Fractal

Ντουέντε

Γράφει ο Απόστολος Θηβαίος //

 

Σημείωμα για την δίγλωσση μελέτη του Γιώργου Χριστοδουλάκη «Poema del Cante Jondo, Κάντε Χόντο, το Αληθινό Ανδαλουσιανό τραγούδι» από τις εκδόσεις 24 Γράμματα

 

Μας κοιτάζει με δυο ελεύθερα μάτια, μέσα από το εξώφυλλο της έκδοσης των 24 γραμμάτων.  Τότε δεν είχε ιδέα για όσα πρόκειται να συμβούν. Για τις μολυβιές των στρατιωτών που χαλάνε την ζωγραφιά του κόσμου. Για τον δικτάτορα Φράνκο που ετοιμάζεται να πολιορκήσει την ελευθερία ενός ολόκληρου λαού. Ως τότε, το θέατρο και τα ποιήματα, η παράδοση και η λαϊκή καρδιά βρίσκονται στο επίκεντρο της θέλησής του. Μικρά τραγούδια, με φόντο το φεγγάρι και τον ηρωικό θάνατο, φλογισμένα κορίτσια που κάνουν τον κόσμο να ριγά, κιθαρωδοί μες στην σιγαλιά να κουβαλούν το τραγούδι μιας πικραμένης καρδιάς, τα πλάσματα του κόσμου που συμμετέχουν στην τελετή του έρωτα και μια πένθιμη δόξα όλο ερημιά και μεγαλείο μπολιάζουν τον κόσμο του Λόρκα με πείσμα και θέληση και αστραφτερή ζωή. Όπως εκείνα τα μαχαίρια που κόβουν το νήμα ενός θαρραλέου νέου. Πάνω του σκύβουν τα περιβόλια και τα μυστήρια της πλάσης. Σκύβουν και γράφουν ποιήματα και κάντο, καμωμένα από εγκαρτέρηση και ανάμνηση. Η Κόρδοβα πάντα θα σε αγαπά και θα σε θαυμάζει. Και εκείνη που αγάπησες θα φυτέψει μερικά ρόδα στο βάθος των περιβολιών, κάτι σαν στίχους φλογερών τραγουδιών κάτω από τον ίσκιο της φραγκοσυκιάς.

Τα χρόνια θα περάσουν, ο Φεντερίκο Γκαρσία Λόρκα θα απομείνει σαν υπενθύμιση μιας νύχτας θερμής, ανδαλουσιανής, γεμάτης από άστρα, θαυμάσια κορίτσια και ανεκπλήρωτους έρωτες μες στους υγρούς ροδώνες και τους λόφους με τα καρφιτσωμένα δέντρα.

Poema del Cante Jondo , Κάντε Χόντο, το Αληθινό Ανδαλουσιανό τραγούδι. Έτσι τιτλοφορείται η καινούρια έκδοση των 24 γραμμάτων. Ο Λόρκα μας κοιτάζει σαν μέσα από την υποθαλάσσια σκιά των μεταφρασμένων έξοχα ποιημάτων. Στην δίγλωσση έκδοση ο Γεώργιος Χριστοδουλάκης παραθέτει μερικά από τα πιο τρυφερά τραγούδια του Ισπανού, στίχους που σήμερα διαμορφώνουν αδιάκοπα τόσο το χθες όσο και το σήμερα της ψυχή τους που έχει διανύσει τώρα πια όλο τον δρόμο της αιωνιότητας. El Silencio, Sopresa, Pueblo, μερικά από τα ποιήματα που κατακλύζουν με μια αφοπλιστική, ολόδροση χειρονομία το δεύτερο μέρος της ξεχωριστής αυτής μελέτης. Θεμελιώνουν μια λεπτομερή αναφορά στα χαρακτηριστικά κάντο. Τραγούδια από φλογερές φωνές, μες στις ταβέρνες που έχουν για βασιλιά τους μοναχικό και αιώνιο, τον αδυσώπητο έρωτα. Εκείνη την φλέβα του ισπανικού χρυσού που οδηγεί την ψυχή του Λόρκα ίσια στην δόξα. Ο συγγραφέας με σχολαστικές αναφορές και την ιστορική αναδρομή στα επιχειρήματα που ανέδειξαν τα κάντο, αναγνωρίζοντας εκείνο το είδος της συνέχειας που στέκει απόλυτα συνδεδεμένη με την ειλικρίνεια μιας βαθιάς παράδοσης, αφήνει από παντού να σταλάξει το τραύμα που ανέδειξε τον Λόρκα και έθρεψε τα ποιήματά του. Ο Πιερ Πάολο Παζολίνι κάποτε μίλησε για τριαντάφυλλα, καρδιές, αγόρια και στρατιώτες, περιγράφοντας την Ανδαλουσία του Λόρκα σε όλο της το ερημικό μεγαλείο. Η βαριά βιομηχανία του φλαμένγκο που ορθώνεται περισσότερο σαν στάση ψυχική και λιγότερο σαν μια απόδειξη της πλούσιας, ισπανικής, λαϊκής παράδοσης, ο θανάσιμος πόνος του έρωτα, της νύχτας, του άσπιλου ξημερώματος που πέφτει σαν παραβάν πάνω στο γυμνό, σεβιλιάνικο κορμί. Σκαλισμένο φεγγάρι πάνω από την Κόρδοβα, μορφές λυρικές που στέκουν και κλαίνε από αγάπη για την ζωή μες στην καρδιά των ελαιώνων. Η αχαλίνωτη, ανθρώπινη μαρτυρία και η λαϊκή παράδοση διασταυρώνονται μες στους κόλπους της ποίησης του Λόρκα. Έχουν μεσολαβήσει εκτενείς αναφορές στην γέννηση των Jondo, στις μικρές και τις μεγάλες μορφές που τρύγησαν την ισπανική ψυχή. Παλικάρια και κορίτσια της Γρανάδας, σαν κρυστάλλινα νερά, μες στο ξημέρωμα που σπάει όλα τα ποτήρια πάνω στο τραπέζι του κόσμου. Δεν είναι ποιήματα τα Jondo που πλαισιώνουν με την μεταφραστική επιμέλεια του Γιώργου Χριστοδουλάκη την εξαιρετική έκδοση των 24 γραμμάτων. Πρόκειται για τα απόνερα της ανδαλουσιανής ομορφιάς που ζώνει παλιά βασίλεια και αρένες και φιλόδοξους μανταντόρ που πίνουν μέχρι θανάτου για το όμορφο, θερμό κορίτσι της απάνω γειτονιάς.

Η γεωγραφία του Flamenco, η εξέλιξη των κάντο, οι αιτίες που καθιέρωσαν το είδος ως ένα είδος ενδημικό, οι τσιγγάνοι της Ισπανίας που μπορούν να βάλουν τέλος στην ζωή τους εμπρός στην καταιγιστική μυρωδιά ενός στίχου του Pope και καθορίζουν αποφασιστικά τον παλμό του είδους. Σε μια εκτενή επισκόπηση των συνθηκών και των όρων που οδήγησαν στην διάδοση του καινούριου ρυθμού, ο συγγραφέας βαδίζει επάνω στα ποιήματα, όπως οι αθεράπευτα πιστοί δοκιμάζουν τις αντοχές τους στην πυροστιά και τα σπασμένα γυαλιά. Μια περιεκτική, ιστορική αναδρομή στο κάντο και την μετεξέλιξη του είδους ως το Nuevo flamenco και τον ρυθμικό πλουραλισμό της εποχής που εξουσιάζεται από την πρωτοπορία, η καινούρια έκδοση των 24 γραμμάτων τείνει να αποτελέσει μια χρήσιμη και επίκαιρη μελέτη για εκείνο το τρέμουλο στις ψυχές που ανέδειξε την Ανδαλουσία στο κέντρο μιας τέχνης ανθρώπινης και βαθιά ψυχικής, μιας τέχνης που αντλεί την ουσία της από την λαϊκή εμπειρία όταν η τελευταία μπολιάζεται με την ακούσια ανάγκη μιας θυελλώδους, καλλιτεχνικής έκφρασης.

 

Φεντερίκο Γκαρσία Λόρκα

 

Ετούτο το σημείωμα επιστρέφει στα καλντερίμια της Γρανάδας. Στα πρόσωπα των ανδρών μπορεί κανείς να ανιχνεύσει όσους γεννήθηκαν μες στην φωτιά, το πιστολίδι και τον πικρό έρωτα. Το ίδιο και στην Σεβίλλη και την Γρανάδα, στους μικρούς, σκαρφαλωμένους οικισμούς και στα αρχοντικά χωριά. Ανάμεσά τους ο Φεντερίκο Γκαρσία Λόρκα που όλα τα κάνει κτήμα του και τα εισάγει στα ολιγόστιχα τραγούδια του. Τραγούδια, στραμμένα προς την ψυχή όταν εντείνεται και όταν πονά, γαλουχημένη από πράγματα μυθώδη. Μια ολόκληρη δεοντολογία ζωής γέννησε πριν από δεκαετίες τα κάντο. Η φλόγα του φλαμένγκο γαλουχήθηκε από μια αιθέρια λαϊκή μαστοριά. Ο Γεώργιος Χριστοδουλάκης και οι εκδόσεις 24 γράμματα προτείνουν στο κοινό ένα βιβλίο σφυρηλατημένο στις φωτιές που κατακαίνε τα βουνά και τις νεανικές καρδιές της Ανδαλουσίας. Μια ζωγραφιά τα ποιήματα του Λόρκα, ένα είδος πνευματικού ασκητισμού και την ίδια στιγμή το δαιμόνιο της καρδιάς που κοιτάζει μέσα από τις ρωγμές της ψυχής. Στις σελίδες του Poema del Cante Jondo , Κάντε Χόντο, το Αληθινό Ανδαλουσιανό τραγούδι των εκδόσεων 24 γράμματα τραγουδούν οι πηγές και τα καθάρια νερά των ποταμών που ξέρουν καλά τι μέγας πόνος γέννησε τα τρυφερά επιθαλάμια του Λόρκα.

Την έκδοση υπογράφει ο Γεώργιος Χριστοδουλάκης. Το εξώφυλλο που προβάλλει τον Λόρκα μέσα από το κιαροσκούρο του χρόνου επιμελείται η Κατερίνα Τόπη. Την εξαιρετική έκδοση φέρνουν στα ράφια των βιβλιοπωλείων οι εκδόσεις 24 γράμματα.

 

 

Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top