Fractal

«Αν ένας άνθρωπος καταλαβαίνει ένα ποίημα, / θα έχει φασαρίες»

Γράφει ο Θεοχάρης Παπαδόπουλος //

 

Μαρκ Στραντ «Προσωρινή αιωνιότητα», Μετάφραση: Ασημίνα Ξηρογιάννη, εκδ. Βακχικόν

 

Όπως έχουμε ξαναγράψει και παλιότερα, υπάρχουν στις μέρες μας, εκδόσεις ξένων ποιητών στα ελληνικά, που στην Ελλάδα έχουν κυκλοφορήσει λίγο ή καθόλου με σκοπό να γνωρίσουμε τους ποιητές και τις ποιήτριες, των άλλων χωρών και να διαβάσουμε το έργο τους. Αναμφίβολα πρόκειται για μια δύσκολη δουλειά, που απαιτεί μεγάλη προσπάθεια και κατάλληλους μεταφραστές.

Τέτοιες σκέψεις κάναμε διαβάζοντας το ανθολόγιο ποιημάτων του Μαρκ Στραντ: «Προσωρινή αιωνιότητα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Βακχικόν» σε μετάφραση της Ασημίνας Ξηρογιάννη.

Αρχικά θα πρέπει να σταθούμε στην επιτυχημένη μετάφραση της Ασημίνας Ξηρογιάννη γιατί είναι δύσκολο να μεταφερθεί σε μια άλλη γλώσσα μια ποίηση, που είναι γεμάτη με σύμβολα και υπερρεαλιστικές εικόνες, να αποδοθεί το νόημα όπως ακριβώς είναι και να γίνει κατανοητή στον αναγνώστη.

Θα θέλαμε να σταθούμε λίγο στον τίτλο: «Προσωρινή αιωνιότητα» είναι ένα σχήμα οξύμωρο, όμως, εικάζουμε ότι μπορεί να αναφέρεται στον σύγχρονο άνθρωπο, που οι επιταγές της σύγχρονης κοινωνίας τον οδηγούν να συσσωρεύει όσο μπορεί περισσότερα αγαθά προκειμένου να ικανοποιήσει επίπλαστες ανάγκες. Επίσης, ένας ποιητής δεν γνωρίζει από πριν αν θα μνημονεύεται το έργο του μετά θάνατον. Μπορεί να ξεχαστεί, μπορεί και όχι. Κι αν όλα είναι μάταια; Κι αν κάποια στιγμή ο πλανήτης καταστραφεί; Άρα η αιωνιότητα ουσιαστικά δεν υπάρχει και ότι νομίζουμε για αιωνιότητα είναι προσωρινό. Έτσι κι αλλιώς, τίποτα δεν κρατάει για πάντα.

Επειδή, το ανθολόγιο ποίησης του Μαρκ Στραντ «Προσωρινή αιωνιότητα» είναι αρκετά μεγάλο, θα σταθούμε σε ορισμένα ποιήματα, που μας έκαναν μεγαλύτερη εντύπωση:

Το ποίημα «Εις μνήμην» αναφέρεται σε έναν άνθρωπο που πέθανε και επειδή δεν άφησε κάποιο σημείωμα, πολλοί αμφισβητούν την ύπαρξή του. Το ποίημα τελειώνει ως εξής: «Το γεγονός ότι πέθανε / είναι αρκετός λόγος για να πιστέψει κανείς πως υπήρχαν λόγοι.» Λόγοι γιατί; Για να αυτοκτονήσει ή για να τον σκοτώσουν; Ο ποιητής αφήνει την λύση του αινίγματος στον αναγνώστη.

Στο ποίημα «Τα απομεινάρια» ένας άνθρωπος προσπαθεί να αλλάξει ο ίδιος για να καταφέρει να αλλάξει τη ζωή του, όμως, διαπιστώνει τραγικά ότι: «Αλλάζω και πάλι ίδιος μένω.» και ότι: «η ζωή μου εξακολουθεί να υπάρχει.

Το ποίημα «Ο γιος μου» αναφέρεται σε έναν υποθετικό γιο του ποιητή. Προφανώς εδώ έχουμε τη σκέψη, που κάνουν οι άνθρωποι, που δεν απέκτησαν παιδιά, πως θα ήταν να έχουν ένα παιδί.

Στο ποίημα «Ο ερχομός του φωτός», ο έρωτας παρομοιάζεται με φως, που έστω και αργά μπορεί να αναζωογονήσεις τις αισθήσεις: «Έστω κι αργά τα κόκαλα του σώματος λάμπουν / και η σκόνη του αύριο γίνεται αναπνοή.»

Το ποίημα «Μάνα και γιος» αναφέρεται στις σκέψεις και στα αισθήματα του γιου, όταν αντικρίζει τη νεκρή του μητέρα.

Στο ποίημα «Ιδιωτικές στιγμές» αναφέρεται η πάλη του ανθρώπου με τον εαυτό του. Πιο συγκεκριμένα ένας άνθρωπος στέκεται τελείως γυμνός μπροστά στον καθρέφτη: «Αμήχανος περιεργάζεσαι τον καθρέφτη. / Να ‘σαι λοιπόν! Εδώ είσαι! / Κι όμως, δεν είσαι εδώ.»

 

Mark Strand

 

Το ποίημα «Οι νεκροί» αναφέρεται σε ανθρώπους, που έχουν φύγει από τη ζωή και στην ανάμνησή τους: «Δεν μπορούμε να τους θυμηθούμε / αρκετά καθαρά. Ποτέ δεν θα μπορέσουμε.»

Ένα από τα δυνατότερα ποιήματα του ανθολογίου είναι το «Η μυστηριώδης άφιξη ενός συνηθισμένου γράμματος», όπου ένα γράμμα φτάνει στον παραλήπτη από τον νεκρό πατέρα του.

Στην αρχή του ποιητικού ανθολογίου του Μαρκ Στραντ υπάρχει πρόλογος του Αναστάση Βιστωνίτη, ενώ στο τέλος υπάρχει αντί επιλόγου ένα επίμετρο γραμμένο από την ποιήτρια και μεταφράστρια του ανθολογίου Ασημίνα Ξηρογιάννη.

Συμπερασματικά, το ποιητικό ανθολόγιο του Μαρκ Στραντ «Προσωρινή αιωνιότητα» θα λέγαμε ότι μας προκάλεσε και μας προσκάλεσε να βασανίσουμε αρκετά τη σκέψη μας με τα όμορφα ποιήματα και την εύστοχη μετάφρασή τους και μας πρόσφερε αρκετές δημιουργικές φασαρίες. Άλλωστε, όπως γράφει χαρακτηριστικά και ο Μαρκ Στραντ στο ποίημα: Το νέο εγχειρίδιο ποίησης: «Αν ένας άνθρωπος καταλαβαίνει ένα ποίημα, / θα έχει φασαρίες.»

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top