Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «Διαβάζοντας τα Νέγρικα Μπλουζ του Γ. Σχορετσανίτη»
06/04/2021, 9:53 μμ

«Διαβάζοντας τα Νέγρικα Μπλουζ του Γ. Σχορετσανίτη»

Tης Εύης Μουρέλλου //

 

Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης, “Τα νέγρικα μπλουζ και οι ιατρικές τους αναφορές”. Εκδόσεις Οδός Πανός. Αθήνα, 2020

 

Θυμάμαι την πρώτη φορά που έμαθα για την προέλευση της λέξης «μπλουζ», σε μια ζεστή καφετέρια στο κέντρο της πόλης. Θυμάμαι πόσο εντύπωση μου είχε κάνει και πόσο ρομαντικό μου φαινόταν. Μπλουζ, η μουσική που εκφράζεται δια μέσου blue notes (μπλε, δηλαδή μελαγχολικές, νότες). Νοσταλγικές, μοναχικές, παραπονεμένες. Μια μουσική ιδιαίτερη, που αγγίζει το δέρμα, το διαπερνά, κι αφήνει πίσω της μια γλυκόπικρη αίσθηση ανεκπλήρωτου.

Τα μπλουζ έκαναν την εμφάνισή τους κάπου τον 19ο-20ο αιώνα, όταν οι συνθήκες διαβίωσης των μαύρων ανδρών ήταν ανυπόφορες, λόγω της πολυεπίπεδης καταπίεσης που τις χαρακτήριζε. Οι μαύροι μουσικοί, εντούτοις, φαίνεται να έχαιραν μιας ευνοϊκότερης αντιμετώπισης από τους λευκούς, οι οποίοι τους χορήγησαν ειδικά προνόμια σε διάφορες φυτείες του Νότου, ενώ συνήθιζαν να παραχωρούν και ένα μικρό επιπλέον ποσό, τροφή και ουίσκυ στους αγρότες και εργάτες που ήξεραν μουσική. Η μπλουζ μουσική, βέβαια, δεν είχε κεντρικό ρόλο μονάχα στις θρησκευτικές και κοσμικές εκδήλώσεις των μαύρων, αλλά αποτελούσε και πηγή διασκέδασης των λευκών.

Μια πόλη, μάλιστα, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη και διάδοση των μπλουζ είναι εκείνη του Μέμφις, όπου η μείξη λευκών και μαύρων συνέβαλε θετικά στις φυλετικές σχέσεις, με τους επαγγελματίες της μαύρης μουσικής να χαίρουν της εκτίμησης του λοιπού πληθυσμού.

Φυσικά, τα μπλουζ δεν θα μπορούσαν να μείνουν ανεπηρέαστα από τον ρου της ιστορίας. Πολλοί μπλουζίστες εμπνεύστηκαν και έγραψαν τραγούδια για την σκοτεινή εποχή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και τις επιπτώσεις που εκείνη επέφερε σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο. Παράλληλα, ενέπνευσε τη δημιουργία νέων κομματιών το θρυλικό ναυάγιο του Τιτανικού,με τους 1503 θανάτους που επέφερε, όπως και η μεγάλη πλημμύρα του Μισισιπή το 1927, η πιο καταστροφική στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών και η οποία οδήγησε στην εκδίωξη πολλών Αφροαμερικανών από τα σπίτια τους.

Ορισμένα ακόμα ιστορικά γεγονότα που αποτυπώθηκαν σε τραγούδια από τους μπλουζίστες είναι ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, με τον Memphis Willie B να τραγουδάει «I had so much trouble with the Germans,/don’t send me over in Tokyo» και τον Louis Jordan «I’m gonna buy a brand new radio/That don’t know how to get the latest news», η Μεγάλη Ξηρασία του 1930 «Lord, country, Lord, it’ll make you cry/Most anybody, Lord, hasn’t any water nearby» (Charley Patton), καθώς και ο Πόλεμος της Κορέας «We’re hoping there will be no more misery, and no more sadness/ No no no no no no dying, there’ll be, in the land» (Sister Rosetta Tharpe).

Μια μουσική που έφερε κοντά μαύρους και λευκούς, υπενθυμίζοντας ότι η τέχνη δεν διαχωρίζει καταγωγή και χρώμα, που αποτύπωσε τους φόβους, τις ελπίδες, το κοινωνικό γίγνεσθαι και την ιστορία ανά τα χρόνια. Μια μουσική που ακούστηκε σε σπίτια, αυλές, γειτονιές, φυλακές και νοσοκομεία. Που έφτασε να αναφέρει στους στίχους της ζητήματα υγείας όπως η φυματίωση, οι πνευμονοπάθειες και ο εθισμός σε ναρκωτικές ουσίες, κοιτώντας τες κατάματα.

Ένα βιβλίο που ακολουθεί την ιστορία των διάσημων μπλουζ, ήδη απ’ την απαρχή τους, γεμάτο με στίχους τραγουδιών, εικόνες, ιστορίες και περιγραφές, με λόγο που ρέει αβίαστα.

Κλείνω το οπισθόφυλλο και βάζω να ακούσω τον «πατέρα των μπλουζ» W.C. Handy. Τα ηχεία τρίζουν απαλά. «I hate to see that evening sun go down/I hate to see that evening sun go down/Cause my baby, he’s gone left this town».

 

Γιώργος Σχορετσανίτης

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top