Fractal

Αναζητώντας τη Μητέρα

Γράφει ο Άγγελος Χαριάτης //

 

Christophe Boltanski «Στα ίχνη της», Μετάφραση: Μιχάλης Μητσός, εκδόσεις Πόλις

 

Το μυθιστόρημα Στα ίχνη της, του Christophe Boltanski που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις (μετάφραση Μιχάλη Μητσού), ακολουθεί και παρακολουθεί τα βήματα του πρωταγωνιστή ―δημοσιογράφου στο επάγγελμα―, ο οποίος αναζητά να ανακαλύψει τον πραγματικό χαρακτήρα της μητέρας του. Η μητέρα του έχει ήδη εγκατασταθεί στο βασίλειο των νεκρών, κι εκείνος, αυτόκλητος ερευνητής, ψαύει τα πράγματά της καθώς τακτοποιεί το διαμέρισμά της. Ανακαλύπτει σημειώσεις για το καθετί, από αποδείξεις του σούπερ μάρκετ μέχρι σχεδιαγράμματα ανολοκλήρωτων αστυνομικών μυθιστορημάτων. Το τελευταίο στοιχείο άγνωστο, μυστηριακό και μυστηριώδες, δίνει την απαραίτητη ώθηση στον αφηγητή να αρχίσει ένα ιδιότυπο κυνήγι μαγισσών ώστε να αποδελτιώσει κατά μία έννοια μέσω των πειστηρίων-τεκμηρίων την αληθινή μητέρα.

Ο συγγραφέας χειρίζεται εξαιρετικά μια συνηθισμένη ιστορία. Όλοι μας έχουμε ακούσει για γιους και μητέρες, για εξίσου καλές και εξίσου κακές οικογενειακές σχέσεις, για πραγματικούς χαρακτήρες που αναδύονται ή μένουν θαμμένοι.

Με την τεχνική της εναλλαγής του παρελθόντος και του παρόντος χρόνου, ο Christophe Boltanski καταφέρνει να δημιουργήσει την αχλή μυστηρίου γύρω από την προσωπικότητα της πρωταγωνίστριας. Εδώ βρίσκεται μια ενδιαφέρουσα επινόηση: Οι πρωταγωνιστές είναι δύο. Ο ένας, ο γιος, ανήκει στον κόσμο των ζώντων και ο άλλος είναι η τεθνεώσα. Ενώνει δύο εκ διαμέτρου αντίθετους κόσμους απόλυτα και απαραίτητα διακριτούς.

Ο αναγνώστης παρακολουθεί πράξεις και γεγονότα που καθόρισαν την προσωπικότητα της πρωταγωνίστριας. Ειδικότερα την ένταξή της στο αλγερινό FLN και την υποστήριξη που παρείχε στους Αλγερινούς αγωνιστές για την απελευθέρωση. Παρενθετικά, ο πόλεμος της Αλγερίας έχει σημαδέψει με πυρωμένο σίδερο τη γαλλική κοινωνία. Είναι περισσότερο σημαντικός από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Όπως το Βιετνάμ –αντίστοιχα– για τους Αμερικανούς.

Επανερχόμενος στον αναγνώστη: Βουλιάζει στη θέση του πρωταγωνιστή, γίνεται αντικαταστάτης του κατά μία έννοια, θέλοντας να ακολουθήσει τη διαδρομή που θα τον οδηγήσει στο επιθυμητό, στην αποκάλυψη αυτής της άγνωστης. Ο Christophe Boltanski τηρεί την άτυπη σύμβαση που έχει υπογράψει με τον αναγνώστη. Του ενεχείρισε αυτό για το οποίο είχαν συμφωνήσει. Ο αναγνώστης πληρώνει το αντίτιμο για ένα ταξίδι απόλαυσης κι ο συγγραφέας ανταποκρίνεται μέχρι κεραίας.

 

Christophe Boltanski

 

Μέσα στο κείμενο εγκιβωτίζονται στοιχεία αστυνομικού, μυστηρίου, πολιτικού και αισθηματικού μυθιστορήματος. Και σαν έξτρα μπόνους: νιφάδες συγγραφικών συμβουλών, μικρά μαθήματα δημιουργικής γραφής βρίσκονται διάσπαρτα μέσα σε όλα τα κεφάλαια. Καταπώς φαίνεται ―και είναι οριστικό―αυτή είναι η νέα τάση στο παγκόσμιο λογοτεχνικό στερέωμα. Τα διάφορα είδη να μπλέκονται, άλλοτε περισσότερο κι άλλοτε λιγότερο, δίνοντας τη δυνατότητα στον δημιουργό να πειραματιστεί και να επιτύχει το δικό του μοναδικό αποτέλεσμα. Ειδικότερα οι Γάλλοι συγγραφείς, μοιάζει να είναι οι πρωτοπόροι σ’ αυτό το ευχάριστο πέρασμα στο νέο είδος.

Τέλος, θα ήταν αβλεψία μου να μην αναφερθώ στην εξαιρετική μετάφραση του Μιχάλη Μητσού που δίνει στο κείμενο τη δυνατότητα να αναπνεύσει. Χρήσιμες ―το δίχως άλλο― οι σημειώσεις που αναφέρονται στη δεκαετία του Εξήντα, οι οποίες βοηθούν στο να κατανοήσει ο αναγνώστης το κλίμα της εποχής.

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top