«Το χαρτί σου/ δεν στο χαρίσανε λευκό»
Γράφει η Ανθούλα Δανιήλ //
“Μεταξύ Υψίστου Ιδεατού και Ανθρώπων”, Γκαμπριέλ Νεγρίν, Εκδόσεις Νίκας 2021
Γεννήθηκε το 1988, μεγάλωσε στην Αθήνα, ολοκλήρωσε τις μουσικές του σπουδές στην Ελλάδα, πήγε στην Ιερουσαλήμ και χειροτονήθηκε Ραββίνος. Στέκεται ανάμεσα στην ελληνική και στην ιουδαϊκή σκέψη. Μελετά τις ιδιαίτερες παραδόσεις και θρησκευτικές πρακτικές και τη ραββινική βιβλιογραφία των Εβραίων στην Ελλάδα.
Πρόκειται για τον Γκαμπριέλ Νεγρίν, ένα νέο άνθρωπο με μία τόσο, μα τόσο, συγκινητική φιλοδοξία να ενώσει δύο κόσμους, που αν και φαίνονται διαφορετικοί, επικοινωνούν και μάλιστα βαθιά. Άλλωστε οι σπουδές του υπακούουν στην προτροπή του Σωκράτη Μουσικήν ποίει και εργάζου, όπου και η φιλοσοφία, μέσω της οποία τα πάντα καθαίρονται και οδηγούν στο φως.
Ο Κωνσταντίνος Μπούρας, που υπογράφει τον εκτενή εγκωμιαστικό Πρόλογο, περιγράφει τον Νεγκρίν σαν «ώριμο μεταλλωρύχο της σκέψης», που διαθέτει «διδακτισμό σωκρατικού τύπου» και επισημαίνει ότι «Τίποτα δεν είναι τυχαίο σ’ αυτή την γραφή που μοιάζει συνειρμική αλλά δεν είναι». Ο έπαινος είναι μέγας.
Αρχίζω από το μότο του γνωστού και σε όλους μας αγαπητού Γιωσέφ Ελιγιάˑ πρόκειται για μία ευγενική, γεμάτη ψυχική ευφορία, προσφώνηση στη Μούσα, με πρώτον διδάξαντα τον Όμηρο:
Κι ήρθες ω Μούσα ξελογιάστρα αθώα κι αγνή
Στ’ ωραίο μεθύσι του Καημού και της Ιδέας
Με της Ελλάδας τη μελίρρυτη φωνή
Και με τη φλογερή ψυχή της Ιουδαίας
Και ο Γιωσέφ μέσα σε τέσσερις στίχους μας έδωσε την κεντρική ιδέα της ποιητικής του Νεγκρίν.
Σαν να βρισκόμαστε σε έναν παράδεισο της Παλαιάς Διαθήκης, στα άγια χώματα και νερά του Ιορδάνη, όπου πάτησαν οι προφήτες ή πάλι σε ένα τοπίο ελληνικό και ένθεο, δεν θα έλεγα διονυσιακό, για να μην στρέψω τη σκέψη σε άλλες παραμέτρους. Θα ανέφερα σαν τοπίο τον ήπιο Κολωνό με τα αηδόνια. Η μείξη ήδη μας έχει προετοιμάσει για έναν επί γης ποιητικό παράδεισο, μια γη της Επαγγελίας. Και η Επαγγελία είναι έννοια σχετική με τον Ευαγγελισμό. Είναι έννοιες σχετικές …
Ο Γκαμπριέλ, ο ποιητής, έχει το όνομα ενός από τους σημαντικούς αρχαγγέλους και φέρει, ως εκ της ιδιότητάς του μήνυμα αγάπης και ελπίδας στον κόσμο. Διδάσκει αυτό που είναι πέρα από το ορατό και υλικά ανιχνεύσιμο. Διδάσκει την άυλη θεϊκή ουσία. Επιχειρεί να συλλάβει το άπιαστο, το ιδεατό.
Σαν ποιητής γνήσιος παρατηρεί τη φύση. Τη θάλασσα την ορμητική που ορμάει στην ακτή και η ακτή την αρνείται. Μα δεν είναι αυτό που συμβαίνει. Είναι η εικόνα που μας δείχνει την άλλη την υποδηλωτική της αιώνιας επαναφοράς, τη μετάπλαση του ορατού σε εικόνα ψυχής και νου που οφείλει να συμβιβάσει επιθυμίες και πραγματικότητες, με λογισμό και μ’ όνειρο, όπως έλεγε ο Διονύσιος Σολωμός.
Η γραφή του Γκαμπριέλ Νεγρίν έχει σεμνότητα. Αντιμετωπίζει με σεβασμό το αγαθό της ζωής. Δεν ανήκει σ’ αυτούς που ζουν το σήμερα αγνοώντας το χθες και αδιαφορώντας για το μέλλον. Το αντίθετο, μάλιστα, συμβουλεύει σαν καλός δάσκαλος τους συνανθρώπους του να δίνουν σημασία στο παρελθόν, γιατί ο κόσμος δεν τελειώνει με εμάς, σήμερα, ζει και με το παρελθόν και χτίζει το μέλλον. Ο κόσμος:
Είναι το παρελθόν αυτό/ που διδάσκει το παρόν,/ για να χτίσει το μέλλον/ Μην πενθείς/ Χτίσε το παρελθόν, για να διδάξεις το παρόν / και αυτό θα είναι το μέλλον./ Μα ξεχνάς;/ Το χαρτί σου/ δεν στο χαρίσανε λευκό./ και που θα πενθείς…/ και που θα ξεχνάς… / Μα! Στο λευκό χαρτί / το «μην» δε σου χαρίσανε! Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου…»
Σαν να συνεχίζει τους Νόμους του Μωϋσή, αλλά και τους Αρχαίους Έλληνες. Ο τελευταίος στίχος, μάλιστα, από το Δευτερονόμιο, συνάδει με τις συμβουλές του αρχαίου ρήτορα Ισοκράτη προς τον Δημόνικο: Τους μεν θεούς φοβού, τους δε γονείς τίμα, τους δε φίλους αισχύνου, τοις δε νόμοις πείθου. Ένα πλήρες σύστημα κανόνων για να ζει κανείς σε μία καλά οργανωμένη κοινωνία. Ο Γκαμπριέλ Νεγρίν διδάσκει αλλά πολύ τρυφερά. Ενημερώνει και μας βοηθάει να δούμε τη σημασία που έχει η γενιά, η καταγωγή, το παρελθόν. Θα σταθώ για λίγο στους στίχους: Το χαρτί σου/ δεν στο χαρίσανε λευκό για να επισημάνω πόσο μεγάλη είναι η ευθύνη του ανθρώπου απέναντι στον πρόγονό του, στη γενιά του και πόσο σοβαρά πρέπει να συμβάλει στη συνέχειά της. Γιατί ο άνθρωπος έρχεται με την προγονική κληρονομιά του, το γερό το θεμέλιο του μέλλοντός του, αυτό που οφείλουμε όλοι να τιμούμε πάντα και να μην το ξεχνούμε. Όμως ο ποιητής δεν καθηλώνεται σε συντηρητικά και παρωχημένα σχήματα. Μας συμβουλεύει να πετάμε ψηλά, να κοιτάμε ψηλά, πάνω απ’ των δεσμών τα σύννεφα, κοντά στον ήλιο, να μη φοβόμαστε, να τολμάμε να σπάσουμε τις αλυσίδες. Και το σπουδαιότεροˑ να μην ξεχάσουμε της μάνας μας την αγκαλιά και να είναι η απόφαση για ό,τι κάνουμε πάντα με δική μας:
Των εχθρών την αχρειότητα/ προσπέρασε, / μα μην ξεχάσεις !
Συνειδητή απόφαση οι δρόμοι σου / άνοιξε τα μάτια!
Πάντ’ ανοιχτά πάντ’ άγρυπνα τα μάτια της ψυχής μου, ξαναθυμίζω τον Διονύσιο Σολωμό και ιδού πώς οι δρόμοι επικοινωνούν.
Γκαμπριέλ Νεγρίν
Οι στίχοι του Νεγρίν απορρέουν από τη βαθιά αγάπη του για τον άνθρωπο, από τη βαθιά ανάγκη του να βοηθήσει και να καθοδηγήσει. Να προσφέρει την θέρμη της νεανικής αλλά και τόσο συνετής ψυχής του την επικουρία. Είναι Ραββίνος και μας θυμίζει τον Άγγελο Σικελιανό (άγγελος και αυτός) όταν ζητούσε βοήθεια για τους συνανθρώπους του, προσφωνώντας τον Θεό του «Ραββί».
Κι ενώ τόσο συνετά συμβουλεύει σαν ώριμος και σοφός από πάντα, ξάφνου υπάρχουν λάμψεις νέου ανθρώπου που λαχταρούν την ομορφιά που θλίβονται γιατί ό,τι περνά και ό,τι αγαπάˑ «μάζεψα ένα κοχύλι» «έπαιξα πεντόβολα», «άκουσα γλάρο», «νοστάλγησα χείλη». Γιατί είναι άνθρωπος με μια καρδιά που λαχταρά για άνθρωπο, που χαίρεται τη φύση, λυπάται για ό,τι βρίσκεται στη δύση, στο δειλινό, στο δείλι.
Το ποίημα με τον τίτλο «Πίστη» στήνει ένα ωραίο σκηνικό. Παράθυρο, γλάστρα με βασιλικό και η ψυχή να κρέμεται από την αναμονή να περάσει Εκείνη. Ποια; ο τίτλος οδηγεί σε ποιαν ο ποιητής είναι αφοσιωμένος.
Οι τρυφερές στιγμές λάμπουν σαν ρόδινες στάλες στον κόσμο.
Τ’ αέρινο βλέμμα/ κλέβει απ’ του Φλεβάρη τις μυρωδιές, / υγρά είναι / των ματιών του τα σύνορα θολά» όπου καλά κεκαλυμμένο βρίσκεται το δάκρυ και είναι έτοιμη / η καταιγίδα των λέξεων… να ξεσπάσει…
Ο «Βράχος» δεν είναι απλώς από πέτρα,
Σαν απ’ τον Φειδία σμιλεμένος / κι από τον Βεσελεήλ στιβαρά κτισμένος, /
της υπερήφανης θωριάς την κορυφή, / ντροπαλά χρυσαφίζει ο ήλιος.
«Κι εγώ, να στέκω ταξιδιώτης μακρινός,/ μετά φρόνησης γνωρίζω πια καλώς,/ πως σαν άλλος Μωϋσής της μοναξιάς)/ στο βράχο δεν θα εισέλθω ο ταπεινός».
Η συναίσθηση της ασημαντότητας του ανθρώπου μπροστά στο θείο μεγαλείο είναι σοφία. Και ο ποιητής αναγνωρίζει την ταπεινότητά του. Όμως αυτή η αναγνώριση είναι από μόνη της θεία γνώση, σεμνότητα και μεγαλείο. Το γνώθι σ’ αυτόν είναι η πρώτη αρχή της σοφίας.
Θα έλεγα πως ο Γκαμπριέλ Νεγρίν βρήκε τη σύνθεση των δύο κόσμων που αναζητεί, με άνεση ψυχής και πνεύματος. Στο ποίημα «Πλήσον το κέρας σου ελαίου», όπου συνδέει τα μυθολογικά με τα θρησκευτικά πρόσωπα, δίνει προοπτική στις ιδέες. Και η συλλογή ολοκληρώνεται με δύο ποιήματα αφιερωμένα στον ποιητή Ντίνο Χριστιανόπουλο και στον εκδότη Σάμη Γαβριηλίδη, στου οποίου τον φιλόξενο χώρο, στο Μοναστηράκι, είχαμε βρει μια φιλόξενη λογοτεχνική γωνιά να στεγάσουμε τις λογοτεχνικές ελπίδες μας. Ήταν και ο χώρος του Σάμη, τα ποιήματα κι εγκλήματα, ένας παραδείσιος κήπος.
Ο Γκαμπριέλ Νεγρίν δεν ξεχνά, σέβεται και εκτιμά το αγαθό της ζωής. Σέβεται τη ρίζα του, τους ανθρώπους, πέρα από τα κοινωνικά σχήματά τους, προβάλει τη δύναμη της σκέψης και αφήνει το μυαλό και την ψυχή του να πετάξει σε σφαίρες θεϊκής αρμονίας, τέτοιες που του εξασφαλίζουν οι σπουδές του, η καταγωγή του και νεανική φέρελπις ψυχή του, η στραμμένη προς το ιδεατό που αναζητεί.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Ο θεατρικός Κωνσταντίνος Μπούρας
Γράφει η Εύα Στάμου // Κωνσταντίνος Μπούρας, “Κρίσιμη Δεκαλογία”, Εκδόσεις ΤΑΔΕ ΕΦΗ, 2017. Ο γνωστός ποιητής και θεατρικός κριτικός, Κωνσταντίνος Μπούρας, είναι συγγραφέας 31 βιβλίων. Το πιο πρόσφατο, με τίτλο Κρίσιμη Δεκαλογία, που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις
Περισσότερα -
Διήγημα: “Όσο εσύ με φωτογραφίζεις”
Της Ευαγγελίας Γραμμένου // * Ο ήλιος καίει πολύ σήμερα. Το φως του κίτρινο, ξεθωριάζει τα πάντα. Τα μάτια μου γεμίζουν δάκρυα καθώς προσπαθώ να τα κρατήσω ανοιχτά για να βγω όμορφη στη φωτογραφία που μου βγάζει
Περισσότερα -
Τα αινίγματα και τα μυστικά των βιβλίων
Γράφει η Ελένη Γκίκα // Fabio Stassi «Κάθε σύμπτωση έχει ψυχή», μετάφραση: Δήμητρα Δότση, εκδ. Ίκαρος, σελ. 288 «Για πρώτη φορά συνειδητοποίησα ότι είχα περάσει ένα όριο. Τη γραμμή που χωρίζει τα επινοημένα πράγματα από τα πραγματικά. Την
Περισσότερα -
Δύο ποιήματα
Του Μάνου Μαυρομουστακάκη // * Από το μαύρο στο άσπρο (Η ελπίδα πεθαίνει τελευταία) Ξεπρόβαλε ήλιος λαμπρός και λαίμαργος. Εκεί, στου κόσμου το στερέωμα, υποτακτικός στον κύκλο τής φροντίδας του. Ήταν εκεί. Έθαβε τον θάνατο,
Περισσότερα -
✔ Κωνσταντίνος Καπότσης: «Οι Σισιλιάνοι είναι η προσπάθεια να ξεχρεώσω με το παρελθόν μου»
Συνέντευξη στη Βιργινία Αυγερινού // Ο Κωνσταντίνος Καπότσης, με καταγωγή από τη Σκόπελο, γεννήθηκε το 1978 στην Αθήνα. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Ε.Μ.Π. και παρακολούθησε με υποτροφία το μεταπτυχιακό πρόγραμμα αναστηλώσεων στο York της Αγγλίας. Από τις εκδόσεις
Περισσότερα -
Κρυπτοερωτικό κείμενο
Γράφει ο Βάιος Κουτριντζές // Valery Larbaud «Εραστές, ευτυχισμένοι εραστές…», Μετάφραση: Βάνα Χατζάκη, εκδ. Άγρα, σελ. 84 Είναι το τρίτο έργο του Βαλερύ Λαρμπώ. Το πρώτο ήταν η «Φερμίνα Μάρκες» (1911) και δεύτερο το: «A.O. Barnabooth, Le pauvre
Περισσότερα -
Όνειρα έτσι ή αλλιώς
Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη // Δήμος Χλωπτσιούδης «ακατάλληλο», εκδ. Μανδραγόρας Όνειρο ακατάλληλο για ενήλικο, όνειρα από τα οποία χτίζει κανείς ξερολιθιά, απολιθωμένα όνειρα που αφήνουν τα ίχνη τους στην έρημο, το όνειρο της Κασσάνδρας, όνειρα πυρπολημένα σε μια
Περισσότερα
