Fractal

Σαν ιδεολογικό και αισθητικό μανιφέστο, αντικατοπτρίζουν την στάση ζωής

Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα // *

 

Ντίνος Σιώτης, “Σχεδόν αύριο”, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2022, σελ. 60

 

Το ασύνδετο σχήμα και ο συνειρμικός διαλογισμός σε συνδυασμό με τις καταληκτικές (αλλά και τι ενδιάμεσες παρηχήσεις) δημιουργούν το προσωπικό ύφος τού έμπειρου πια λογοτέχνη (μετά από πενήντα συνεχή χρόνια βιβλιοπαραγωγής).

Ακόμα και το τυπογραφικό σχήμα τής στοίχισης στο κέντρο με ανισοϋψή ενάρξεις και τέλη στίχων δείχνει μορφικά μία αν-αρχική αντίληψη της ζωής ως τυχαίας και χαοτικής αλληλεπικαλύψεως φαινομένων εν πολλοίς παραισθητικών αλλά ποτέ αλλοδιαστασιακών, αφού όπως φαίνεται στην σελίδα 27 ουδεμία μεταφυσική δεν παρεισφρέει στο ποιητικό σύμπαν του πρωτότοκου γιου ενός κληρικού που μετέστη νωρίς.

Γενικά οι σελίδες 27 και 28 λειτουργούν σαν ιδεολογικό και αισθητικό μανιφέστο και αντικατοπτρίζουν τόσο την στάση ζωής όσο και την υπαρξιακή βάσανο τού αφηγητή.

Το ποιητικό υποκείμενο είναι ενιαίο και αρραγές, διαφανές και διαυγές στην στιχηρή αλλά και στην πεζή έκφρασή του. Πολιτικός λόγος ανατρεπτικός, καυστική σάτιρα των μικροαστών και του πεπερασμένου τρόπου ζωής και αντίληψης που επιχειρούν να επιβάλλουν σε όλους τους άλλους ως νόρμα, η χαρά τής ζωής επιφυλάσσεται μόνον για τους ασυμβίβαστους, τους διαφορετικούς, για όσους δεν χαρίζονται στις εκάστοτε εξουσίες.

Συνεπής με την προσωπική του ιδεολογία, ο Ντίνος Σιώτης, αρνήθηκε επίμονα δημόσιες τιμές και έδρες σε θεσμικά όργανα τού εγχώριου πολιτισμού. Πρόεδρος τού Κύκλου Ποιητών, τιμημένος με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας, ομιλητής σε τακτικές συνεδρίες τής Ακαδημίας Αθηνών, εμπνευστής και πρόεδρος τής Επιτροπής τού Athens Prize for Literature, είναι ο μόνος ίσως – από τους ελάχιστους έστω – διακεκριμένους Έλληνες ποιητές και ποιήτριες που δεν οραματίζεται το τρίτο Νόμπελ Λογοτεχνίας κρεμασμένο στον τοίχο του. Μήτε η κενή θέση τής Ποίησης στην Ακαδημία Αθηνών δεν φαίνεται να τον θέλγει. Γιατί είναι συνεπής – ως σημαντικός, ως πραγματικά μεγάλος – με το πολιτικά υπαρξιακό περιεχόμενο τού έργου (σαν τον Ζαν-Πωλ Σαρτρ).

Ήδη ο τίτλος προδίδει μία μη ρομαντική υπαρξιακή αγωνία για το αύριο, για τον χρόνο, για τα γηρατειά, για την ανημπόρια, αλλά όχι και για τον Θάνατο, που τον βίωσε πολύ νωρίς μέσα στην οικογένειά του και δεν τον αφορά (μήτε καν ως έλλειψις).

Αυτή η ποιητική ιδιαιτερότητα είναι τελείως πρωτοφανής στα Ελληνικά Γράμματα. Προέρχεται ενδεχομένως από την αμερικάνικη πανεπιστημιακή μόρφωση και θητεία στα πέραν του Ατλαντικού Γράμματα.

Ο Ντίνος Σιώτης είναι ένας Τήνιος επαναπατρισθείς εξ Αμερικής, μετέωρο δίχως σκιά, ευσταλής, ευθαρσής και εύτολμος. Δεν μασάει τα λόγια του. Κρίνει ίνα κριθεί. Και σ’ αυτό το βιβλίο του λέει τα πράγματα με το όνομά τους, όχι γιατί ελπίζει να τα διορθώσει αλλά σαν έσχατη πράξη απογνώσεως απέναντι στο χαοτικό και παράλογο τής νεοελληνικής πραγματικότητας (της πνευματικής συμπεριλαμβανομένης).

Συχνά λέει και γράφει πως η Ελλάδα δεν είναι χώρα αλλά χώρος κι αυτό ακριβώς είναι το στίγμα μιας δημόσιας, πολιτικής (υπό την ευρείαν έννοιαν) τοποθετήσεως υπέρ αξιών ανθρωπιστικών, υπέρ βωμών και εστιών ουμανιστικών, υπέρ των Ιδανικών τού Διαφωτισμού εν τέλει που γέννησαν τόσες και τόσες επαναστάσεις.

Φιλειρηνικός και φιλόζωος ο λόγος του, πάντοτε υπέρ αδυνάμου, ερωτοτροπώντας με το Αδύνατο (σαν τον «Καλιγούλα» του Καμύ».

Είναι υπερρεαλιστής μετά τους σουρεαλιστές και πέρα από τις ποιητικές επιταγές τού πανεπιστημιακού δασκάλου και φίλου δια βίου Νάνου Βαλαωρίτη. Διαφέρει όμως από το μεγάλο του πρότυπο γιατί ο δικός του λόγος δεν είναι πεποικιλμένος, αλλά περισσότερο «λαϊκός» θα έλεγα, δημοτικός, αν δεν είχε βαπτιστεί στα νάματα τής διεθνούς αμερικάνικης διανόησης με κεντροαριστερό πρόσημο.

Αμφίθυμος απέναντι στην παγκοσμιοποίηση αλλά και ανοικτός στις προκλήσεις ενός τεχνολογικού μέλλοντος βασισμένου στις μεγάλες πρωτοποριακές πολυεθνικές.

 

Ντίνος Σιώτης

 

Η σχέση με την Ύλη ερωτική. Δεν είναι στείρος αρνητής τού χρήματος ως μέσου, αλλά ούτε και υμνητής τής «Κοινωνίας τής Αφθονίας» κατά Μαρκούζε.

Συμπάσχει με όλες τις μορφές ζωής, θρηνεί για την ρύπανση των θαλασσών, για την μόλυνση αέρα και υδάτων. Ζει σαν ασκητής σε μια τηνιακή κορυφή ατενίζοντας Νάξο, Δήλο, Μύκονο.

Είναι ένας σύγχρονος κοσμοκαλόγερος, καλοντυμένος και καθαρός, που εκκλησιάζεται νοερά στην ιδανική εκκλησία του μέλλοντος, όπου οι ποιητές κρατούν δικαιωματικά τα πρώτα στασίδια.

Αγάπησε τους ποιητές και τις ποιήτριες, τους αφιερώθηκε ως εκδότης και συνδικαλιστής, ανέδειξε νέες φωνές, προώθησε τις αξίες εντός και εκτός Ελλάδος, υπερασπίστηκε την Δημοκρατία και τις αξίες της.

Ο Ντίνος Σιώτης είναι βαθιά ηθικό άτομο. «Καλός κ’ αγαθός» με την αρχαιοελληνική έννοια. Αυτή η άμωμη, αγνή και αθώα πλευρά του δίνει έναν τόνο παιδικότητας σε μια σοβαρή κι εν πολλοίς βαρύνουσα θεματολογία, προσθέτοντας κι όχι αφαιρώντας στην τεχνουργημένη ιδιόλεκτό του, που αρέσκεται να κρύβει την πολύπλοκη λεπτότητά της κάτω από στρώματα αυτοσαρκασμού.

Οι απόπειρες απομειώσεως, αυτοαποκαθηλώσεως, απομυθοποιήσεως κάθε εγγενούς μεγαλείου προσδίδουν στην ποίησή του ένα οξύ καρυωτακικό στοιχείο, ενώ ο λυρισμός του εκφράζεται συνήθως στον έρωτα, στην αγάπη του για την Φύση, στη νοσταλγία του για τη συχωρεμένη σύντροφο τής ζωής του, την απαράμιλλη Barbara Siotis.

Τιμή σε όσους γνώρισαν από κοντά και διδάχτηκαν από τον σημαντικό διεθνή Ποιητή Ντίνο Σιώτη. Εγώ μαθητεύω δίπλα του δια βίου και διακριτικά για να μην ενοχλήσω την πολύτροπη έμπνευσή του.

 

 

* Ο Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας, Επισκέπτης Καθηγητής Θεατρικής Κριτικής στο ΕΚΠΑ (https://konstantinosbouras.gr/)

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top