Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ανακατάληψη τόπου ξένου
15/03/2022, 7:52 μμ

Ανακατάληψη τόπου ξένου

Γράφει ο Δημήτρης Σινάκος // *

 

Λίγα λόγια για «Το μαύρο φόρεμα του κόρακα» του Θοδωρή Γκόνη, εκδ. Άγρα

 

«Ο Τάκης έρχεται στην πόλη από το χωριό του με το σαραβαλιασμένο Ζούνταπ..» λεει ο παρίας αφηγητής κι εγώ που είμαι Τάκης επίσης ανακατεύω τις στάχτες της μνήμης μου μπας κι ανασηκωθεί το μαύρο φόρεμα του κόρακα που τη σκεπάζει κι ανακαλύψω κανένα θαμμένο καρβουνάκι να σπιθίζει, καμιάν αδύναμη εικόνα από κείνο το Ζούνταπ που για μοναδική φορά στη ζωή μου καβάλησα δίτροχο, ως συνεπιβάτης, για μια βόλτα που μάλλον ήταν στον μόνο δρόμο του χωριού που ήταν τότε άσφαλτος. Όμως «το παρελθόν είναι μια ξένη χώρα που αναδιαμορφώνεται από το σήμερα»[i] μου λέει ο γεωγράφος που δίδασκε ιστορία κι ο λογοτέχνης από κοντά συμφωνεί καθώς χωρίς τον παραμικρό ενδοιασμό «Μνήμη: ο χώρος όπου κάτι συμβαίνει δεύτερη φορά»[ii] υποστηρίζει κι έτσι το μόνο που μπορώ  να κάνω για το Ζούνταπ της δικής μου μνήμης είναι να πω κι εγώ μιαν ιστορία, έτσι όπως κάνει ο Γκόνης, και μάλιστα και με την παρότρυνση του γεωγράφου που επιμένει πως «Η ξενότητά του δαμάζεται/εξημερώνεται με τους δικούς μας τρόπους να φροντίζουμε τα κατάλοιπά του»[iii] αλλά ευτυχώς δεν το παίρνω τοις μετρητοίς κι έτσι αντί για το Ζούνταπ της δικής μου μνήμης αυτό της μνήμης του Γκόνη σας προτρέπω να καβαλήσετε, γιατί αυτός ξέρει να το οδηγεί και ξέρει καλά τον τρόπο να φροντίσει τα κατάλοιπα της μνήμης του και να άρει την ξενότητα του παρελθόντος κάνοντάς το πάλι μια χώρα δική του, μια χώρα δική μας.

Κι ο τρόπος του είναι ο λόγος του για το χρόνο, λόγος της διαρκούς κίνησης, χωρίς ανάσες, όχι όμως της ευθύγραμμης, όχι αυτής της βεβαιότητας και της ασφάλειας των χαρτών και του gps, που σου εξασφαλίζει ότι από τα Βασιλικά της Θεσσαλονίκης που είσαι τώρα, ακολουθώντας το δρόμο που έχεις μπροστά σου και τις οδηγίες που ακούς, το βράδυ θα είσαι στο Ναύπλιο, άλλη της άλλης, της παλίνδρομης, σαν του κυματισμού της θάλασσας, που μπορεί να χάνεσαι μέσα στο κύμα αλλά ωστόσο να είσαι ψηλά γιατί το πόδια σου στην άμμο είναι χωμένα και σχεδόν την ίδια στιγμή να είσαι χαμηλά γιατί αν και το κύμα σε σήκωσε ψηλά την ίδια στιγμή στο βυθό θα σε τραβήξει, γιατί έτσι είναι κι ο χρόνος της μνήμης, μια πάνω μια κάτω, μια μπρος μια πίσω και μόνο ο θάνατος την κάνει ευθύγραμμη, δλδ ανύπαρκτη, για αυτό και μπορεί να είσαι στα Βασιλικά αλλά να βλέπεις το Ζούνταπ με τον άλλο Τάκη να φτάνει στην πόλη που δεν είναι  δική σου αλλά γεννήθηκες σ’ αυτήν. Κι όταν λέω την ίδια στιγμή εννοώ την ίδια. Ο χρόνος στο ένα ποτήρι του νερού κρασί , στο λάκκο της σφαγής, στη κόκκινη φλορέτα είναι ταυτόχρονα το τώρα και το τότε ή έστω μπλέκονται το ένα με το άλλο με τέτοιο τρόπο ώστε νιώθεις να είσαι και στο τώρα και στο τότε ταυτόχρονα κι ακόμη περισσότερο, νιώθεις ότι το τώρα και τότε είναι ενιαίο και αξεδιάλυτο, νιώθεις ότι ο χρόνος είναι ένας χωρίς τις διακρίσεις του τώρα του τότε και του μετά.

 

Θοδωρής Γκόνης

 

Ο Γκόνης αφήνεται σ’ αυτόν τον κυματισμό του χρόνου με την σιγουριά του έμπειρου κολυμβητή και σκαλίζει τις δικές του στάχτες δίνοντας ξανά ζωή στα μικρά καρβουνάκια που προστατευμένα στη χόβολη σπιθίζουν μόλις ο αέρας της έμπνευσής του τα φυσάει, κι είναι σαν ο Δημιουργός που φυσάει ζωή στο σύμπαν που έπλασε και που μας περιέχει, γιατί η κόκκινη Φλορέτα που σκούζει μέσα στ’ αυτιά μας, και το νοτισμένο από τα δάκρυα πρόσωπο του παππού μας και το μαχαίρι και το αίμα και το νυφικό κι ο θάνατος κι ο τάφος κι η ωραία κοπέλα με το λευκό τα φόρεμα κι η ίδια με το μαύρο φόρεμα του κόρακα κι η αγάπη κι η τιμή και το σκοτάδι μέσα μας είναι και δικά μας κι ο τρόπος μας είναι, ο πηλός είναι απ’ τον οποίο πλαστήκαμε και μαζί μ’ αυτά κι οι τόποι, οι τόποι που κουβαλούν τα ίχνη μας «γιατί οι τόποι άνθρωποι είναι και έρχονται και περιφέρονται στα όνειρά μας, στον ύπνο μας, στον ξύπνιο μας και μας καλούν και μας φωνάζουν και μας ζητούν νεράκι και ψωμί και το λευκό πουκάμισο με ανοιγμένα τα χέρια….»

Ζηλεύω τους συγγραφείς για πολλούς λόγους κι ο Γκόνης στο μαύρο φόρεμα του κόρακα μού θύμισε ή -δεν είμαι σίγουρος – πρόσθεσε άλλον έναν, που δεν είναι παρά η ευκαιρία του στις σελίδες του βιβλίου να συναντιέται με τον εαυτό της νιότης του, τότε που κερνάει τον αφηγητή, κάθε που τον βλέπει, ένα ποτήρι νερό με κρασί κι αφήνεται στην παρατήρησή του, δίνοντάς του το υλικό για να προλέγει σαν μάντης άλλων καιρών τα όσα μέλλει να συμβούν στον νεαρό, που όλο παρατηρεί και στο μπλοκάκι του σημειώνει , σαν τα τραγούδια και τ άλλα του κείμενα που θα έρθουν να τον συναντήσουν αργότερα και θα στολίσουν τις δικές μας ζωές.

 

 

* Ο Δημήτρης Σινάκος γεννήθηκε το 1960 στα Βασιλικά Θεσσαλονίκης, όπου ζει και σήμερα. Σπούδασε Νομική στο ΑΠΘ και εργάστηκε ως στρατιωτικός δικαστής. Σήμερα είναι συνταξιούχος και αναγνώστης.

 

 

_______________________

[i] Lowenthal, D. 2015 The past is a Foreign Coyntry. Revisited. Cmbridge University Press. (Στο βιβλίο της Βάσως Κιντή Φιλοσοφία της Ιστορίας ΠΟΛΙΣ σελ. 72)

[ii] Πολ Ώστερ Η επινόηση της μοναξιάς ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ σελ 121.

[iii] Lowenthal, D βλ. παραπάνω

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top