Fractal

Για ό,τι χάθηκε ανεπιστρεπτί

Γράφει η Πέρσα Κουμούτση //

 

Λίγα λόγια για το νέο βιβλίο Ελένη Γκίκα, «Προσωπαγνωσία» από τις εκδόσεις ΑΩ

 

Η «Προσωπαγνωσία», το νέο βιβλίο της συγγραφέως Ελένης Γκίκα, αποτελεί  ‘μαρτυρία’ μιας εποχής και μιας χώρας, της δικής μας χώρας, σε μια σκοτεινή περίοδο κατά την οποία αγωνίζεται να αντεπεξέλθει στα βαρύτατα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζει. Είναι ταυτοχρόνως και η ιστορία των ανθρώπων που βρέθηκαν παγιδευμένοι στη δίνη των μεγάλων μεταβολών, κατά την ίδια αυτή περίοδο της μεγάλης οικονομικής κρίσης, που δυστυχώς συνιστά πλέον από τις ζοφερότερες της σύγχρονης ιστορίας μας με τα «περιώνυμα» μνημόνια, τις οικονομικές καταστροφές απλών αλλά και επώνυμων  ανθρώπων, τις ‘κατακλυσμικές’ απολύσεις, τις αυτοκτονίες απελπισμένων κλπ. Ένα θέμα που απασχόλησε –αν και πρόσκαιρα, θεωρώ- αρκετούς συγγραφείς, αλλά που, παραδόξως, γρήγορα ξεχάστηκε και πέρασε στη λήθη..

Η Προσωπαγνωσία, θα έλεγε κανείς ότι είναι ένα βιβλίο με πολλαπλά επίπεδα  και ‘πρόσωπα’ της σύγχρονης Ελλάδας κατά την τελευταία κυρίως δεκαετία, ενώ θίγονται σε αυτό κρίσιμα  ζητήματα που αφορούν όλους μας σε  προσωπικό, κοινωνικό αλλά και πολιτικό επίπεδο. Πρωταγωνίστρια του βιβλίου και αφηγήτρια, νιώθει παγιδευμένη ανάμεσα σε ό,τι γνώριζε ως τότε και στο εφιαλτικό και ταχύτατα μεταβαλλόμενο παρόν που δεν της επιτρέπει να προσαρμοστεί, ή να το αποδεχτεί, όχι λόγω ανωριμότητας, ή εγωκεντρισμού, αλλά λόγω της ανικανότητάς της να εναρμονιστεί με την ανηθικότητα, το δόλο και το εύκολο κέρδος, που εισχωρούν βαθιά στην κοινωνία ροκανίζοντας και μεταμορφώνοντας ριζικά το γνώριμο ως τότε ‘πρόσωπό’ της. Ταυτοχρόνως, το προσωπικό κομμάτι της ζωής που περνά μια παρόμοια σε μέγεθος και ένταση κρίση, έρχεται να επιφορτίσει την ίδια αλλά και άλλους πρωταγωνιστές αυτού του βιβλίου με περισσότερα βάσανα και βάρη. Δεν είναι μόνο ότι μεγαλώνει, ούτε γιατί χάνει άδικα τη δουλειά για την οποία πάλεψε για περισσότερο από τριάντα ολόκληρα χρόνια, συχνά σε αντίξοες συνθήκες άκρατου ανταγωνισμού, αλλά οι πολλαπλές απώλειες και διαψεύσεις της ζωής και σε προσωπικό επίπεδο  έρχονται να την καταβυθίζουν ακόμα περισσότερο σε ένα βάραθρο απελπισίας και θλίψης για ό,τι χάθηκε ανεπιστρεπτί. Τα ζητήματα που πραγματεύεται η Ελένη Γκίκα στο βιβλίο της είναι πολλά και πιστεύω ότι πολλοί από μας θα ταυτιστούν με τα γεγονότα και τον τρόπο που τα προσεγγίζει, μερικοί μάλιστα θα νιώσουν ότι μιλάει εξ ονόματός τους, ωστόσο η συγγραφέας επικεντρώνεται σε δυο κομβικά και διαχρονικά ζητήματα: Πώς αντιμετωπίζει ένας έντιμος άνθρωπος την διαφθορά, την κατάφορη αδικία σε ένα κόσμο που μεταμορφώνεται και δεν θυμίζει πλέον τίποτε τον παλιό; Πόσο εύκολο είναι να δεχτεί ένας άνθρωπος τις αλλεπάλληλες απώλειες και τις διαψεύσεις  στην προσωπική και επαγγελματική του ζωή;  Η «Προσωπαγνωσία» είναι ένα πολυεπίπεδο βιβλίο που αφορά όλους μας, διότι η κρίση έπληξε τους πάντες, εκτός από εκείνους που δεν είχαν αναστολές να κατακρημνίσουν τους άλλους ανενδοίαστα ή να  πατήσουν επί πτωμάτων για να σπρώξουν τους ίδιους ή δικούς τους ανθρώπους με μηδενικά προσόντα στα πόστα που εγκαταλείφτηκαν υποχρεωτικά  από τους ικανούς.. Σημειώνουμε πως στο βιβλίο της Ελένης Γκίκα , εκτός από το κοινωνικό και προσωπικό πλαίσιο που αποτελούν κεντρικούς πυλώνες της ιστορίας, υπάρχουν πλείστες αναφορές σε λογοτεχνικά κείμενα και συγγραφείς που τη συνόδευσαν σε αυτή την δύσκολη περίοδο και αποτέλεσαν για εκείνη παρηγοριά, με κορυφαίους τον αγαπημένο της Χόρχε Λουίς Μπόρχες και τον Καβάφη. Άλλωστε η Ελένη Γκίκα δεν σταμάτησε ποτέ, ακόμα και στις δυσκολότερες και πιο απαιτητικές περιόδους της ζωής της να εμπλουτίζει τις αναγνωστικές μας εμπειρίες με τα εξαίρετα κριτικά της κείμενα, τα βιβλία της και τις συνεντεύξεις της με σπουδαίους δημιουργούς. Επιστρέφοντας ωστόσο στην Προσωπαγνωσία,  θα ήθελα να προσθέσω ότι η γραφή της σ’ αυτό το βιβλίο κινείται ανάμεσα στο ποιητικό στοχασμό και τη δημοσιογραφική γλώσσα. Δυο στοιχεία που θωρώ ότι τονίζουν το περιεχόμενο της ιστορίας της που απλώνεται ανάμεσα στον μύθο και την καταγραφή πραγματικών γεγονότων, τονίζοντας  την ίδια στιγμή δυο από τις σημαντικότερες ιδιότητες της: τη συγγραφική και τη δημοσιογραφική. Ακροβατώντας ανάμεσα σε αυτές τις δυο ιδιότητες πορεύτηκε μια ολόκληρη ζωή χαρίζοντας σε όλους εμάς, μια ανεπανάληπτη παραγωγή από κείμενα και προσωπικά έργα, που πιστεύω ότι δεν αποτιμήθηκαν επαρκώς από τους ιδικούς- ή τουλάχιστον όχι, όσο τους αξίζει. Επιστέγασμα όλων αυτών των εμπειριών είναι η ‘Προσωπαγνωσία’ που ο βιωματικός χαρακτήρας του μας φέρει ακόμα πιο κοντά στην πολυγραφότατη συγγραφέα, ξεχωριστή κριτικό λογοτεχνίας και άοκνη δημοσιογράφο Ελένη Γκίκα.

 

Ελένη Γκίκα

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top