«Το βίωμα τής στιγμής/ είναι όλο σώμα»
Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα // *
Βάλτερ Πούχνερ, «Το χώμα των λέξεων». Ανθολόγηση ποιήσεων 2017, εκδόσεις Αρμός, Αθήνα 2020, σελ. 340.
Ο εμβριθέστατος μελετητής, ο επίμονος ερευνητής και ακούραστος ποιητής Βάλτερ Πούχνερ καταθέτει σε αυτόν τον εξαντλητικό τόμο το απόσταγμα της ποιητικής του μίας και μοναδικής χρονιάς, του 2017. Σαν τους αμπελουργούς που συνάζουν σε δρύινα βαρέλια τον μούστο τον καλό, σαν τους γεωργούς που αξιολογούν την ετήσια σοδειά ανάλογα με πάμπολλα ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία, ο Καθηγητής λογοτέχνης, ο επιστήμων ποιητής, ο εμπειροτέχνης της γραφής Βάλτερ Πούχνερ, συμπληρώνει κάθε φορά τον ίδιο αλγόριθμο, εξετάζει με ακρίβεια νευροχειρουργού τις μεταβλητές μιας διαφορικής εξισώσεως μοναδικής κι ανεπανάληπτης, που είναι η ζωή του και σκοπός της ύπαρξής του. Ο στόχος του διακριτός, φαίνεται στο ποίημα της σελίδας 25 που επέλεξα να σας παραθέσω και να το σχολιάσουμε:
Το τραγούδι της ζωής
Από το χειρουργικό κρεβάτι
από τα αίματα και τις ουλές
βγαίνει της ζωής το τραγούδι
και ποίηση γίνεται η ύλη.
Από τον οίκο τής ενοχής
και τής ανέχειας την κλίνη
βγαίνει τής ζωής το τραγούδι
και η πορνεία αγάπη γίνεται.
Από των βιβλιοθηκών τη σιωπή
των αρχείων τη φυλαγμένη σκόνη
βγαίνει τής ζωής το τραγούδι
ανασταίνεται ο χρόνος στα γραπτά.
Από τους κήπους τών πεθαμένων
με τα κυπαρίσσια μαύρες λαμπάδες
βγαίνει τής ζωής το τραγούδι
μ’ ανοιχτά μάτια τ’ ακούουν οι νεκροί.
*
Το βίωμα τής στιγμής
είναι όλο σώμα.
Διάλεξα αυτό το ποίημα γιατί συγκεντρώνει όλες τις τεχνικές και τις θεματικές του.
Ας ξεκινήσουμε από το τεχνικό μέρος: παρήχηση του χι (ενοχή-ανοχή), ρυθμολογία που παραπέμπει στην παραδοσιακή ελληνική και στην δημοτική ποίηση (παρά την φαινομενική χαλαρότητα του ελεύθερου στίχου), διδακτισμός διάχυτος, αλλά ειδικότερα στο τελευταίο δίστιχο που λειτουργεί και σαν γνωμικό κι επέχει θέσιν κατακλείδος του ποιήματος. Αλλά το κυριότερο: η μαθηματικότητα της αρχιτεκτονικής δομής. Ο Βάλτερ Πούχνερ είμαι μακριά και από την νεωτερικότητα και την μετανεωτερικότητα. Είναι νεοκλασικός με λελογισμένες δόσεις νεορομαντισμού και ιδιαίτερη αποστροφή προς το σουρεαλιστικό. Πραγματιστής από την φύση του, αποδρά σε ελεγχόμενα χωροχρονικά ασυνεχή, όπου το λεγόμενο “μεταφυσικό” βρίσκει κι αυτό τη θέση του, κυρίως μέσα από τον συμβολισμό του Αενάου και Ανεσπέρου Φωτός που μας περιμένει μετά τον θάνατο του φυσικού σώματος. Κι εδώ μπαίνουμε στην θεματολογία του: ο Χρόνος και ο Θάνατος, η φθορά και η εξαΰλωση, το πνευματικό και το υλικό, ο Έρωτας ως απουσία ή ως καταφυγή, ως εκτόνωση αλλά και ως παραμυθία της ψυχής. Η λέξη “ψυχή” δεν απαντάται συχνά στο ποιητικό εργαστήρι, όχι όμως και ο “Χάρος”, ο “Χρόνος”, η “ύλη” και ο “έρωτας”. Η συχνότερα χρησιμοποιούμενη λέξη όμως είναι το “Φως” με όλες τις παραφυάδες του: π.χ. η “Λαμπρή”. Η ανάσταση δεν είναι εδώ ποτέ κυριολεκτική, αλλά αλλοδιαστασιακή, μετέωρη κι ανέφικτη εν πολλοίς, αναπότρεπτη άλλοτε, αξιοποιήσιμη ωστόσο στον ποιητικό κώδικα που φιλοτεχνεί ο Ακαδημαϊκός και Καθηγητής Βάλτερ Πούχνερ σαν τις αρχαίες υφάντρες, τις πάλαι ποτέ κεντήστρες, σαν τους λαϊκούς αγγειοπλάστες και τους δοκιμασμένους στον χρόνο ξυλογλύπτες, υφαντουργούς, λιθοδόμους…
Walter Puchner
Η δραματικότητα του λόγου του έγκειται στην “απεύθυνση”. Κερδίζει το στοίχημα με τον εαυτό του και με τον επαρκή αναγνώστη γιατί το θέτει στο βάθρο ενός μεταπτυχιακού φοιτητή που διδάσκει και διδάσκεται δια βίου. Ο Δάσκαλος είναι δάσκαλος ακόμα και μετά την απομάκρυνση από τα αμφιθέατρα.
Ο έμπειρος θεωρητικός του θεάτρου δημιουργεί μεγάλα σκηνικά, όπου εναλλάσσονται αληθοφανή κι εξωκοσμικά πεδία, με μια αλληλοσυνοχή διαπιδύσεως (όπως θα λέγαμε στην Επιστήμη της Χημείας).
Είναι κυρίως δραματουργός ο Βάλτερ Πούχνερ, ακόμα κι όταν ασχολείται με την λαογραφία, αλληλένδετη με την δημοτική μας παράδοση και το έρρυθμο τραγούδι στο στόμα ενός πονεμένου λαού που τιμάει διαρκώς την διαχρονία της εύπλαστης λαλιάς του.
Η ελληνική γλώσσα είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στην πολυπολιτισμική Αυστρία που τον γέννησε και τον έθρεψε με τα ιδεώδη του Διαφωτισμού και με την βιωμένη ευλάβεια ενός ουμανισμού σχεδόν θρησκευτικού.
Και η κενή έδρα του Θεάτρου και η έδρα της Ποίησης στην Ακαδημία Αθηνών γράφουν επάνω τους το ένδοξο όνομα: ΒΑΛΤΕΡ ΠΟΥΧΝΕΡ. Θα είναι τιμή για την Ελλάδα, για τη χώρα μας την βασανισμένη, αυτός ο πνευματικός άνθρωπος διεθνούς βεληνεκούς, που τον καλεί το Πανεπιστήμιο του Harvard για να μεταλαμπαδεύσει τη σοφία του παντού στην υφήλιο, θα είναι τιμή για όλους εμάς τους ποιητές, για όλους τους θεατρολόγους, να εκλεγεί και στην πατρίδα μας, στην πατρίδα της ψυχής του, ακαδημαϊκός, για το καλό όλων, για τον εμπλουτισμό της περιρρέουσας ατμόσφαιρας με την οικουμενικότητα που λείπει πολλές φορές από τα σύγχρονα πολιτιστικά μας πράγματα.
Ο Βάλτερ Πούχνερ είναι κολοσσός, είτε τον τιμήσουμε είτε όχι. Θα μείνει στην Ιστορία τόσο με τα άκρως εμπεριστατωμένα επιστημονικά του βιβλία όσο και με τα απολύτως δομημένα ποιήματά του. Σ’ εμάς απομένει να σταθούμε αντάξιοι του ύψους μιας τόσο μεγάλης πνευματικής οντότητας.
Κατά τ’ άλλα “σιωπή”. Η σιωπή που θριαμβεύει στο τέλος του σαιξπηρικού “Άμλετ”. Και το Φως, το Ομηρικόν Φάος που ανατέλλει αιωνίως στον πλατωνικό κόσμο των Ιδεών, εκεί όπου οι αξίες δεν χάνονται και δεν υποβαθμίζονται με κανέναν τρόπο. Είναι τιμή μας που ο Βάλτερ Πούχνερ διάλεξε για μητρίδα του την γλώσσα μας και για πατρίδα του την χώρα μας. Είναι οικογένεια με όλους τους φοιτητές και τις φοιτήτριες που είχαν την τύχη να διδαχθούν από εκείνον ήθος και πάθος για την Τέχνη, για τον Άνθρωπο, για τη ζωή εντός λογικών πλαισίων, για την Ελευθερία μέσα από την Φιλότητα…
Καιρός είναι να τον τιμήσουμε κι εμείς, νομίζω…
* Ο Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας είναι ποιητής, θεατρολόγος και κριτικός (www.konstantinosbouras.gr)
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
“Πέτρες στις τσέπες του” της Μαρί Τζόουνς – Περιοδεία σε όλη την Ελλάδα
Πέτρες στις τσέπες του της Μαρί Τζόουνς Περιοδεία σε όλη την Ελλάδα Ύστερα από πέντε μήνες καθημερινών sold out στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, η παράσταση Πέτρες στις τσέπες του, ένα απολαυστικό ρεσιτάλ εναλλαγής ρόλων με τον Μάκη
Περισσότερα -
Διήγημα: “Ο αναρχικός του στρατοπέδου”
Γράφει ο Θανάσης Πάνου // Ο αναρχικός του στρατοπέδου … Τοκ-τοκ..(σιγανό μα πάρα πολύ σιγανό χτύπημα πόρτας) -Ναι… -Λαμβάνω την τιμή κύριε διοικητά να αναφέρω πως η πρώτη ημέρα εκπαίδευσης των νεοσυλλέκτων ολοκληρώθηκε καλώς… – Καλώς όλα,
Περισσότερα -
ΑΧΝΑ πια Στρατή
Tης Κατερίνας Γραμματικού // * θα σας μιλήσω για την Άχνα. Μα πριν θα σας αφηγηθώ την ιστορία για τον άνθρωπο που με έκανε να γράψω γι’ αυτή. Το σύμπαν συνωμοτεί για να δικαιώσει τον Κοέλιο ή αυτούς
Περισσότερα -
Ο “χαμένος” πύργος της Ακρόπολης!
Ο “χαμένος” πύργος της Ακρόπολης! Η φωτογραφία είναι μοναδική, καθώς απεικονίζει τον Ιερό Βράχο διαφορετικό από ότι είναι σήμερα! Ανάμεσα στα αρχαία κτίσματα διακρίνεται ένας ψηλός τετράγωνος πύργος, ο οποίος βρισκόταν απέναντι από το ναό της Αθηνάς Νίκης.Η
Περισσότερα -
Διήγημα Fractal: “Η μεγάλη εξέγερση”
από τον Δημήτρη Βαρβαρήγο // Η μεγάλη εξέγερση, είναι ελεύθερη απόδοση της ιστορία «Η Στάση του Νίκα» Εκείνα τα πολύ παλιά χρόνια, το 532 μ,Χ. ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός σε κάποια γιορτή στον ιππόδρομο αντιμετώπισε μια σοβαρή εξέγερση από το
Περισσότερα -
✔ Νέες εκδόσεις: Τα αναστάσιμα βιβλία συνεχίζονται…
Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα // Ξένη λογοτεχνία: Henry James «Έντεκα ιστορίες και ένας αποχαιρετισμός», Μετάφραση: Κατερίνα Σχινά, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 472 «H παρούσα συλλογή, που περιλαμβάνει έντεκα διηγήματα του Χένρι Τζέιμς -μερικά από τα οποία είναι αρκετά μακροσκελή,
Περισσότερα -
Η ζωή που κυλάει σαν ποτάμι…
Γράφει η Τζένη Μανάκη // Θεόδωρος Γρηγοριάδης «Καινούργια πόλη», εκδ. Πατάκη, σελ. 299 «… στενάζει το παρελθόν κάτω από τη γη ενώ από πάνω έχει εξαντληθεί η υπομονή μας». Ο Θεόδωρος Γρηγοριάδης με το νέο μυθιστόρημά
Περισσότερα
