Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Οι Έλληνες της Πόλης και η ζωή τους
18/01/2022, 11:36 μμ

Οι Έλληνες της Πόλης και η ζωή τους

Γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου //

 

Κορνηλία Τσεβίκ- Μπαϊβερτιάν: “Τα σπίτια της γιαγιάς μου” Εκδόσεις Τσουκάτου, 2021, σελ. 502

 

Ένα βιβλίο για την Κωνσταντινούπολη και τους Έλληνες κατοίκους της, αυτούς που αποκαλούνται Ρωμιοί και λιγοστεύουν σιγά σιγά. Η Κορνηλία Τσεβίκ –Μπαϊβερτιάν που γεννήθηκε και ζει την Πόλη, είναι φιλόλογος στο Ζωγράφειο από το 1993 κι έχει διδάξει στο εκεί Πανεπιστήμιο στο Τμήμα Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας, γράφει για την οικογένειά της, και ιδιαίτερα για τη γιαγιά της. Στον πρόλογό της σημειώνει πως έπειτα από το βιβλίο της Η Πόλη της καρδιάς μας που κυκλοφόρησε το 2020, σκεφτόταν τη συγγραφή ενός μυθιστορήματος με θέμα τα βιώματα της Πολίτικης Ρωμιοσύνης κατά τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, για τις οποίες γινόταν λόγος στο συγκεκριμένο βιβλίο. Ο περιορισμός στο σπίτι στη διάρκεια του αναγκαστικού εγκλεισμού τη βοήθησε να στρωθεί στο γράψιμο, πλάθοντας και μεταπλάθοντας τα πρόσωπα της ιστορίας της.

Το μυθιστόρημα, λοιπόν, Τα σπίτια της γιαγιάς μου είναι η αφήγηση της ιστορίας μιας οικογένειας στην Πόλη –στην αρχή του βιβλίου υπάρχει ο πίνακας με τα ονόματα των οικογενειών της γιαγιάς Μαρίνας, του μπαμπά Γεώργιου, του Παντελή και της Αισέ–, και ξεκινάει με το κεφάλαιο για το πρώτο σπίτι της γιαγιάς στο Χάσκιοϊ, το Πικρίδιο των βυζαντινών χρόνων. Σε αυτό, η αφηγήτρια, η Αδριάνα, μιλάει για το σπίτι, τη γειτονιά και τη συνοικία μέσα από τους διαλόγους ανάμεσα στην ίδια και τη γιαγιά της τη Μαρίνα. Παρελαύνουν τα ονόματα των συγγενών και φίλων, οι συνήθειές τους, τα έθιμά τους, τα προξενιά, οι σχέσεις μεταξύ τους και μεταξύ αυτών και των Τούρκων.

Μαθαίνουμε πως :

Το Πικρίδιο ήταν συνοικία με πολυπολιτισμικό χαρακτήρα και θρησκευτικό πληθυσμό. Εκτός από τις ορθόδοξες εκκλησίες και τ’ αγιάσματα βρίσκονταν εκεί συναγωγή των Εβραίων, ναός των Αρμενίων, ενώ υπήρχαν νεκροταφεία Ορθοδόξων, Μουσουλμάνων και Εβραίων.

Στα Σεπτεμβριανά, ο όχλος προξένησε μεγάλες καταστροφές στα σπίτια και τα μαγαζιά των Ρωμιών. Ωστόσο, κάποιοι Τούρκοι έκρυψαν στα σπίτια τους Ρωμιούς για να μην πέσουν στα χέρια των αγροίκων. Οι ταραχές ώθησαν αρκετούς Ρωμιούς να μεταναστέψουν στην Ελλάδα.

Κάποια επαγγέλματα ήταν αποκλειστικά ρωμαίικα, όπως η ζαχαροπλαστική, η μαγειρική, η ραπτική, η διαχείριση νυχτερινών κέντρων και θεατρικών αιθουσών.

Πιο παλιά, υπήρχε νόμος που απαγόρευε στους ανθρώπους των μειονοτήτων να μιλούν τη γλώσσα τους, ήταν όλοι υποχρεωμένοι να μιλούν τα τουρκικά, δηλαδή την επίσημη γλώσσα του κράτους.

Η αγάπη των Ρωμιών για την Ελλάδα τους ωθούσε ν’ ακούνε κρυφά, στα πίσω δωμάτια του σπιτιού τους, ελληνικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς για να μαθαίνουν τα νέα. Έπιαναν τους σταθμούς της Ορεστιάδας και της Αλεξανδρούπολης.

Την ίδια εποχή, πήγαιναν στην Πόλη οι καλύτεροι Έλληνες τραγουδιστές, οι καλύτερο ηθοποιοί, τα καλύτερα συγκροτήματα. Η επιτυχία τους ήταν εξασφαλισμένη. Στα νυχτερινά κέντρα του Πέρα δεν έβρισκες θέση, επειδή γέμιζαν όλα από νωρίς.

 

Κορνηλία Τσεβίκ- Μπαϊβερτιάν

 

Μερικές Ρωμιές ερωτεύονταν Τούρκους και οι δικοί τους έκαναν ό,τι μπορούσαν για να τις αποτρέψουν σε γάμο μαζί τους.

Όσοι Ρωμιοί εγκαθίσταντο οριστικά στην Αθήνα προτιμούσαν τη Νέα Σμύρνη, το Παλαιό Φάληρο και τα Πατήσια.

Το βιβλίο κλείνει με τον θάνατο της γιαγιάς Μαρίνας τον Σεπτέμβριο του 2010, ύστερα από βαριά και σπάνια ασθένεια. Είχε προηγηθεί στην οικογένεια ένας λαμπρός γάμος ύστερα από συνοικέσιο που είχε χαροποιήσει τη γιαγιά.

Επισημαίνουμε πως το μυθιστόρημα έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον, κυρίως για τους Έλληνες αναγνώστες, οι οπαίοι λίγες γνώσεις έχουν για τα όσα συνέβαιναν, ή εξακολουθούν να συμβαίνουν, στη ζωή των Ελλήνων της Πόλης. Ωστόσο, τα υπερβολικά πολλά πρόσωπα που παρελαύνουν από τις σελίδες του δυσχεραίνουν την ανάγνωσή του. Νομίζουμε πως η συγγραφέας, με τις τόσες αναμνήσεις, τα τόσα βιώματα και τα πολλά ιστορικά γεγονότα που γνωρίζει, θα μπορούσε να γράψει δύο και τρία και τέσσερα ομοειδή μυθιστορήματα. Η μνήμη του αναγνώστη είναι σχεδόν αδύνατον να συγκρατήσει το πλήθος των προσώπων και την πληθώρα περιστατικών που περνούν μπροστά από τα μάτια του.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top