Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / “Εμπειρίες πανάκριβες”
26/05/2020, 9:52 μμ

“Εμπειρίες πανάκριβες”

Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα // *

 

Στέλλα Πριοβόλου: “Στέλλα, μια ζωή δεν μας φτάνει. Από τη γιαγιά στην εγγονή”, εκδόσεις Ωκεανός, Αθήνα 2020, σελ. 185

 

Γλαφυρή αφήγηση με λογοτεχνικές αξιώσεις διεθνούς βεληνεκούς. Διδασκαλία από την ταπεινότητα της γιαγιάς που επιθυμεί να μεταλαμπαδεύσει την πολύτιμη γνώση της και την πανάκριβη εμπειρία της, την χρυσοπληρωμένη, στην αγαπημένη της εγγονή, που φέρει το όνομά της, αλλά και το πείσμα, την φιλομάθεια, την επιμονή και την οργανωτικότητα. Γιατί όπως λέει η ίδια η διακεκριμένη πανεπιστημιακός και Ομότιμη πλέον Καθηγήτρια του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Στέλλα Πριοβόλου, στη σελίδα 47 αυτού του συγκινητικού αυτού αυτοβιογραφικού αφηγήματός της: “…γιατί μόνη της η εξυπνάδα δεν φτάνει ποτέ, και να το ξέρεις καλά αυτό. Ούτε επιστήμονας ούτε καλλιτέχνης καλός γίνεσαι χωρίς μελέτη, και θα σου θυμίσω τα λόγια της μεγάλης αοιδού Μαρίας Κάλλας…”. Διακειμενικές αναφορές με ευδιάκριτες παραπομπές, συντομογραφίες (σελ. 15) καταδεικνύουν μια τίμια και ηθική ακαδημαϊκή προσωπικότητα, που όχι μόνον αναγνωρίζει τις οφειλές της και παραδέχεται ευθαρσώς τα λογοτεχνικά της δάνεια, αλλά αποδέχεται όπως όλοι οι σημαντικοί, οι μεγάλοι κι οι άνθρωποι χωρίς συμπλέγματα (όπως ο Φυσικός Στήβεν Χώκινγκ) ότι στηρίζεται και “πατάει” πάνω στις πλάτες Γιγάντων του Πνεύματος που έδωσαν τα φώτα τους ανεξάλειπτα στην Οικουμένη, Εμφορούμενη από τα ιδεώδη του Διαφωτισμού, τα οποία θέλει κι επιθυμεί διακαώς στην πολυαγαπημένη εγγονή της, μιλάει με πίκρα για την παραγκώνιση των αρίστων στη σύγχρονη Ελλάδα (σελ. 28), για την παρακμή του ανθρωποκεντρικού ελληνορωμαϊκού πολιτισμού που γέννησε την σύγχρονη Ευρώπη, για την Κρίση που βιώνουμε εκόντες-άκοντες, κρίση πρωτίστως πολιτισμική και δευτερευόντως, συνεπακολούθως οικονομική (σελ. 182 κ.ε.).
Όχι, δεν διακατέχεται από πικρία, αλλά από μαχητική αισιοδοξία, από δυναμική δημιουργικότητα αυτό το σεμνό φωτεινό πνεύμα του καιρού μας, αυτή η κομψή γυναίκα που δεν διστάζει να αυτοσαρκαστεί και να ομολογήσει πως ήταν μια παχύσαρκη μαθήτρια Δημοτικού Σχολείου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εποχή εκείνη (προ χούντας).
Στέκει ευθυτενής και δίκαια απέναντι στα ιστορικά γεγονότα, εκφράζει ανοικτά τις προτιμήσεις και τις απέχθειές της. Είναι εν ολίγοις αυτό που θα έπρεπε να είναι κάθε πανεπιστημιακός Διδάσκαλος: ηθο-ποιός, ποιητής ήθους, παράδειγμα προς μίμησιν, ανιδιοτελής προσφορά, ανυστερόβουλη άνευ όρων αγάπη.

 

Στέλλα Πριοβόλου

 

Και βεβαίως, η Στέλλα Πριοβόλου φαίνεται στο βιβλίο της αυτό η γιαγιά που θα ήθελαν να έχουν όλοι οι καλοί και αγαθοί άνθρωποι, εκείνοι που δεν πατούν επί πτωμάτων για να ανέλθουν ως θλιβερά αναρριχητικά, εκείνοι που εργάζονται κι αναγνωρίζουν ως εκ τούτου τον κόπο των άλλων, εκείνοι που είναι γενναιόδωροι, γιατί η ζωή τους χάρισε φίλους καλούς, συνοδοιπόρους και συμπαραστάτες.

Ανά-ψυχή η ανάγνωση αυτού του απολαυστικού βιβλίου. Σας το συστήνω ανεπιφύλακτα κάθε φορά που σας καταβάλλει της υπαρξιακής αγωνίας ο πυρετός, κάθε φορά που σας αδικούν και σας πικραίνουν, κάθε φορά που πολεμάτε για τα αυτονόητα, κάθε φορά που αγωνίζεστε να αποδείξετε “ότι δεν είστε ελέφαντας”.

Η αφηγηματική χάρη είναι βασική λογοτεχνική αρετή και το ύφος εδώ είναι “γλαφυρόν”, όπως λέγαμε κάποτε παλιά. Η γλώσσα, η ιδιόλεκτος που υπηρετεί, είναι τόσο πεποικιλμένη με λόγιες εκφράσεις που εντάσσονται αβίαστα και ομαλά μέσα στην καθομιλουμένη τόσο που συμβάλλει σε μια νεανική διαπαιδαγώγηση ορθώς ηθο-πλαστική. Η Στέλλα Πριοβόλου μού θυμίζει τον αγαπημένο μου από τους μακαρισμούς: “Μακάριοι οι πραείς ότι αυτοί κληρονομήσουσιν την γην”.

Μιλώντας στην εγγονή της, η αφηγηματική φωνή δημιουργεί μία περσόνα, μία δραματική μάσκα, πίσω από την οποία όχι μόνον δεν κρύβεται η διαυγής διανοήτρια αλλά αποκαλύπτεται και διδάσκει με τον δικός της χαριτωμένο κι ευπροσήγορο τρόπο. Άθλος λογοτεχνικός, αισθητικός, υφολογικός και ηθικός. Επιμένω στην ηθική. Έχουμε κατακλυστεί από ιδιοφυή “τέρατα” που μιμούνται τους σήριαλ κίλλερ των ευπώλητων b-movies. Επιμένω στο λευκό ως χρώμα, γιατί συναιρεί όλα τα άλλα. Το Σκοτάδι είναι απλώς άγνοια Φωτός. Μόνον οι ηλίθιοι επιλέγουν συνειδητά το Κακό. Μόνον όσοι αγνοούν τους άγραφους νόμους του Σύμπαντος. Και οι πανεπιστημιακοί μας δάσκαλοι οφείλουν να μας διδάσκουν το πρότυπο της σοφόκλειας “Αντιγόνης” στο πρωτότυπο. Μόνον τότε καταλαβαίνουμε τη σημασία της Ελευθερίας, ως ελευθέρως φρονείς, πράττειν και επιλέγειν.

Από τα ωραιότερα “νεανικά” βιβλία που απευθύνονται σε μικρούς και μεγάλους χάρη στην απεύθυνση προς μία εγγονή που φέρει το όνομα της συγγραφέως.

Μην το χάσετε. Θα εξαντλείται πάντοτε, όσο υπάρχουν γενναίοι άνθρωποι με ξάστερες ψυχές και γάργαρο λόγο.

Στέλλα Πριοβόλου τιμάς το Ελληνικό Πανεπιστήμιο στον ιερό χώρο της Λογοτεχνίας.

 

Δεκατρείς ιστορίες, πολύτιμα πετράδια στο διάδημα μιας ανήσυχης ψυχής που βιάζεται να ενηλικιωθεί για να προσφέρει στο κοινωνικό σύνολο. “Πες μου τη γιαγιά σου, να σου πω ποιος είσαι”.

Γέμον από γνωμικά αυτό το κομψοτέχνημα.

 

 

 

* Ο Κωνσταντίνος Μπούρας είναι ποιητής, θεατρολόγος και κριτικός (www.konstantinosbouras.gr)

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top