Fractal

Ένας διαφορετικός Ατιά

Γράφει ο Δημήτρης Καρύδας //

 

Maurice Attia «Το κόκκινο και το φαιό», Μετάφραση: Ειρήνη Παπακυριάκου, εκδ. Πόλις, σελ. 384

 

Το πέμπτο βιβλίο του Γαλλο-αλγερινού Μορίς Ατιά που κυκλοφόρησε στη χώρα μας από τις εκδόσεις Πόλις με τίτλο ‘’Το κόκκινο και το φαιό’’ αποτελεί ουσιαστικά την αντίστοιχη 5η ιστορία με πρωταγωνιστή τον Πάκο Μαρτίνεθ. Πρώην αστυνομικός που συστήθηκε στο Ελληνικό κοινό με την διαδοχική έκδοση της τριλογίας ‘’Το μαύρο Αλγέρι’’, ‘’Η κόκκινη Μασσαλία’’ και ‘’Παρίσι μπλουζ’’. Εγκαταλείποντας την ιδιότητα του αστυνομικού ο Μαρτίνεθ μετακομίζει για λίγο στο τέταρτο βιβλίο της σειράς στην Καραϊβική και πλέον στο Κόκκινο και το φαιό το βρίσκουμε βαριεστημένο δημοσιογράφο, πολύ μακριά από την αδρεναλίνη της δράσης. Κάτι που εξ ορισμού θα καθορίσει και αρκετά αναγνωστικά δεδομένα στο βιβλίο. Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε τρία μέρη, τα οποία είναι εξαιρετικά ανισοβαρή μεταξύ τους. Στο πρώτο μέρος ο Μαρτίνεθ για να ξεφύγει από τη ρουτίνα της αρθρογραφίας για κινηματογραφικά έργα και ό,τι άλλο ήθελε προκύψει ζητάει και καταφέρνει να ταξιδέψει στη Ρώμη για να καλύψει τα γεγονότα της απαγωγής του Άλντο Μόρο. Κάπως έτσι ο Ατιά κατορθώνει να εγκιβωτίσει στη δράση  τις επιστολές του τραγικού Ιταλού πολιτικού, ορισμένες μυθοπλαστικές και άλλες πραγματικές που έχουν καταχωρηθεί πλέον στα αρχεία της ιστορίας. Ο Μαρτίνεθ θα γνωρίσει μια γοητευτική Ιταλίδα δημοσιογράφο, θα απατήσει τη σύζυγό του Ιρέν και στην προσπάθεια να εξιχνιάσει τον τραυματισμό της Ιταλίδας καταλήγει να βυθιστεί σε μια ιστορία απαγωγής, ερωτικού πάθους και μιας δολοφονίας. Ο Μαρτίνεθ θα λύσει το μεγαλύτερο μέρος της υπόθεσης αλλά επειδή τα χρόνια περνάνε για όλους το τελευταίο κομμάτι του παζλ θα μπει όχι ως προϊόν της δικής του έρευνας αλλά μιας αυθόρμητης εξομολόγησης. Ο Πάκο γερνάει, ο Ατιά αλλάζει ύφος λοιπόν, ενδεχόμενα προς απογοήτευση των φανατικών αναγνωστών του συνηθισμένων σε πιο ωμή δράση, σκληρές περιγραφές ακόμη και ρεαλιστικές αναλύσεις σεξουαλικών συνευρέσεων. Όλα αυτά δηλαδή που έκαναν περίπου cult στη χώρα μας τα τρία πρώτα βιβλία του που έτυχαν και μεγάλης αναγνωστικής αποδοχής. Η ‘’στροφή’’ του Ατιά ενδεχόμενα θα απογοητεύσει μερικούς από τους παλιούς και σταθερούς αναγνώστες του. Προσωπικά δεν με απογοήτευσε, σίγουρα όμως με ξένισε. Δεν θα επηρεάσει όμως στο ελάχιστο τους νέους που θα βάλουν το συγκεκριμένο βιβλίο ως αφετηρία για να τον γνωρίσουν. Παραμένει ένας εξαιρετικός συγγραφέας που για μια ακόμη φορά βασίζει τη μυθοπλασία του σε αληθινά γεγονότα με μεγάλες πολιτικές προεκτάσεις. Η θυσία του Μόρο από την αριστερή πτέρυγα της Ιταλικής πολιτικής, μια πολύ βολική συνθήκη για όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα αποτελεί ένα σχόλιο για το κόκκινο. Το φαιό το συναντάμε στο δεύτερο μέρος που μοιάζει πολύ περισσότερο συμβατό με το σύμπαν του Ατιά παρότι δεν υπάρχει ουσιαστική συμμετοχή του Πάκο Μαρτίνεθ. Κεντρικός αφηγητής εδώ είναι η σύζυγός του Ιρέν, η οποία στο διάστημα της απουσίας του ανακαλύπτει κάποια παλιά πατρικά χειρόγραφα και βυθίζεται σε μια ξεχασμένη σελίδα της Γαλλικής ιστορίας. Την πολιορκίας μιας αντισημιτικής εφημερίδας το 1899, εποχή που η Γαλλική κοινή γνώμη ήταν διχασμένη λόγω της παράλληλης εξέλιξης της υπόθεσης Ντρέιφους. Αυτό το δεύτερο μέρος παρότι δεν έχει ουσιαστική δράση ή αστυνομική ίντριγκα παραδόξως στιλιστικά είναι πολύ πιο συμβατό με το ‘’κλασικό’’ στιλ του Ατιά. Εδώ το σχόλιο και οι αναφορές έχουν να κάνουν με το φαιό της πάντοτε δραστήριας ακροδεξιάς στη Γαλλία που κάνει τη συγκεκριμένη εποχή την εμφάνισή της πατώντας στη δυναμική του αντισημιτικού ρεύματος. Στο τρίτο και τελευταίο μέρος ο Πάκο Μαρτίνεθ επιστρέφοντας στη Γαλλία βρίσκεται να κάνει…. βοτανολογικό ρεπορτάζ, πέφτει πάλι πάνω σε ένα πτώμα και στην πραγματικότητα ούτε αυτή τη φορά θα βρει τη λύση. Η κάθαρση θα έρθει από μια αυτοκτονία (του ενόχου) και το αντίστοιχο σημείωμα του αυτόχειρα. Τo κόκκινο και το φαιό σηματοδοτεί λοιπόν μια αλλαγή διαδρομής για τον Ατιά. Και θα έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε ποια κατεύθυνση θα έχει το επόμενο βιβλίο του 72χρονου συγγραφέα με ήρωα τον Πάκο Μαρτίνεθ όταν θα εμφανιστεί στις προθήκες των βιβλιοπωλείων και θα φτάσει και στη χώρα μας.

 

Maurice Attia

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top