Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ένα βιβλίο για την παιδική ηλικία
22/05/2019, 9:39 πμ

Ένα βιβλίο για την παιδική ηλικία

Γράφει ο Κώστας Τραχανάς // *

 

Μάρκους Μαλτ «Το αγόρι», Μετάφραση: Σώτη Τριανταφύλλου, εκδ. 2018, σελ. 567

Βραβείο Femina 2016

 

Η ιστορία του αγοριού ξεκινά με τον 20ο αιώνα.

 Ένα βιβλίο που μιλάει για την παιδική  ηλικία ενός οχτάχρονου αγοριού, που δεν μιλάει και ζει στην Γαλλία. Η ζωή του μοιάζει με ατέλειωτη περιπλάνηση. Το αγόρι ζει σε πρωτόγονη κατάσταση και έρχεται για πρώτη φορά σ’ επαφή με τον έξω κόσμο στην ηλικία των δεκατεσσάρων.  

Είναι το παιδί.

Ακόμα και το αόρατο και το άυλο έχουν όνομα, το αγόρι δεν έχει. Τουλάχιστον δεν είναι γραμμένο πουθενά. Το πραγματικό του όνομα. Το αρχικό του επώνυμο. Όχι ότι δεν απέκτησε ποτέ όνομα. Αργότερα μια γυναίκα που θα γίνει γι’ αυτόν αδελφή, ερωμένη και μάνα ,θα του χαρίσει το όνομα ενός διάσημου συνθέτη. Θα αποκτήσει επίσης ένα πολεμικό όνομα που θα του απονείμουν οι στρατιωτικές αρχές μαζί με την επίσημη στολή του δολοφόνου. Θα τον βαφτίσουν η αγάπη και το αντίθετό της, καθένα με τον τρόπο του. Αλλά τίποτα από τούτα δεν απομένει. Αυτά τα υποκατάστατα έμελλε να χαθούν ύστερα από εκείνη τη γυναίκα κι εκείνο τον πόλεμο, μαζί με τον ήδη παλιό κόσμο στον οποίο ανήκαν. Ποιος ξέρει;

 Ποτέ το αγόρι δεν άκουσε τη λέξη «μητέρα». Ούτε «μαμά». Ποτέ δεν άκουσε ένα παιδικό τραγουδάκι, ένα νανούρισμα.

Περπατάει μόνο του στο δάσος και τρώει ότι βρει. Τρώει σύκα, τρώει  δαμάσκηνα, τρώει αμύγδαλα. Τρώει κουνέλια. Τρώει λαγούς. Τρώει βατράχια… Ότι μπορεί να φάει. Το αγόρι φθάνει σε ένα μικρό χωριό. Εκεί στο χωριό και σε μια φάρμα, που εργάζεται δέκα μήνες, προκαλεί περιέργεια. Ακόμα και φόβο. Η βουβαμάρα του συμβάλλει στο μυστήριο. Στο χωριό τα Χριστούγεννα, το αγόρι θα παίξει τον Εκστατικό. Όταν όμως η γη τρέμει στο χωριό, λόγω σεισμού, οι δεισιδαίμονες κάτοικοι του χωριού, θεωρούν υπεύθυνο γι’ αυτό, το αγόρι που δεν μιλάει, που δεν έχει όνομα και έτσι τον διώχνουν. Αυτό δεν θα ξαναγυρίσει.

Το αγόρι μετά γνωρίζει τον Μπραμπέκ, τον Δράκο των Καρπαθίων, με τη ρουλότα του.

Αργότερα, που το αγόρι είναι δεκαοκτώ, γνωρίζεται με την οικογένεια του Γκιστάβ  Βαν Εκ. Ο Γκιστάβ τον υιοθετεί. Η κόρη του Γκιστάβ, η όμορφη Έμμα, αφηγείται στο αγόρι ενδιαφέρουσες ιστορίες. Του διέγειρε την περιέργεια, που υποδαύλισε το πάθος του να ακούει ιστορίες. Του λέει ποιήματα. Του παίζει στο πιάνο: μπαλάντες, σονάτες, πρελούδια, σκέρτσα, ρομάντζες, Λιστ, Μέντελσον, Σοπέν, Σούμπερτ, Σούμαν, Βέρντι, Μάλερ… Αυτό που το αγόρι θ’ ανέβει δεν είναι τίποτα λιγότερο από το βουνό του πολιτισμού. Η νότια πλαγιά της ζωής του. Το αγόρι δεν μιλάει: αυτή η μουσική είναι η φωνή του. Την αναγνωρίζει. Το γεμίζει. Το μεταφέρει. Ο Λιστ το έσωσε, αλλά ο Μέντελσον το κάνει ευτυχισμένο!

 Το αγόρι παίζει παιχνίδια με την Έμμα. Η Έμμα τον αποκαλεί: «Φελίξ, παιδί μου. Μωράκι μου», από το μικρό όνομα του συνθέτη.

Η ομορφιά της Έμμας του θυμίζει την δική του ασχήμια. Η φωτεινή αγνότητα της Έμμας. Η μελαχρινή Έμμα. Η ερωτική Έμμα. Μένουν πολλές ώρες μαζί στο καταφύγιό τους, στο νησί τους. Κάτω από μια ιτιά κορυφώνεται η ηδυπάθειά τους. Ή οι δυο τους μένουν στο δωμάτιο. Μόνο οι δυο τους. Δυο αδελφές ψυχές. Με πιάνο και ανάγνωση και πολλές ώρες ξαπλωμένοι απλώς ο ένας δίπλα στον άλλον, σιωπηλά, να αισθάνονται ο ένας τον άλλον, τη μυρωδιά, τη ζεστασιά, ν’ ακούς απλώς τις ανάσες τους. Κάνουν μπάνιο μαζί. Και οι δύο έχουν μια ευχάριστη αθωότητα και φρεσκάδα. Σιγά σιγά το αγόρι άρχισε να τρέφει κάποια συναισθήματα για την κοπέλα. Το ίδιο και το κορίτσι. Τα συναισθήματά τους είναι ανώτερα και αγνά. Συχνά είναι παρθένοι-πρώτα η ψυχή. Αγκαλιές ,φιλιά, όρκοι πίστης. Τα δυο νέα παιδιά αγαπιούνται. Μυούνται τελικά στον έρωτα. Νιώθουν ερωτική ηδονή. Ο παράδεισός τους είναι πολύ γήινος: βρίσκεται μέσα τους και παραμένει εκεί. Ο Γκιστάβ δεν υποψιάζεται τίποτα. Η κόρη του και ο θετός του γιος… Δεν μπορείς να δαμάσεις το ηφαίστειο.

Η Έμμα διαβάζει στο αγόρι κολασμένα και απαγορευμένα βιβλία. Η Έμμα και ο Φελίξ. Οι καταραμένοι εραστές. Αγαπιούνται. Να αγαπάς: σπουδαίο πράγμα.  Η Έμμα του λέει συνέχεια: Αγάπη μου…

Μέχρι που ξεσπά ο Α΄Παγκόσμιος Πόλεμος και σ’ αυτή τη γωνιά, που ζει το αγόρι. Αυτό το βουβό αγόρι, χωρίς όνομα, θα πάει στο σφαγείο του πολέμου. Εκεί το παιδί, θα αποκτήσει νέο όνομα, στην στρατιωτική του ταυτότητα, «Μαζέπα».

Και τότε μέσα στην δίνη του πολέμου έχουμε την εικόνα όλων των αθώων ετούτου του κόσμου, που προσπαθούν να βαδίζουν στο χείλος του γκρεμού.  Λυπάσαι την αγνότητα που είχε καταστρέψει ο θηριώδης φόβος, αυτός που μεταμορφώνει τα πάντα σε κακία, σε μίσος και σε θάνατο. Σε λάβα. Που παίζουν τις ζωές τους στο γήπεδο της παράνοιας του κόσμου.  

 

Μάρκους Μαλτ

 

Το αγόρι αφού τραυματιστεί και σωθεί εκ θαύματος, επιστρέφει στην πατρίδα. Προσπαθεί να ξεμπερδεύει μια και καλή μ’ αυτή την ιστορία του πολέμου, που το στοιχειώνει. Φοβάται να ξαναβρεί αλήθειες  βαθιά κρυμμένες, εφιάλτες και φαντάσματα, που επιστρέφουν τη νύχτα στα όνειρά του, τη μέρα στις ονειροπολήσεις του.

 Θα αρχίσει να ταξιδεύει στη θάλασσα, σε απάτητα μέρη του κόσμου, στη Νότια Αμερική και στον Αμαζόνιο, πιστεύοντας αυτός και οι αναγνώστες, πως έφυγε απ’ την κόλαση για να βρει την Γη της Επαγγελίας. Ανοησίες! Κανείς δε θα πει τίποτα για τη χώρα που κουβαλάει μέσα του. Η απάντηση που αναζητά δε βρίσκεται σε αυτές τις χώρες. Είναι μέσα του. Αυτό που έχει ανάγκη το αγόρι, δεν είναι να τριγυρίζει αδιάκοπα, αλλά να ξεπεζέψει απ’ τη ράχη της τίγρης .Το αγόρι που έχει ανέβει στη ράχη της τίγρης δεν μπορεί να κατέβει με κανέναν τρόπο. Κι αυτό επειδή φοβάται ότι, τι στιγμή που θα κατέβαινε το ζώο θα τον έτρωγε…

Είναι πρώτα οι αισθήσεις που το κείμενο υποβάλλει- λέξεις, σιωπές, αναστεναγμοί, μουσική, φως, αθωότητα, ανεμελιά, χαρά, επιθυμία, έρωτας  –με μια απίστευτη κομψότητα. Κι ύστερα το χάος του πολέμου διαλύει τα πάντα, η Ιστορία επιβάλλεται, η περιπέτεια αρχίζει…

Ένα συγκλονιστικό ταξίδι.

Το βιβλίο «Το αγόρι» είναι ιστορική νωπογραφία, θυελλώδες ερωτικό πάθος, πορεία μύησης, ύμνος στην τέχνη και τη μουσική, αλλά και ένα αμείλικτο κατηγορώ κατά του σφαγιαστικού πολέμου.

Το μεγαλειώδες αυτό μυθιστόρημα μιλάει για αυτό το αγόρι, με τέτοια ακρίβεια, τρυφερότητα και δύναμη, που νιώθουμε τελειώνοντας το βιβλίο πως αποχωριζόμαστε ένα λατρεμένο πρόσωπο…

Κλαίει κανείς όταν βλέπει κάτι ωραίο;

Είναι φτιαγμένη η ζωή από πολλές καταστροφές και λιγοστές εκστατικές στιγμές;

 

 

Η αγάπη είναι αιώνια;

Έρωτας σημαίνει να περπατάς με δεμένα μάτια στο χείλος του γκρεμού;

Ο Έρωτας είναι το πιο επικίνδυνο, το πιο θανατηφόρο συναίσθημα;

Μήπως το αγόρι που ταξιδεύει στα πέρατα της γης αλλάζει μόνο κλίμα, όχι μυαλό;

Μπορεί το αγόρι να ζει μια ζωή στην πλάτη της τίγρης ή πρέπει επιτέλους να κατέβει από κει και να λογαριαστεί με όλα, και κυρίως με το παρελθόν του;

Μήπως η μοναδική προϋπόθεση για να γίνει ο άνθρωπος ευτυχισμένος είναι να ξεχάσει το παρελθόν του;

Η πίστη μπορεί να μας εγκαταλείψει, αλλά η μοναξιά μένει;

Πρόκειται για Αριστούργημα.

Ο Μάρκους Μαλτ (Marcus Malte) αυτοβιογραφείται ως εξής: «Γεννήθηκα το 1967 στη Seyne-sur-Mer κι εκεί έμεινα. Μπρος στη θάλασσα. Έκανα σπουδές κινηματογράφου, αλλά δεν πήγε καλά. Έκανα λίγο τον μουσικό, αλλά δεν πήγε καλά. Σήμερα, προσπαθώ να γράψω ιστορίες. Θα δείξει»

 

 

 

* Ο Κώστας Τραχανάς είναι συνταξιούχος του Ο.Τ.Ε., δίδαξε δεκατρία χρόνια, ως ωρομίσθιος καθηγητής Εφαρμογών, στο Τμήμα Τηλεπληροφορικής και Διοίκησης του Τ.Ε.Ι. Ηπείρου, κάνει τριάντα χρόνια βιβλιοπαρουσιάσεις σε εφημερίδες και περιοδικά, εκδίδει το πολιτιστικό περιοδικό ekfrasiartas και διοργανώνει παρουσιάσεις και εκδηλώσεις βιβλίων . Ζει στην Άρτα.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top