Τα παιδιά ενός κατώτερου Θεού
Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη //
«Από Μακριά», Αγγελική Δαρλάση, Εικονογράφηση: Αντώνης Κουτσογιάννης, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 56
Μόλις γνώρισα την Άλη, ένα Ρομά κορίτσι, την διαφορετική ηρωίδα της Αγγελικής Δαρλάση. Είναι η Άλη που τα παιδιά της έδεναν τα μάτια με μαντήλι. Άλλοτε τα χέρια άλλοτε το στόμα. Άλλοτε της έδεναν το μαντήλι γύρω από το λαιμό και την τραβολογούσαν σαν σκυλάκι. Και κείνη τα κοιτούσε με τα μεγάλα παραπονεμένα της μάτια.
Είναι η Άλλη, με δύο λ στην ουσία, η ξένη, η αλλιώτικη, που σε παραπέμπει σε κάτι που δεν σου μοιάζει. Και ό,τι δεν μας μοιάζει μας φοβίζει, τουλάχιστον. Για να μην πω μας τρομοκρατεί. Ίσως γιατί δεν ξέρουμε πώς ακριβώς να το προσεγγίσουμε ή να το διαχειριστούμε. «Το αλλιώτικο και το απ’ αλλού φερμένο δεν το αντέχουν οι άνθρωποι», που λέει κι ο Ελύτης στο Μονόγραμμα. Είναι και η Άλη στην παρέα του Παλιόπαιδου που μέσω της τέχνης βρήκε τον εαυτό του και άλλαξε ζωή, φεύγοντας από το περιθώριο. Αλλά και το αγόρι στο θεωρείο έχει με τη δική του μοίρα, αυτή του πρόσφυγα, ν’ αντιπαλέψει. Μέσα από τα έργα της, όταν πραγματεύεται τέτοια θέματα, η συγγραφέας φιλοδοξεί να περάσει στο νεανικό της κοινό μηνύματα αντιρατσιστικά, μηνύματα αγάπης και αλληλεγγύης προς κάθε τι διαφορετικό.
Εδώ η αφόρμηση είναι η γενοκτονία των Ρομά από τους Ναζί. Υπέστησαν κι αυτοί κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, όπως και οι Εβραίοι, φρικτά βασανιστήρια, εξευτελισμούς, βαριά καταναγκαστικά έργα και άδικες δολοφονίες σαν να ‘ταν παιδιά ενός κατώτερου θεού. Η συγγραφέας αναφέρεται εύγλωττα σε αυτό το σκοτεινό σημείο της ιστορίας δίνοντας τροφή για συζήτηση, σκέψη και αναστοχασμό στις νεώτερες γενιές.
Ο Βασίλης Κουτσογιάννης δίνει μια ευφάνταστη και ατμοσφαιρική εικονογράφηση, που δίνει κι έναν δραματικό τόνο, αλλά συμβάλλει και στην αποτύπωση μιας μελαγχολικής διάθεσης. Πώς δείχνουν τα λαμπιόνια σε μαύρο φόντο; Φωτίζεται καθόλου η μαυρισμένη καρδιά της Άλης; Τί γίνεται όταν το σκοτάδι αντιμάχεται το φως; Μπορούν αυτά τα δύο να συνυπάρξουν; Όπως το καλό και το κακό που λένε πως το ένα βρίσκεται μέσα στο άλλο. Υπέροχο δέσιμο εικόνας και λόγου!
Πρόκειται για ένα αλληγορικό παραμύθι, που διαχειρίζεται γοητευτικά η Δαρλάση, αλλά έχει τις ρίζες του σε ένα εξαιρετικά μελανό σημείο της ιστορίας. Και επειδή η ιστορία επαναλαμβάνεται τραγικά καλό είναι να προτείνονται τρόποι διαχείρισης του διαφορετικού και αν συμβαίνει αυτό μέσω της τέχνης, ακόμα καλύτερα.
Οι μεγάλοι- εμποτισμένοι πάντα με προκαταλήψεις, δεισιδαιμονίες και στερεοτυπικές συμπεριφορές – είναι αυτοί που έσπειραν τα ζιζάνια του ρατσισμού και πήγαν να δηλητηριάσουν τα ανέμελα παιδιά τους. Τα παιδιά ακόμα κι αν υπακούουν αρχικά, έχουν όμως ένα δικό τους τρόπο να προσεγγίζουν και να ερμηνεύουν τα πράγματα, ίσως και την ικανότητα να διακρίνουν την αλήθεια, αλλά και το αίσθημα του δικαίου. Διαθέτουν ευαισθησίες και συχνά παρουσιάζονται πιο ώριμα από τους μεγάλους, δείχνοντας τους τον δρόμο για το πώς γίνονται τα πράγματα. Το κορίτσι που κουράστηκε διαρκώς να τρέχει μακριά για να σωθεί έχει τη δύναμη να λάμπει και να μαγεύει. Και όταν φεύγει εκείνη και το Λούνα παρκ η μαγεία εξαφανίζεται δια παντός.
Αγγελική Δαρλάση
Όπως και σε άλλα έργα της έτσι κι εδώ η Δαρλάση δεν γίνεται διδακτική, αλλά δίνει προεκτάσεις, ανοίγει δρόμους, θίγει φλέγοντα ζητήματα, θεμελιώδη για την ανθρώπινη ύπαρξη. Το βιβλίο προσφέρεται για να διδαχθεί στα σχολεία στα πλαίσια της φιλαναγνωσίας και όχι μόνο.
Ιδιαίτερη η σκηνή που τα παιδιά τραγουδάνε μαζί της το τραγούδι της. Και σε αυτό το έργο της η μουσική παίζει σπουδαίο ρόλο. Ενώνει και αφαιρεί τους φραγμούς. Είναι μαγικό που μπορούσαν ξαφνικά να καταλάβουν τα λόγια του τραγουδιού της Άλης. Ίσως επειδή τραγουδούσαν με την ψυχή τους και με τα μάτια της ψυχής βλέπεις πάντα καλύτερα και σε βάθος.
Στους μεγάλους τους δρόμους που προχωρούσα
ευτυχισμένους Ρομά συναντούσα.
Ω, Ρομά, από πού έρχεστε και πού πάτε,
του κόσμου περιπλανώμενοι για πού τραβάτε;
Κάποτε είχαμε μια οικογένεια μεγάλη, αγαπημένη,
μια οικογένεια περιπλανώμενη κι ευτυχισμένη.
Μα ήρθαν οι Μαύροι Στρατιώτες του μίσους και την αφάνισαν,
χωρίς οίκτο κανέναν όλους μας εξαφάνισαν.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
✩ Πέθανε η Μίλβα, πεθαίνουν κι οι ντίβες
Γράφει η Ελένη Γκίκα // «Παράμ παράμ παράμ γυρνάω χορεύω στην άμμο του χειμώνα με τα φύκια τη θάλασσα που αρρώστησε γιατρεύω και κάνω με τα αστέρια σκουλαρίκια Παράμ παράμ παράμ παραμονεύει στο πέλαγο του χρόνου
Περισσότερα -
Η Σίσσυ Κόσσυβα στο Εργαστήρι του συγγραφέα
Στον πρόλογο του παραμυθιού διαβάζουμε: «Κρατάς στα χέρια σου το μικρό αυτό βιβλίο σαν τιμόνι. Είσαι έτοιμος να ταξιδέψεις; Ένα ταξίδι άλλωστε είναι επιθυμία που παίζει κρυφτό μεταξύ της παιδικής ψυχής σου και του έξυπνου μυαλού σου. Είναι
Περισσότερα -
Επιχειρούμενες ξεναγήσεις στον αχανή κόσμο της Σκέψης
Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα // * «Το τέχνασμα. Γιατί κάποιοι άνθρωποι μπορούν να κάνουν λεφτά και κάποιοι άλλοι όχι», Ουίλιαμ Λάϊθ, εκδόσεις Κάκτος, Αθήνα 2021, σελ. 314 Από τα βιβλία αυτογνωσίας-αυτοκριτικής-αυτοβελτιώσεως, που χάρη στο χιούμορ, στην πολυμάθεια και
Περισσότερα -
Βαγγέλης Προβιάς: “Ανατρέποντας όλα τα στερεότυπα”
Συνέντευξη: Μαρία Λιάκου // Ο Βαγγέλης Προβιάς μπήκε στη ζωή μας κ’ αμέσως την κατέκτησε, μας κατέκτησε. Ανατρέποντας τα συνήθη στερεότυπα. Νέος διηγηματογράφος και αμέσως εκδόθηκε, αγαπήθηκε, αναγνωρίστηκε. Μας χαρίζει την καθαρή ματιά του σε μια συνέντευξη για την
Περισσότερα -
✔ Φωτεινή Ναούμ: «Δεν υπάρχει μεγαλύτερος παραλογισμός από το άδικο του πολέμου»
Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα // «Είναι ένας τεράστιος εφιάλτης αυτός που βιώνουμε. Δεν υπάρχει μεγαλύτερος παραλογισμός από το άδικο του πολέμου. Είναι ο άνθρωπος στην πιο διαβολική στιγμή του. Μου φαίνεται αδιανόητο που χρειάζεται να αφήσουν το σπίτι,
Περισσότερα -
Διήγημα: “Η λέσχη των τεμπέληδων”
Της Μαριλού Βόμβολου // * Η λέσχη των τεμπέληδων Την μέρα που έκλεισα τα 18, είχε μια τρομερή καταιγίδα που βύθισε όλη τη χώρα στο χάος. Έγινε γενικό μπλακάουτ, άνθρωποι πνίγηκαν, αυτοκίνητα, ή ακόμη και
Περισσότερα -
Διήγημα: “Επιστροφή”
Της Νιόβης Ιωάννου // * Άφησε στο πάτωμα τη βαλίτσα της. Άνοιξε τα παράθυρα. Το ξυλιασμένο φως του δρόμου μπήκε στο δωμάτιο. Οι νεκροί της ήταν ακόμα εκεί. Χαμογελώντας με κατανόηση την περίμεναν. Οι μορφές αναλλοίωτες
Περισσότερα
