Fractal

Η εμπειρία του ανέφικτου

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μπούρας // *

 

Σταύρος Σταμπόγλης, “τεθλασμένης πόλεως αφή”, ποίηση, εκδόσεις Κουκκίδα, Αθήνα 2021, σελ. 66

 

Ο αρχιτέκτονας Σταύρος Σταμπόγλης κουβαλάει την τεχνική μόρφωση και γεωμετρική καλλιέργειά του στην Ποίηση, όπως ο σαλίγκαρος το καβούκι του. Δεν κρύβεται όμως μέσα σε αυτήν αλλά ξεπροβάλλει γενναίος και προστατευμένος από κάθε παρέκβαση της πολιτικής ορθότητος, την οποία μεν αμφισβητεί, δεν την αποδομεί όμως.

Η αιθυλική αλκοόλη και η μέθη του κουρασμένου μυαλού που επιστρέφει στο σώμα, οδηγούν σε μετεφηβική επαναστατικότητα, προφυλαγμένη όμως από την σύνεση της ηλικίας και από την εμπειρία του ανέφικτου κάθε μεμονωμένης απόπειρας ανατροπής.

Κοινωνικοποιημένος στίχος με γερά αποθέματα λυρικότητας.

Στο επίπεδο της τεχνικής, διαπιστώνεται η εντατική χρήση αντιθέσεων, οξυμώρων, απροβλέπτων συνεχειών, ασυνδέτων, πεζολογικών διασκελισμών και μελετημένων τομών που οδηγούν σε μια υφολογικού τύπου ασυνέχεια.

Το δωδέκατο τυπωμένο βιβλίο του (τα τρία από αυτά σε ολίγιστα αριθμημένα αντίτυπα).

Έχει εκτεθεί και με τρία τυπωμένα πεζά ο μετρημένος λογοτέχνης και σεμνός, χαμηλόφωνος και λιτοδίαιτος των λέξεων Σταύρος Σταμπόγλης.

Ο συνδυασμός Επιστήμης και Ποίηση φαίνεται ήδη από το διπλό motto που επιλέγει.

Τρίτπυχος ποιητική συλλογή. Α. ΣΥΝΟΙΚΗΣΕΙΣ (17 ποιήματα), β. 13 ΜΠΑΛΑΝΤΕΣ ΤΟΥ ΜΠΑΡ, Γ. ΑΠΟ ΛΕΚΑΝΟΠΕΔΙΟΥ ΕΧΙΝΑΔΕΣ (12 ποιητικές «στιγμές», ανεξίτηλες).

Φυσικά, ο χωροτάκτης-πολεοδόμος διπλωματούχος μηχανικός αναφύεται και αναδύεται στο πρώτο ποίημα με τίτλο «Πένθους πόλισμα» (μικρή πόλη, πολίχνη). Συνεχίζει πιο κάτω με τα «Στοιχεία συνοίκησης», με το «Μαρτύριο τοπίου», με την «Δυσλειτουργίας έννοια», με την ίδια τη «Συνοίκηση», με τα «Μέρη γενικής γραμμής», με τις «Συνάφειες σε διασταύρωση [διαβάζοντας Κώστα Θ. Ριζάκη]», με την «Συσπείρωση επαναφοράς», με την «Οδό Έαρος 2020», με τη «Γεωγραφία» και τελειώνει πάλι με άλλες «Συνοικήσεις».

Η παράθεση των πιο πάνω τίτλων του πρώτου μέρους ΣΥΝΟΙΚΗΣΕΙΣ (17 ποιήματα), δεν έγινε για πληθωριστικούς λόγους αλλά για αναλυτικούς. Ο μελετητής πρέπει και οφείλει να ξεκινήσει με το προφανές πριν καταβυθιστεί στο δι-υποκειμενικό και τέλος στην απόλυτη ατομικότητα του ομιλούντος/συν-γράφοντος προσώπου (ενοποιημένος ο ποιητής με τον συνδημιουργικό αναγνώστη).

 

Σταύρος Σταμπόγλης

 

Φράσεις φωτεινές που εκλαμβάνονται ως αυτόνομα γνωμικά, πρωτότυπες συλλήψεις, λέξεων εναγκαλισμοί και αποχωρισμοί, αδαμικές εικόνες υψίστης αθωότητα αλλά και δυσπρόσιτα νοήματα (όπως στο ποίημα με τον κρυπτικό τίτλο «Συσπείρωση επαναφοράς» στη σελίδα 25).

Είμαστε οι επιλογές μας. Κι αυτό ισχύει πρωτίστως για τον ποιητή, καθ’ ότι ο λόγος του είναι εξ ορισμού ελλειπτικός.

Αναφορές στον Καζαντζίδη, στον Ριζάκη, στο Σεφέρη κι σε ριζίτικα παραδοσιακά τραγούδια της Κρήτης, αλλά και σε λαϊκά άσματα, δείχνουν τις επιρροές (τουλάχιστον από θεματολογικής πλευράς).

Οι αφιερώσεις των ποιημάτων του πρώτου μέρους σε γνωστά θύματα του καθημερινού ρατσισμού και του φασισμού.

Στο δεύτερο μέρος (13 ΜΠΑΛΑΝΤΕΣ ΤΟΥ ΜΠΑΡ) αλλάζει ο αφηγηματικός τόνος. Ξεκινάμε μεν με μία θλιμμένη ελεγεία, συνεχίζουμε όμως με ανατρεπτική σάτιρα και πρόδηλη επαναστατικότητα ανατρεπικού προσήμου (όπως στο έβδομο ποίημα με τίτλο «Σάββατο βράδυ», της σελίδας 39). Δίστιχα και πολύστιχα τεχνουργήματα λειτουργούν εδώ αυτόνομα ως πρωτότυποι στοχασμοί. Το ενδέκατο πόνημα είναι αισιόδοξη ελεγεία, αντίθετα με την αρχική θλιμμένη ελεγεία. Το δωδέκατο ποίημα τείνει προς το κλασικό, αφού συνεχίζει την μακρά παράδοση των ανεπίδοτων ερωτικών επιστολών.

Και περνάμε στο τρίτο μέρος αυτής της καλοτυπωμένης και καλότυχης συλλογής, με τον δυσπρόσιτο αλλά όχι και «σκοτεινό» τίτλο ΑΠΟ ΛΕΚΑΝΟΠΕΔΙΟΥ ΕΧΙΝΑΔΕΣ. Εδώ ξεκινάμε με το οξύμωρο του πρώτου ποιήματος «Ακινησίας μετακίνηση». Συνεχίζουμε με εξαντλητικές παραπομπές και διακειμενικές αναφορές, που δεν προδίδουν κάποιο άγχος κατά της λογοκλοπής, αλλά σε πρόδηλο επιστημονικό υπόβαθρο.

 

 

Jhon Lennon, Καβάφης, Σολωμός, Ολυμπιόνικοι ΙΙ, είναι οι παραδεδεγμένες ή οι προφανείς λογοτεχνικές παραπομπές του τρίτου μέρους, ενώ στις υποσημειώσεις δίδονται και επεξηγήσεις κάποιων στίχων.

Εκπληκτικοί ορισμοί, εικόνων κυριολεξίες και μεταφορές, συνεκδοχές και αναλυτικές επεξηγήσεις.

Σε αυτό το τρίτο μέρος ανιχνεύονται και τα ωριμότερα ποιήματα. Το τελευταίο «Πόλεως συνέχεια» κλείνει με καταληκτικό χρησμό, εναρκτήριον ίσως μιας άλλης ποιητικής συλλογής – εκδρομής – διαδρομής σε ποιητικά τοπία ανεξίτηλης εσωτερικότητας.

 

 

* O Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας , ποιητής, θεατρολόγος και κριτικός (www.konstantinosbouras.gr)

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top