Fractal

Το να ζεις είναι υποχρέωση ή επιλογή;

Γράφει η Μαρία Βρέντζου //

 

«Τίποτε δεν χάνεται» της Κλοέ Μεντί, Μετάφραση Γιάννης Καυκιάς, Γαλλία, εκδόσεις Πόλις, 2020, σελ. 400

 

Ύστερα απ’ τις πρόσφατες ανθρωποκτονίες των Τζόρτζ Φλόιντ και Ρεϊσάρντ Μπρουκς στην Αμερική, τι πιο επίκαιρο από ένα νουάρ μυθιστόρημα με κεντρικό θέμα την αστυνομική βία. Στο βιβλίο «Τίποτε δεν χάνεται», ο μικροκακοποιός μουσουλμάνος έφηβος Σαΐντ Ζαϊντί δολοφονείται από αστυνομικό, στη διάρκεια ενός ελέγχου στοιχείων. Αν και ο θύτης είναι ένοχος, τελικά αθωώνεται από το δικαστήριο με το αιτιολογικό της νόμιμης άμυνας. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, στην ανώνυμη αφηγηματικά γαλλική πόλη όπου τελέστηκε το έγκλημα, αρχίζουν να ξεφυτρώνουν γκράφιτι που γράφουν «Δικαιοσύνη για τον Σαΐντ».

Ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου, ο εντεκάχρονος Ματιά δεν γνώρισε το θύμα ποτέ. Όχι όμως και η οικογένειά του. Ο κοινωνικός παιδαγωγός πατέρας του, κάτοχος αποδείξεων ότι δεν είχε επιτεθεί πρώτος ο Σαΐντ και ότι δεν χτύπησε κανέναν πριν δεχτεί χτυπήματα, έχει αυτοκτονήσει. Η δε μητέρα, ύστερα από μία αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας του Ματιά, αδυνατεί να ζει πλέον μαζί του και αναθέτει την κηδεμονία του στον Ζε, έναν νυχτοφύλακα σε σουπερμάρκετ που αγαπάει την ποίηση και διατηρεί ερωτική σχέση με την αυτοκτονική Γκαμπριέλ. Η αδερφή του Τζίνα είναι μονίμως απούσα μέσα από την διαρκή ανάγκη της για φυγή ενώ ο ετεροθαλής αδερφός Στέφανο αδιαφορεί πλήρως για την ύπαρξη του μικρού.

Επομένως, φυσικό είναι να βιώνει την εγκατάλειψη, να βυθίζεται στη σιωπή,  να φοβάται την τρέλα και σαν μικρό παιδί να κρυφακούει τους γύρω του στην προσπάθειά του να μάθει ποια είναι αυτά τα μυστικά που διέλυσαν την οικογένειά του και τον οδήγησαν μακριά της. Αυτή η αδιατάρακτη καθημερινότητα του νεαρού ήρωα που χαρακτηρίζεται από χαμηλές σχολικές επιδόσεις, έλλειψη επικοινωνίας και επισκέψεις σε ψυχολόγο, κλονίζεται όταν γίνεται αντιληπτό ότι δύο άντρες παρακολουθούν τον ίδιο και το περιβάλλον του ενώ η μάνα του έχει εξαφανιστεί.

Η αρκετά νέα πεζογράφος Κλοέ Μεντί, γεννηθείσα το 1992, αποδίδει με τρόπο πραγματικά πιστικό την πρωτοπρόσωπη αφήγηση ενός πρόωρα ώριμου, λόγω των αντιξοοτήτων της ζωής, εντεκάχρονου. Χώρος της δράσης θα μπορούσε να είναι κάθε γαλλική λαϊκή συνοικία μουσουλμάνων μεταναστών δεύτερης και τρίτης γενιάς που βιώνουν τη φτώχια, το αδιέξοδο, την έλλειψη ελπίδας και μέσα από την παραβατικότητα και την αυτοδικία προσπαθούν να υπάρξουν και να αποκτήσουν ταυτότητα. Μίσος και οργή συνυπάρχουν απέναντι σε ένα πολιτικό και δικαστικό σύστημα που μοιάζει να τους έχει γυρίσει την πλάτη και να μην υπολογίζει πραγματικά την αξία της ανθρώπινης ζωής.

 

Cloé Mehdi

 

Αλλά η συγγραφέας καταπιάνεται και με ζητήματα δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων ως αναφορά τη νοσηλεία τους σε ψυχιατρικές πτέρυγες. Πόσο ελεύθεροι είναι οι ασθενείς να συμμετέχουν στην απόφαση για έναν τέτοιο εγκλεισμό; Μπορούν να υπάρξουν θετικά αποτελέσματα σε κάποιον που έχει διαλέξει την αυτοκτονία ως απάντηση στις υπαρξιακές του αγωνίες για τη σκληρότητα της ζωής; Τελικά το να ζεις είναι υποχρέωση ή επιλογή;

Δικαίως το βιβλίο απέσπασε πληθώρα βραβείων όπως τα Prix Mystère de la critique 2017, Prix Dora Suarez 2017, Prix Etudiant du polar 2016, Prix Blues & Polar και Prix Mille et Une feuilles Noires.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top