Η υπνωτιστική δύναμη του Θεάτρου
Γράφει η Ελένη Γκίκα //
«Σπουδή στο μαύρο», Χοσέ Κάρλος Σομόθα, Μετάφραση: Χριστίνα Θεοδωρακοπούλου, εκδ. Πατάκη
«Ό,τι φαινομενικά είναι αταξία κρύβει από κάτω μια τάξη. Στις ιστορίες των φυλών της αμερικάνικης δύσης, αυτό που για έναν γελαδάρη μπορεί να είναι μια πυρκαγιά για έναν Ινδιάνο είναι σήματα καπνού. Υπάρχει μια κρυφή γλώσσα σε όλα όσα κάνουμε, σας διαβεβαιώ».
«Η προϊστορία του Σέρλοκ Χόλμς» έχει για υπότιτλο στο καινούργιο του μυθιστόρημα. Όμως, πιστέψτε με, η «Σπουδή στο μαύρο» του Χοσέ Κάρλος Σομόθα είναι απείρως πιο πολλά. Εντάξει, ο σχιζοφρενής, ιδιοφυής κύριος Χ. ο μετονομαζόμενος ως Σέρλοκ Χόλμς, ο γιατρός και συγγραφέας του Άρθουρ Κόναν Ντόυλ και η νοσοκόμα Άνν ΜακΚάρεϋ, η αγγλική κοινωνία του 19ου αιώνα και ο δολοφόνος των ζητιάνων, αλλά και η δύναμη του Νοητικού Θεάτρου που υπνωτίζει και δημιουργεί φαντάσματα, που διαθέτει την ικανότητα να μαγεύει αλλά και να παρανομεί, να δολοφονεί.
Εξάλλου, ο Χοσέ Κάρλος Σομόθα δεν είναι τυχαίος συγγραφέας, ως Ψυχίατρος αγγίζει τα μύχια των ηρώων του, το κουκούτσι των πραγμάτων. Και ως συγγραφέας, μονάχα τα μεγάλα θέματα της ύπαρξης φαίνεται να τον απασχολούν. Επιχειρώντας, μάλιστα να μας τα δώσει με εύληπτο τρόπο, φροντίζει το πρώτο επίπεδο της γραφής του, κατά συνέπεια και της ανάγνωσης, να είναι φαινόμενο ή πρόβλημα της ζωής και της εποχής: Στα «Γράμματα ενός ασήμαντου δολοφόνου» μέσα από μια συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων, διερευνούσε το θάνατο, σε Ανατολή και σε Δύση, για ορθολογιστές και παγανιστές. Στο μυθιστόρημά του «Η Κλάρα στο μισοσκόταδο», έστηνε ένα σκληρό αστυνομικό επάνω στις καινούργιες εικαστικές συνθήκες: ζωντανοί καμβάδες κι αγάλματα, άνθρωποι ως έργα τέχνης, το αποτέλεσμα ήταν αποκαλυπτικό κι εκρηκτικό. Στη «Θεωρία των χορδών» χρησιμοποιούσε τις άπειρες γνώσεις του από την Φυσική και από τη σχετική θεωρία για να στήσει ένα θρίλερ επιστροφής μας στο παρελθόν. «Η γυναίκα με το νούμερο 13» ήταν μια σπουδή επάνω στην τοξίνη των λέξεων: Ποιητικές φράσεις, κείμενα σπουδαίων και κλασσικών που διαθέτουν την μυστηριώδη δυναμική να γίνονται ενέργεια, ύλη, να αλλάζουν συνθήκες κι ανθρώπους. «Το σπήλαιο των ιδεών» το οποίο επανακυκλοφόρησε κι ευτυχώς (διότι ήταν εξαντλημένο) αυτή τη φορά από τον Πατάκη, είναι το μυθιστόρημα που μας αφορά άμεσα, αναφέρεται στο δικό μας σημαντικό κι ένδοξο παρελθόν. Και φτάνοντας ως την καρδιά των ελευσίνιων μυστηρίων, μας γνωρίζει το κανιβαλικό μυστικό.
Στη «Σπουδή στο μαύρο» κλείνοντας το μάτι στη «Σπουδή στο κόκκινο» του Ντόυλ, με αφηγήτρια την έμπειρη νοσοκόμα Άνν Μακ Κάρεϋ και συνεργούς έναν νεαρό γιατρό τον Άρθουρ ΚόνανΝτόυλ που αρέσκεται να γράφει και ιστορίες μυστηρίου και τον παράξενο ασθενή της «κύριο Χ» μετονομαζόμενο σε Σέρλοκ Χόλμς, ρίχνουν φως σε μια σειρά από εγκλήματα που διαδραματίζονται με μαθηματική ακολουθία στην παράκτια πόλη του Πόρτσμουθ και στρατηγείο την ιδιωτική ψυχιατρική κλινική στο Σάουθσι. Όλα έχουν την αφετηρία τους στο Παράνομο Θέατρο, πίσω από την κλειστή πόρτα του φιλανθρωπικού θιάσου Κοππέλιους, πυρήνα θυμάτων και θυτών. Με όπλο τους το Νοητικό Θέατρο, ήτοι μια μορφή υπνωτισμού, στήνεται ένα ανθρώπινο σκάκι με ανθρώπινα πιόνια σε ύπνωση και τον κύριο Χ. να κατορθώνει το τελικό ρουά ματ!
Σ’ ένα παλίμψηστο της Αγγλίας του 19ου αιώνα, με σκηνικό μια ιδιωτική ψυχιατρική κλινική, ο συγγραφέας στήνει ένα ανατρεπτικό σχεδόν κινηματογραφικό φιλμ νουάρ. Με παράνομους και νομίμους θιάσους, με ιδιοφυίες που φυλακίζονται σε ιδρύματα ως ψυχασθενείς, με εξέχουσες εγκληματικές προσωπικότητες που επιβεβαιώνουν πως τίποτε δεν είναι αυτό που δηλώνεται και ότι ο έμπειρος συγγραφέας μέχρι την τελευταία σελίδα μπορεί να μας κάνει να ζήσουμε κυριολεκτικά την ανατροπή της ανατροπής. Αλλά πάνω απ’ όλα την τεράστια δύναμη του θεάτρου που μπορεί να μεταμορφώσει όχι μονάχα τον θίασο αλλά και τους θεατές.
Με άμυνα Φιλιντόρ την οποία παραθέτει και σε φωτογραφία το βασανιστικό τέλος και εμβόλιμα θεατρικά προγράμματα ο συγγραφέας επιδίδεται στο αγαπημένο του λογοτεχνικό παιχνίδι επάνω στην αναστάσιμη τέχνη και στην ευάλωτη ανθρώπινη ψυχή. Επιταχύνοντας στο φινάλε μια άκρως απολαυστική διαδρομή. Με σασπένς και χιούμορ και χαρίζοντας στη νουάρ λογοτεχνία δυο αξέχαστους λογοτεχνικούς ήρωες, μας διαβεβαιώνει για την δύναμη της ανθρώπινης θέλησης, για την σημαντικότητα της αποδοχής αλλά και για την μεταμορφωτική δύναμη της σχέσης.
Με κεντρομόλο δύναμη το ότι δυο άνθρωποι αποτελούν ήδη μια βεβαιότητα διαλύει την μυστηριακή δυναμική μιας τέχνης που εύκολα μπορεί να μετατραπεί και σε εγκληματική.
Κατά πάσα περίπτωση οι περισσότεροι θα σταθούν στην προϊστορία του Σέρλοκ Χόλμς, το συγγραφικό παρελθόν όμως του Χοσέ Κάρλος Σομόθα μας πείθει πως το επίκεντρο είναι το Νοητικό παράνομο Θέατρο και η απίστευτη υπνωτιστική του δυναμική.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Διήγημα: “Γράμμα από τον Μεγάλο Ωκεανό”
Γράφει η Ελένη Χωρεάνθη // Γράμμα από τον Μεγάλο Ωκεανό Το όνομά μου είναι Καρλότα. Οι φίλοι μου, για συντομία, με λένε Κάρλα «Φίλοι μου διαδικτυακοί αγαπημένοι, καλησπέρα! Χρόνια πολλά πολλά! Εύχομαι σε όλους
Περισσότερα -
Διήγημα: “Συγχώρησις”
Της Αγγελικής Γιαννοπούλου // * (η φωτογραφία του Κωνσταντίνου Μάνου) Aσθμαίνουσα ανέβαινεν την χωμάτινην φυσικήν κλίμακα. Εις την δεξιάν χείραν εκράτει αγιοκέρι εις την ευώνυμον ένα δισάκιον έχουσα εντός του δυο κόκκινα ωά, λαμπριάτικα κουλούρια, ένα κομμάτι άρτου
Περισσότερα -
Η ξεχωριστά όμορφη ψυχολογία του διαβάσματος…
Του Νίκου Τσούλια // Νιώθεις μια ξεχωριστή ομορφιά πάντα κατά τη διάρκεια του διαβάσματος. Γι’ αυτό και το διάβασμα αυτό καθ’ εαυτό συνάπτεται με μια αυταξία. Είναι καθ’ εαυτό νόημα. Ενέχει αυτοσκοπό, που είναι διαμοιρασμένος ανάμεσα στον αναγνώστη,
Περισσότερα -
Ακαδημαϊκές ίντριγκες και διαπλοκές
Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη // Περικλής Σφυρίδης, “Η ιστορία μιας καρατόμησης”. Εκδόσεις Κυριακίδη. Θεσσαλονίκη, 2018 Όσοι γνωρίζουν ή έχουν έρθει σε κάποια έστω επαφή με το έργο του γιατρού Περικλή Σφυρίδη (1933- ), είναι πεπεισμένοι πως
Περισσότερα -
Ποίηση: “Το Όνειρο”
Της Ευαγγελίας Πατεράκη // “Το Όνειρο” Κάποτε, ξανοίγουν οι πύλες τ ουρανού Οι λίθοι εκπορεύονται των νεφών, κι οι σκοτεινές αμπάρες τρικυμίζουν τα σωθικά μου Ανοίγει το δράμα έτσι. Φρικτοί πόνοι κουδουνίζουν την έκσταση
Περισσότερα -
Διήγημα: “Το στρώμα”
Γράφει η Μαρία Δαμιτζόγλου // * Το στρώμα Βγαίνοντας από την είσοδο της πολυκατοικίας, την είδε να σέρνει ένα στρώμα προς τον σκουπιδοτενεκέ στην άκρη του δρόμου. Κοίταξε το ρολόι του. Πλησίαζε 23.00. Σήμερα
Περισσότερα -
Διήγημα: “Κόκαλα”
Γράφει η Μαρία Ζάνου // * Κόκαλα Μια δυνατή ανάμνηση που του ‘χει μείνει απ’ τον πατέρα του είναι αυτή: κάθε Κυριακή μεσημέρι οδηγούσαν και πήγαιναν σ’ ένα χωριό έξω από το κέντρο του νησιού
Περισσότερα
