Fractal

«Τα Σταυροδρόμια μάς λένε πως η ζωή είναι σκληρή και πως η οικογένεια είναι σχήμα αδύνατο»

Γράφει ο Κώστας Τραχανάς //

 

Τζόναθαν Φράνζεν «Σταυροδρόμια», Μετάφραση: Γιώργος- Ίκαρος Μπαμπασάκης, Εκδόσεις Ψυχογιός 2022 σελ. 720

 

Το νέο βιβλίο του Τζόναθαν Φράνζεν «Σταυροδρόμια» αποτελεί το πρώτο μέρος μιας μυθιστορηματικής τριλογίας με τίτλο (που παραπέμπει στο περίφημο Μίντλμαρτς του Τζωρτ Έλιοτ) «Ένα κλειδί για όλες τις μυθολογίες». Ο Φράνζεν θα προχωρήσει σε μια ανατομία των μυθολογιών που κινούν, αλλά και ταρακουνάνε τη σύγχρονη ιστορία των ΗΠΑ, εκκινώντας από την κομβική δεκαετία του 1970.

Το κεντρικό του θέμα είναι η θρησκεία και ο σκοπός της ζωής.

Ο Φράζεν αντλεί υλικό από το σπαρασσόμενο σύμπαν της οικογένειας. Ανασκάπτει το υπέδαφος της τάχατες σταθερής/λαμπερής/ηθικής νοοτροπίας που διέπει τη μέση αμερικανική οικογένεια των Μεσοδυτικών (τα Μεσοδυτικά εκλέγουν τους προέδρους των ΗΠΑ και όχι η Νέα Υόρκη. Εκεί πάλλεται η φλέβα της αληθινής Αμερικής).

Ο συγγραφέας μας βάζει στα άδυτα μιας θρησκευόμενης οικογένειας τη δεκαετία του 1970.

Ο πατέρας Ρας Χίλντεμπραντ, είναι πάστορας στην Πρώτη Μεταρρυθμισμένη Εκκλησία, με κοινωνικό έργο , υποστηρικτής των ινδιάνων Ναβάχο, και βρίσκεται μπροστά στο σταυροδρόμι ανάμεσα στην ηθική και τα ερωτικά ένστικτά του για μια χήρα ενορίτισσά του, τη Φράνσις Κοτρέλ, η οποία με τη σειρά της στέκεται στο σταυροδρόμι ανάμεσα στη στη μοναχικότητα και τη ζωή. Η Μάριον, πιστή και αφοσιωμένη σύζυγος του Ρας και μητέρα, βρίσκεται στο σταυροδρόμι ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, πασχίζει να αδυνατίσει και ψυχαναλύεται. Τα παιδιά τους, ο Κλεμ, η Μπεκ, ο Πέρι, ο Τζάντσον, είναι μπροστά στα δικά τους σταυροδρόμια: ο Κλεμ πρέπει να αποφασίσει ανάμεσα σε όσα του επιτάσσει η κοινωνική του συνείδηση και η ομαλή σταδιοδρομία στη ζωή, η Μπεκ ταλανίζεται ανάμεσα στην κοσμικότητα και την αφοσίωσή της στο Καλό, ο Πέρι βρίσκεται ανάμεσα στην ιδιοφυΐα του και τα ναρκωτικά και ο Τζάντσον περνάει από την ανεμελιά της παιδικής ηλικίας στο βουητό της  εφηβείας.

Ο Φράνζεν εξετάζει κάθε μικρολεπτομέρεια των κοινωνικών όρων που επικρατούν στην μικροκοινωνία της (φανταστικής) προαστιακής πόλης Νιου Πρόσπεκτ. Και μέσα από την εξέταση του εν λόγω μικρόκοσμου, αναστοχάζεται /ανατάμει/αναλύει τις κοινωνικές ανακατατάξεις που αναστατώνουν τον μεγάλο κόσμο, σύνολη την κοινωνία των ΗΠΑ που βρίσκεται επίσης σε κρίσιμο σταυροδρόμι: το γλέντι της δεκαετίας του 1960, των περιλάλητων sixties, οδηγείται στο τέλος του και με λυγμούς και με βρόντους, το λεγόμενο movement ατονεί, ο πόλεμος στο Βιετνάμ φτάνει στην αρχή του τέλους του, ο συντηρητισμός, ως φαίνεται, θα πάρει το πάνω χέρι για τα καλά.

Ο Αμερικανός δημιουργός εμβαθύνει ολοένα και περισσότερο στον σύγχρονο άνθρωπο, στις εμπλοκές του καθένα μας με τα οικογενειακά και ευρύτερα κοινωνικά δρώμενα, στο πως μια φαινομενικά συγκροτημένη προσωπικότητα φτάνει σε κρίσιμα σταυροδρόμια, ωθείται στα πρόθυρα της διάλυσης και του κατακερματισμού, και πως, ενδεχομένως, ανασυγκροτείται εμπλουτιζόμενη με τη βαθιά γνώση που προσφέρει πάντα η απειλή της συντριβής ή και η ίδια η συντριβή…

Ο Φράνζεν αντιμετωπίζει τους ήρωές του με συμπάθεια, οι αδυναμίες τους μπορεί να μην δικαιολογούνται αλλά εξηγούνται τόσο μέσα από τις πεποιθήσεις τους για το καλό και το κακό που φωλιάζουν μέσα μας, όσο και ως απόρροια του συγκεκριμένου ιστορικού και πολιτιστικού πλαισίου στο οποίο εκτυλίσσεται η δράση.

Παρόλο που η σάγκα της οικογένειας Χίλντεμπραντ περικλείει γεγονότα που σοκάρουν -ερωτική απιστία, απόπειρες αυτοκτονίας, πώληση ναρκωτικών, προδοσία, εγκλεισμό σε ψυχιατρείο, βιασμό, εμπρησμό- εκπλήξεις, ανατροπές, αποκαλύψεις, και διαλόγους που διατηρούνται στο μυαλό του αναγνώστη για καιρό, δεν είναι η πλοκή που καθιστά τα Σταυροδρόμια ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον μυθιστόρημα, αλλά ο τρόπος με τον οποίο ο Φράνζεν σκιαγραφεί τους χαρακτήρες του.

Η απεικόνιση των ηρώων είναι ζωντανή, αληθοφανής και ολοκληρωμένη, μια σταθερή, πολυεπίπεδη κατασκευή όπου τίποτα δεν έχει μείνει στην τύχη του, η κάθε σκέψη, πράξη, απόφαση τους, χωρίς να είναι αναμενόμενη βρίσκεται σε πλήρη αρμονία με τον χαρακτήρα και τα βιώματά τους.

Η εκπληκτική ικανότητα του Φράνζεν να κατασκευάζει άρτιους ήρωες σε συνδυασμό με την ακρίβεια της λογοτεχνικής του γλώσσας, τον αναδεικνύει σε έναν από τους σημαντικότερους δημιουργούς της εποχής μας.

Ένα πλούσιο οικογενειακό δράμα που ανοίγεται προς την πολιτική, πηγαίνοντας κόντρα στην αντικουλτούρα, ενώ εστιάζει στη σύγκρουση ανάμεσα στον συντηρητισμό και τον ριζοσπαστισμό, στη χριστιανοσύνη και στον κοινωνικό ακτιβισμό. Τα Σταυροδρόμια μας λένε πως η ζωή είναι σκληρή και πως η οικογένεια είναι σχήμα αδύνατο.

Διαβάστε το.

 

 

Jonathan Franzen

 

 

Ο ΤΖΟΝΑΘΑΝ ΦΡΑΝΖΕΝ γεννήθηκε στο Ιλινόι το 1959 και μεγάλωσε στα προάστια του Σεντ Λούις. Αποφοίτησε από το Κολέγιο Σουάρθμορ το 1981, σπούδασε με υποτροφία στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και κατόπιν εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, σε σεισμολογικό εργαστήριο. Σήμερα ζει στη Νέα Υόρκη. Η συγγραφική ιδιοφυΐα του αναγνωρίστηκε από την πρώτη κιόλας εμφάνισή του στα αμερικανικά γράμματα, αλλά η καθιέρωση και η μεγάλη επιτυχία ήρθε με το τρίτο του μυθιστόρημα, ΟΙ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ. Στη συνέχεια, ο Φράνζεν απέσπασε ποικίλες διακρίσεις και, τελικά, τιμήθηκε με το σπουδαιότερο λογοτεχνικό βραβείο της Αμερικής, το National Book Award.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top