Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Όταν η τεχνολογία μετατρέπεται σε όργανο βασανισμού
09/02/2021, 9:56 μμ

Όταν η τεχνολογία μετατρέπεται σε όργανο βασανισμού

Γράφει ο Άγγελος Χαριάτης //

 

Franz Kafka «Στη σωφρονιστική αποικία», Μετάφραση: Βασίλης Τσαλής, εκδ. Κίχλη, σελ. 190

 

Το διήγημα «Η σωφρονιστική αποικία» γράφτηκε πριν το ξέσπασμα του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου, την εποχή που ο συγγραφέας περιεργαζόταν, προετοίμαζε, έγραφε τη «Δίκη» και ταυτόχρονα την εποχή που χωρίζει με τη μεγάλη του αγάπη. Ήταν ο καιρός εκείνος όπου όλα βαίνουν «καλώς» στις αποικιοκρατικές κτήσεις των μεγάλων δυνάμεων. Ο Κάφκα επηρεασμένος από το βιβλίο «Το ταξίδι μου στις σωφρονιστικές αποικίες» του Ρόμπερτ Χάιντλ, μας δίνει τη δική του οπτική γωνία, κινούμενος στο γνωστό συγγραφικό του σύμπαν.

Γραμμένο με το γνωστό ύφος –σκοτεινό, αλληγορικό, σχεδόν λυγμικό– του Κάφκα που τον έκανε διάσημο, αλλά επί της ουσίας ήταν ο δικός του τρόπος λύτρωσης από τους προσωπικούς του δαίμονες, περιγράφει το ταξίδι ενός αγνώστου στη φανταστική σωφρονιστική αποικία. Εκεί, ένας απείθαρχος στρατιώτης είναι έτοιμος να δεχθεί την τιμωρία από τον ανώτερο αξιωματικό και χειριστή μιας φρικτής σε επινόηση αναμφίβολα σαδιστικής μηχανής βασανισμού. Το παράπτωμα του καταδικασθέντος – και η δίκη παρωδία που έχει προηγηθεί– δεν αιτιολογεί τη σκληρότητα της ποινής, που όμως θα εφαρμοστεί από τον λειτουργό.

Το παράλογο δηλώνει παρόν, η σκληρή ατιμωτική, αναμφίβολα βάναυση, τιμωρία εμφαίνεται ως η μόνη λύση και το μοναδικό μέσο η μηχανή όπου χαράσσει τα γυμνά σώματα των καταδικασθέντων, χρησιμοποιώντας την τεχνική της αφαίμαξης. Ο αξιωματικός επιθυμεί να λάβει τη συναίνεση και να εισπράξει τον ενθουσιασμό τού υψηλού καλεσμένου ταξιδιώτη μιας και αυτός στο τέλος θα μιλήσει για τις εντυπώσεις τους στον ανώτατο άρχοντα της αποικίας. Ο βοηθός στρατιώτης παίζει τον ρόλο του· είναι ο ανόητος σύμμαχος, ο σιωπηλός μάρτυρας, που η ουδέτερη στάση του είναι συνενοχή.

Ο συγγραφέας δηλώνει την αντίθεσή του προς τη χρήση της τεχνολογίας όταν αυτή καταστρατηγεί τα δικαιώματα του ανθρώπου, όταν γίνεται αυτοσκοπός μιας άνευ ουσίας προόδου σε βάρος του συναισθηματικού και ψυχικού κόσμου τού σύγχρονου ανθρώπου.

Η ίδια η τεχνολογία μετατρέπεται σε όργανο βασανισμού, σε μια αλεστική μηχανή που αδιαφορεί τελικά για το πρόσωπο ως προσωπικότητα, αρκεί να έχει στον βωμό της θυσίας το όποιο θύμα. Κάπως έτσι καταλήγει στις ακίδες ο λειτουργός. Το «τέρας» έχει ταϊστεί. Όλα έχουν πάει κατ’ ευχή, η τεχνολογία θριαμβεύει, η αλλοτρίωση του ανθρώπου έχει επιτευχθεί.

 

Franz Kafka

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top