η έκφραση του όμως φανερώνει αποφασιστικότητα και ελπίδα. Η εμφάνιση της μαυροφορεμένης μητέρας μου είναι δείγμα της τραγικής κατάστασης. Το σακάκι της δανεικό και η φούστα της μαύρη, πρόχειρα βαμμένη γιατί δεν υπήρχε άλλη. (Γενικά το πένθος αφορά τον θάνατο κάποιου αγαπημένου προσώπου, ενώ η απώλεια είναι πιο γενικευμένη έννοια. Εδώ συνυπάρχουν και τα δύο). Συνολικά η εικόνα παρουσιάζει μια λυρική, αποτύπωση της τότε οικογενειακής πραγματικότητας. Παρατηρώντας τα πρόσωπα και των δύο, καταλαβαίνουμε ότι η ψυχή τους καθρεφτίζεται στο βλέμμα τους ενώ βαδίζουν ΄όρθιοι και μόνοι μέσα στην φοβερή ερημία του πλήθους΄.

 

 

 

 

Βαγγέλης Αναγνώστου γεννήθηκε στο Κορωπί Αττικής, όπου και περάτωσε τις γυμνασιακές του σπουδές. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έχει την ειδικότητα του Γενικού Χειρουργού. Από το 1976 κατέχει τον τίτλο του Διδάκτορα της Χειρουργικής. Εργάστηκε στον Ευαγγελισμό, στο Γ.Κ.Ν. Βόλου, στο Δ.Θ.Ι.Π. “Μεταξά” και στο Γ.Ν.Ν.Μ. “Αμ. Φλέμινγκ” ανελθών διαδοχικά όλες τις βαθμίδες της Νοσοκομειακής ιεραρχίας (Επιμελητής, Επιμελητής Α΄, Διευθυντής, Συντονιστής Διευθυντής). Από το 1997 και για 16 συνεχή έτη διηύθυνε το Χειρουργικό Τμήμα του Νοσ. “Αμ. Φλέμινγκ”. Έλαβε μεταπτυχιακή εκπαίδευση στην Μεγάλη Βρετανία και συγκεκριμένα στην Royal Postgraduate Medical School στο Λονδίνο (Hammersmith Hospital), στο Royal Devonand Exeter Hospital στο Exeter, και στο Guildford Medical Centre, (St. Lukes Hospital) στο Guildford. Είναι συγγραφέας του βιβλίου “Εξειδικευμένα χειρουργικά θέματα”, πολλών μονογραφιών σε χειρουργικά συγγράμματα και πολλών εργασιών σε Ελληνικά και ξενόγλωσσα περιοδικά. Αρθρογραφεί συχνά στον ημερήσιο Αθηναϊκό τύπο. Είναι τακτικό μέλος Ελληνικών και Διεθνών Ιατρικών Εταιρειών. Δεν έχει υπολογίσει ποτέ τον αριθμό των εγχειρήσεων που έχει κάνει ή συμμετείχε, αλλά είναι πάρα πολλές. Αν και Γενικός Χειρουργός πιστεύει ότι οι καρδιοχειρουργοί που ασχολούνται με τις μεταμοσχεύσεις καρδίας-πνευμόνων είναι οι μοναδικοί επιστήμονες που ξεπερνούν τα όρια της Χειρουργικής τελειότητας!

Βιβλία του: (2017)Σταθμοί πορείας, ΑΩ Εκδόσεις (2004)Εξειδικευμένα χειρουργικά θέματα, Mediforce

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top