Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Προφητικό (λόγω Φλόιντ) Γαλλικό νουάρ
07/07/2020, 10:31 μμ

Προφητικό (λόγω Φλόιντ) Γαλλικό νουάρ

Γράφει ο Δημήτρης Καρύδας //

 

Κλοέ Μεντί «Τίποτα δεν χάνεται», Μετάφραση: Γιάννης Καυκιάς,  εκδ. Πόλις, σελ. 400

 

Υπάρχουν βιβλία που μοιάζουν…. καταδικασμένα με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο να έρθουν στην επιφάνεια, να αναδειχθούν και να κερδίσουν την εκτίμηση των αναγνωστών αλλά και των κριτικών. Το βιβλίο που αποτελεί τη μεγαλύτερη ίσως φετινή έκπληξη από την σοδειά των μεταφρασμένων είναι το «Τίποτα δεν χάνεται» της Γαλλίδας Κλοέ Μεντί που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ. Δεύτερο βιβλίο της συγγραφέως και πρώτη εμφάνιση της στα Ελληνικά. Το συγκεκριμένο βιβλίο μοιάζει να είναι από τα…. καταδικασμένα να κερδίσουν την προσοχή μας για δύο λόγους. Αφενός είναι εξαιρετικό δείγμα του είδους ‘’μυθιστόρημα νουάρ’’. Ενδεχόμενα, αυτό από μόνο του να μην αρκούσε για να αναδειχθεί η συγκεκριμένη έκδοση. Η θεματολογία του βιβλίου κάποια στιγμή ταυτίστηκε –και όχι άδικα- με την επικαιρότητα λόγω της στυγερής δολοφονίας του Τζορτζ Φλόιντ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το «Τίποτα δεν χάνεται» γραμμένο πολύ νωρίτερα από τα γεγονότα στις ΗΠΑ και με πεδίο μια άλλη μειονοτική κοινότητα σε μια άλλη χώρα μοιάζει περίπου ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Η Μεντί δεν παίζει τον ρόλο του προάγγελου στη δολοφονία του Φλόιντ αλλά βασίζεται σε ανάλογα περιστατικά που έχουν συμβεί και στο παρελθόν και κάποιο  απ΄ αυτά πυροδότησε τη δική της έμπνευση. Η Μεντί που θεωρείται ένα από τα νέα παιδιά θαύματα (γεννημένη μόλις το 1992) της Γαλλικής λογοτεχνικής σκηνής βάζει στο επίκεντρο των γεγονότων ένα 11χρονο αγόρι που μοιάζει με…. Σέρλοκ Χολμς σε προεφηβική ηλικία!

Ο Ματιά μεγαλώνει δίπλα στον νυχτοφύλακα κηδεμόνα του, τον Ζε και την ιδιότυπη οικογενειακή κατάσταση συμπληρώνει η συγκάτοικος και φιλενάδα του Ζε την Γκαμπριέλ. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, πέρα από το αναγκαίο αστυνομικό στοιχείο της ιστορίας ο Ματιά προσπαθεί να καταλάβει τους λόγους που υποχρεώνεται να ζει μακριά από τον ψυχικά διαταραγμένο πατέρα του, γεγονός που δίνει στην Μεντί την ευκαιρία να καταθέσει ορισμένες απόψεις σχετικά με τη σχιζοφρένεια και τις αυτοκτονικές τάσεις. Ο αυτόχειρας πατέρας του μικρού Ματιά αποτελεί ένα κεντρικό πρόσωπο στην όλη ιστορία αφού συνδέεται με τον κεντρικό πυρήνα των γεγονότων.

Ο Ματιά παράλληλα μεγαλώνει σε ένα προάστιο του Παρισιού (η Μεντί μάλιστα επιλέγει τη Γαλλική λέξη προάστιο αντί άλλης ονομασίας της περιοχής) που οι μετανάστες αποτελούν την πλειοψηφία στην κατανομή του πληθυσμού. Η ευρύτερη γειτονιά του Ματιά έχει ως κυρίαρχα στοιχεία της τη βία, τις ταξικές διαφορές, τη φτώχια και τις άσχημες συνθήκες διαβίωσης. Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό κοινωνικό πλαίσιο ο Ματιά που μεταξύ άλλων στη διαδρομή θα μυηθεί και στη Γαλλική ποίηση βλέπει τις μέρες του να κυλούν δίπλα σε μια καταθλιπτική, με τάσεις αυτοκτονίας, γυναίκα και ένα αναβλητικό κηδεμόνα. Η περιοχή περίπου 15 χρόνια νωρίτερα έχει γίνει το επίκεντρο εξεγέρσεων και επεισοδίων με αφορμή τη δολοφονία ενός νεαρού, του Σαϊντ, από ένα αστυνομικό και ο Ματιά μπαίνει στο πετσί της ιστορίας για διαφορετικούς λόγους. Από τη μια σε κάθε του βήμα υπάρχουν γκράφιτι και συνθήματα στους τοίχους που θυμίζουν εκείνη την ιστορία και από την άλλη ο πατέρας του αυτοκτόνησε πέντε χρόνια αργότερα θεωρώντας τον εαυτό του υπεύθυνο για τη δολοφονία. Ο αληθινός ένοχος, ο Γάλλος αστυνομικός, αθωώθηκε από τη δικαιοσύνη. Κάπως έτσι ο Ματιά αρχίζει να ακολουθεί τα ίχνη εκείνης της παλιάς υπόθεσης αναζητώντας απαντήσεις.

Σταματώντας κάπου εδώ για ευνόητους λόγους την εξιστόρηση της πλοκής μένουμε περισσότερο στο ύφος και στη λογική του βιβλίου. Όπως κάθε νουάρ μυθιστόρημα που σέβεται τις αρχές του είδους το βασικό ζητούμενο δεν είναι η επίλυση ή περισσότερων γρίφων. Η γλυκόπικρη γραφή της Μεντί διεισδύει παντού, χειρίζεται με εξαιρετική ευαισθησία δύσκολα ζητήματα: Βία, κατάχρηση εξουσίας, ψυχικές διαταραχές, δύσκολες κοινωνικές συνθήκες. Κάπως έτσι η Μεντί κατορθώνει να μας παρουσιάσει ένα πολύ-επίπεδο μυθιστόρημα που θα ικανοποιήσει απόλυτα τόσο τους λάτρεις των νουάρ ιστοριών, όσο και εκείνους που ψάχνουν πίσω από τα προφανή δεύτερες ερμηνείες.

 

Cloé Mehdi

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top