ΕΓΚΛΗΜΑ ΠΟΛΕΜΟΥ: Τα ελληνικά τάγματα εφόδου στη Σρεμπρένιτσα

της Μαρίας Ψαρά // και του Λευτέρη Μπιντέλα //

– Ποιος ήταν ο ρόλος των Ελλήνων εθελοντών στα γεγονότα , αλλά και στον ευρύτερο πόλεμο στη Βοσνία, και σε τι είδους επιχειρήσεις και «έκτροπα» (όπως τα αποκαλούν οι ίδιοι) συμμετείχαν;

– Σε ποιο βαθμό ήταν εθνικοσοσιαλιστική/χρυσαυγίτικη η Ελληνική Εθελοντική Φρουρά ΕΕΦ και ποια ακριβώς ήταν τα κίνητρα και η κυρίαρχη ‘ιδεολογία’ ανάμεσά τους;

– Ποιο ήταν το προφίλ των Ελλήνων εθελοντών, ποια πρόσωπα συμμετείχαν και τι είδους χαρακτηριστικά είχαν;

– Ποιος ακριβώς ήταν ο βίος και η πολιτεία του Warlord μαφιόζου και χαρακτηρισμένου εγκληματία πολέμου Σερβοβόσνιου διοικητή τους;

– Τι απέγιναν όλοι αυτοί μετά τη λήξη του πολέμου και γιατί είναι αδικαιολόγητη η στάση της χώρας μας σε όλο αυτό ζήτημα;

Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που επιχειρεί να δώσει απαντήσεις η έρευνα της ομάδας του ιστότοπου XYZ Contagion

Είχαν αφήσει τα πάντα πίσω τους για να καταταγούν εθελοντικά στο πλευρό των «αδερφών» Σέρβων. Μέσα σε ένα βράδυ από πολίτες έγιναν οπλίτες, για να υπηρετήσουν τη «λευκή φυλή και την Ορθοδοξία ενάντια σε Τούρκους και Εβραίους».

Τελικά συμμετείχαν ως Ελληνική Εθελοντική Φρουρά (ΕΕΦ) στη μεγαλύτερη σφαγή που γνώρισε η Ευρώπη μετά τον Β’ ΠΠ, τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα. Στις 11 Ιουλίου 1995 δυνάμεις των Σερβοβοσνίων, υπό τον στρατηγό Ράτκο Μλάντιτς και την πολιτική κάλυψη του Ράντοβαν Κάρατζιτς, εισέβαλαν στην πόλη Σρεμπρένιτσα της Βοσνίας, η οποία είχε κηρυχθεί «ασφαλής περιοχή» υπό τον ΟΗΕ. Οι 450 Ολλανδοί κυανόκρανοι, που υποτίθεται πως προστάτευαν τους 40.000 πρόσφυγες που είχαν καταφύγει εκεί για προστασία, αποδείχτηκαν ανεπαρκείς και έτσι πάνω από 8.000 άμαχοι άνδρες και έφηβοι σφαγιάστηκαν. Το γεγονός της ωμής εθνοκάθαρσης χαρακτηρίστηκε από τον ΟΗΕ «γενοκτονία».

Όπως αποδεικνύει με ντοκουμέντα η έρευνα της ομάδας του ιστότοπου XYZ Contagion με θέμα «Η ανθρωποσφαγή στη Σρεμπρένιτσα, η Ελληνική Εθελοντική Φρουρά και η εμπλοκή της Χρυσής Αυγής – Νέα στοιχεία και αποκαλύψεις, για πρώτη φορά στην Ελλάδα», κάποιοι από τους Έλληνες εθελοντές στρατιώτες ήταν μέλη της Χρυσής Αυγής. Παρόλο που πρόκειται για «δύσκολο» θέμα, το οποίο δεν συζητιέται καθόλου εντός της οργάνωσης, ειδικά μετά την είσοδό της στη Βουλή και την υιοθέτηση του «εθνικιστικού» προσωπείου και τα ίχνη όλα έχουν εξαφανιστεί, οι ερευνητές εντόπισαν στοιχεία που βεβαιώνουν την αδιαμφισβήτητη σχέση.

«Σύμφωνα με τα πρακτικά του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης αλλά και από πολλές άλλες πηγές, αποδεικνύεται ότι οι Έλληνες εθελοντές ήταν εκεί και δεν ήταν μόνο η καταστροφή του μιναρέ του τζαμιού με βαρέα όπλα που έχει καταγραφεί σε μεγάλο αριθμό εκθέσεων διεθνών οργανισμών, μια πράξη που “διεκδικούν” τόσο οι άνδρες της ΕΕΦ όσο και το διαβόητο αιμοσταγές παραστρατιωτικό απόσπασμα θανάτου “10ο Απόσπασμα Σαμποτάζ”. Ήταν εκεί, όχι γενικά κι αόριστα, αλλά στα χωράφια και τα ποδοσφαιρικά γήπεδα, τις ημέρες που γίνονταν οι άγριες μαζικές εκτελέσεις δεμένων κρατουμένων και αιχμαλώτων, ακριβώς στα σημεία συγκέντρωσης και εξόντωσης των Βόσνιων Μουσουλμάνων, εκεί που πήγαιναν τους άντρες και τα αγόρια και κατόπιν άνοιγαν μαζικούς τάφους. Και αυτό το γεγονός δεν είναι η δική μας γνώμη. Είναι η κατάθεση στο Δικαστήριο της Χάγης του ίδιου του Σερβοβόσνιου διοικητής τους Ζβ. Μπάγιαγκιτς, όταν κατέθεσε ως μάρτυρας υπεράσπισης του Κάρατζιτς, κάτι που ποτέ δεν έγινε γνωστό στην Ελλάδα και στα ΜΜΕ της χώρας μας!», σημειώνουν οι ερευνητές.

Οι περισσότεροι Ελληνες εθελοντές ήταν εθνικιστές-εθνικοσοσιαλιστές. Ανάμεσά τους και πρωτοκλασάτα -τότε- μέλη της Χρυσής Αυγής.

Συγκοινωνούντα δοχεία

Κάποιοι από τους Έλληνες εθελοντές ήταν μισθοφόροι με προϋπηρεσία ή χωρίς, κάποιοι ήταν πρώην καταδρομείς που ήθελαν να γευτούν πραγματικές μάχες, όμως η πολυπληθέστερη ομάδα ήταν οι επαγγελματίες και οι εραστές των όπλων και όσοι πήγαιναν εκεί λόγω «ιδεολογίας». «Φυσικά δεν είναι κανένα μεγάλο μυστικό πως αυτές οι κατηγορίες όλες είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Κάποιοι -πολύ λίγοι- δήλωναν απλώς “πατριώτες”, οι περισσότεροι, όμως, ήταν “εθνικιστές/υπερεθνικιστές/εθνικοσοσιαλιστές”. Και υπήρχαν φυσικά και μέλη της Χρυσής Αυγής. Όχι μόνο απλά μέλη ή στον περίγυρο της ναζιστικής οργάνωσης, αλλά και μέλη της Κεντρικής της Επιτροπής, όπως υπερηφανεύονταν τότε τα έντυπα της οργάνωσης και όπως είχε γράψει στο βιβλίο του ο τότε υπαρχηγός …» τονίζουν οι ερευνητές. Στα μέσα της δεκαετία του ’90, η ναζιστική οργάνωση είχε στενή συνεργασία με Σέρβους ομοϊδεάτες της και έκαναν συχνά κοινές διαδηλώσεις. Το σύνθημά τους ήταν «Η λύση είναι μία, σύνορα με τη Σερβία».

Κατά την απονομή του μεταλλίου του «Λευκού Αγγέλου» σε 4 μέλη της Ελληνικής Εθελοντικής Φρουράς στο Πάλε της Βοσνίας, ο Κάρατζιτς φιλάει Έλληνα εθελοντή, μέλος της ναζιστικής οργάνωσης.

Ο Σπ. Τζ., αποδεδειγμένα στέλεχος της ναζιστικής οργάνωσης, είναι ένας από τους εθελοντές που μπήκαν στη Σρεμπρένιτσα και διακρίνεται σε δεκάδες φωτογραφίες και βίντεο που παρουσιάζονται στην έρευνα. Χαρακτηρίστηκε «απόβρασμα σε στυλ Ράμπο» από Ολλανδούς κυανόκρανους στρατιώτες της UNPROFOR και από μέλη της οργάνωσης «Γιατροί Χωρίς Σύνορα». «Δεν ήταν ο μόνος: τουλάχιστον άλλα τέσσερα μέλη και στελέχη της ΧΑ συμμετείχαν στην ΕΕΦ ή έστω συμμετείχαν φανερά. Δύο βαθμοφόροι της ΕΕΦ και μέλη του αποσπάσματος των επιχειρήσεων της Σρεμπρένιτσα εξέφρασαν δημόσια την ικανοποίησή τους για το γεγονός πως η ΧΑ οικειοποιήθηκε τον αγώνα τους. Στο στρατόπεδο της ελληνικής militia κύριο ανάγνωσμα ήταν η εφημερίδα, το περιοδικό και άλλα έντυπα της ΧΑ», σημειώνουν οι ερευνητές. Η ΧΑ θεωρούσε τη συμμετοχή των στελεχών της στο εγχείρημα αυτό προνομιακό πεδίο προπαγάνδας κι έτσι το διαφήμιζε εντατικά. Ήδη πριν από τη σφαγή είχε αφιερώσει αρκετά κείμενα στα μέλη και τα στελέχη της, που πήγαν «στο μέτωπο» στο πλευρό των Σέρβων φασιστών Τσέτνικ.

Αδερφός του τότε υπαρχηγού της ΧΑ , που είχε καταταγεί από τους πρώτους, ήταν τότε υπάλληλος του ΟΤΕ. «Υποτίθεται ότι όχι μόνο έλαβε μέρος σε μάχες, αλλά και ότι τραυματίστηκε κιόλας σε μία απ’ αυτές κι έτσι εξηγούνται και οι πολλές φωτογραφίες με πατερίτσες. Στην πραγματικότητα τραυματίστηκε από θραύσμα όλμου τη μοναδική φορά που αποφάσισε να βγει έξω από την περιοχή, στην οποία τους είχαν διατάξει να παραμένουν, τότε την άνοιξη του 1995. Οι φωτογραφίες των μελών της ΧΑ με τον Κάρατζιτς να τους βραβεύει το Πάσχα του 1995 είναι αποκαλυπτικές. Το ίδιο και τα βίντεο με τα γλέντια των Ελλήνων στο στρατηγείο του Μλάντιτς την Πρωτοχρονιά του 1996, με τις τελετές εντός των στρατοπέδων με άλλες μιλίτσιες, τα βίντεο με τους εκκλησιασμούς και τα επινίκια γεύματα μετά την πτώση της Σρεμπρένιτσα. Η υπόθεση των Ελλήνων εθελοντών ήταν ένα άριστο εργαλείο προπαγάνδας στα χέρια των Μλάντιτς και Κάρατζιτς», εξηγούν οι ερευνητές.

Στις 11/7/1995, κατά την έναρξη της μεγαλύτερης ανθρωποσφαγής από τον Β’ Παγκόσμιο, οι Έλληνες «παρελαύνουν» εκεί από όπου προηγουμένως είχε περάσει ο Μλάντιτς με το επιτελείο του και τους αρχηγούς των παραστρατιωτικών του.

Ένα από τα ονόματα που ξεχωρίζει είναι αυτό του Απ. Μπ. . Είναι… απίστευτη σύμπτωση που το ίδιο όνομα έχει σήμερα γραμματέας Τοπικής Οργάνωσης της Χρυσής Αυγής, ο οποίος ήταν και υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος στις περιφερειακές εκλογές του Μαΐου του 2014, λένε οι ερευνητές.

Έσκαβαν τους τάφους τους

«Έβαλαν πολλές εκατοντάδες άντρες να σκάψουν μεγάλους τάφους. Σκότωσαν πρώτα 500 και άφησαν 100 ζωντανούς, για να σκάψουν και τους δικούς τους τάφους. Τους έβαλαν στη γραμμή, στο χείλος των λάκκων, και τους πυροβόλησαν, ώστε να πέσουν μέσα. Αργότερα ήρθε μια μπουλντόζα, έριξε χώμα στους λάκκους, άνοιξε άλλον ένα μεγάλο λάκκο, στον οποίο έριξαν άλλους 400 ζωντανούς. Όποιος επιχειρούσε να δραπετεύσει, δεχόταν πυρά και έπεφτε επιτόπου».

Στο ντοκουμέντο που εντόπισαν οι ερευνητές του XYZ Contagion, οι Έλληνες απεικονίζονται με φόντο τις φωτιές από ενέδρες κατά το κυνήγι των μουσουλμάνων.

Με αυτόν τον τρόπο περιγράφει η Human Rights Watch τις ημέρες της σφαγής όσα συνέβησαν στο γήπεδο της Nova Kasaba. Υπεύθυνο για την τήρηση της τάξης σε αυτόν τον αυτοσχέδιο χώρο κράτησης ήταν το διάσημο για την ωμότητά του «10ο Απόσπασμα Σαμποτάζ». Σε οπτικό υλικό που εντόπισαν οι ερευνητές του XYZ Contagion υπάρχουν πολλά πλάνα με τις σερβοβοσνιακές δυνάμεις να ετοιμάζονται για επιχειρήσεις. Ανάμεσά τους διακρίνονται καθαρά οι Έλληνες εθελοντές. Στα αμέσως επόμενα πλάνα βλέπουμε τους Σέρβους να καίνε σπίτια και να οργανώνουν ενέδρες. Τα πλάνα φέρουν τη σφραγίδα του Associated Press και του WTN-UPITN.

Στις 13/7/1995, όταν ήδη είχαν αρχίσει οι μαζικές δολοφονίες και τα καταγεγραμμένα γεγονότα εθνικής εκκαθάρισης, εκεί ακριβώς, στο γήπεδο-σφαγείο της Nova Kasaba, βρέθηκαν μαζί οι Ελληνες εθελοντές, ο Σερβοβόσνιος διοικητής τους και ο σημαντικότερος ίσως αξιωματικός των Σερβοβόσνιων μετά τον Μλάντιτς, ο Βούγιαντιν Πόποβιτς (ισόβια κάθειρξη στη Χάγη), δηλαδή ο αξιωματικός Ασφαλείας του Σώματος Στρατού στο οποίο ανήκε και η ΕΕΦ – αυτό που εκκαθάρισε εθνικά όλη την Ανατολική Βοσνία. Τις κρίσιμες στιγμές της πιο σημαντικής επιχείρησης ολόκληρου του πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία, ο ίδιος ασχολήθηκε ειδικά με τους Έλληνες για κάποιον πολύ σημαντικό λόγο: για να καταστρέψει στοιχεία που αποδείκνυαν τη θηριωδία – στοιχεία που είχαν οι εθελοντές στα χέρια τους.

Γιατί οι Έλληνες εθελοντές, την ώρα των μαζικών δολοφονιών, έβγαλαν μια σειρά φωτογραφιών, που προφανώς απεικόνιζαν ό,τι συνέβαινε εκείνες τις στιγμές στο γήπεδο της Nova Kasaba.

«Μιλάμε για το γήπεδο από το οποίο πέρασαν πολλές εκατοντάδες ή ίσως χιλιάδες κρατούμενοι και αιχμάλωτοι. Όσοι βρέθηκαν εκεί και έδωσαν αργότερα κατάθεση, όλοι μιλούσαν για ανθρώπους με δεμένα τα χέρια στην πλάτη, γονατισμένους και τρομοκρατημένους, να περιμένουν την εκτέλεσή τους. Έτσι εξηγείται το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του Πόποβιτς για τις φωτογραφίες.

Τα διακριτικά που φορούσαν οι Έλληνες εθελοντές.

Απαιτούσε την κάμερα και τις φωτογραφίες, διότι αποτελούσαν απτές αποδείξεις των όσων συνέβησαν εκεί, ειδικά αν απεικόνιζαν κρατουμένους – μελλοθάνατους ή ήδη δολοφονημένους, κανείς εκτός από τους ίδιους δεν ξέρει. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Μλάντιτς είχε δώσει σαφή απόρρητη διαταγή τίποτα να μην καταγραφεί, όλα να γίνουν προφορικά. Η ακριβής φράση του Σέρβου διοικητή της ΕΕΦ όταν προσπαθούσε να τον πείσει να μην κατάσχει τη φωτογραφική μηχανή του Έλληνα εθελοντή ήταν: “Μην την παίρνεις την κάμερα. Δεν θα υπάρξει κανένα ίχνος. Το φιλμ θα καταστραφεί”. Το περιστατικό σημειώνεται σε ανταπόκριση του επίσημου σερβοβοσνιακού πρακτορείου ειδήσεων», εξηγούν οι ερευνητές.

Εύκολα εξάγεται το συμπέρασμα ότι οι Έλληνες εθελοντές είναι αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων. Το αν συμμετείχαν κιόλας με συγκεκριμένες πράξεις, αυτό είναι δουλειά συγκεκριμένων λειτουργών για να διερευνηθεί. Ωστόσο, σε σπίτι εθελοντή που συχνά συλλαμβάνεται για λαθρεμπόριο αναβολικών από την πρώην Γιουγκοσλαβία βρέθηκαν «περίπου 80 φωτογραφίες που θα έκαναν και τον πιο σκληρό να ανατριχιάσει. Ηταν εικόνες από σφαγές άμαχων μουσουλμάνων στη Βοσνία. Παιδιά, γυναίκες και άντρες, νέοι και γέροι, όλοι νεκροί από σφαίρες και μαχαίρια». Ο ίδιος δεν κλήθηκε να εξηγήσει πού τις βρήκε.

– Δείτε ολόκληρη την έρευνα: “Η ανθρωποσφαγή στη Σρεμπρένιτσα, η Ελληνική Εθελοντική Φρουρά και η εμπλοκή της Χρυσής Αυγής – Νέα στοιχεία και αποκαλύψεις, για πρώτη φορά στην Ελλάδα”