Για την συναισθηματική και την σεξουαλική κακοποίηση, την βία και τον ρατσισμό

Γράφει ο Δημήτρης Βαρβαρήγος //

Βενετία Πιτσιλαδή- Σούαρτ: «Ούτε μια μέρα παραπάνω», ψυχολογικό Μυθιστόρημα, εκδ. Ωκεανός

«Ούτε μια μέρα παραπάνω» ψυχολογικό μυθιστόρημα, το τέταρτο βιβλίο της Βενετίας Πιτσιλαδή – Σουάρτ, από τις εκδόσεις Ωκεανός με πρώτο τυράζ, 20.000 αντίτυπα. Ένα βιβλίο χαρακτήρων δημιουργημένων με άκρατη φαντασία και συγγραφική δεινότητα ως σύλληψη. Το θέμα του βιβλίου κερδίζει απριόρι τον αναγνώστη από την πρώτη σελίδα, έως την τελευταία. Το ύφος γραφής εξιδανικεύει κατά απόλυτο τρόπο το λογοτεχνικό ύφος της συγγραφέως, έχοντας δημιουργήσει ήρωες αληθινούς με την επίφαση μιας πραγματικότητας τόσο ζωντανής που να τους θέτει ενώπιον μας ως ανθρώπους της διπλανής πόρτας.

Διαβάζοντας το καλογραμμένο κείμενο διαφαίνεται μια αχλή ειρωνεία για τα συμβάντα από τις πράξεις των ανθρώπων -των ηρώων και ηρωίδων της- καθώς μια ψυχική-ηθική δυσαρμονία ορθώνεται ανάμεσα τους παρ’ όλο που είναι αναφαίρετο δικαίωμα ως άνθρωποι να ζήσουν μια ζωή μέσα σε ένα συνεχές αίσθημα ενότητας, χάρης και αγάπης.

Μια γλυκόπικρη γεύση αναδεύεται καθώς η απώλεια και οι σχέσεις είναι το ουσιαστικό στοιχείο του θέματος. Το βιβλίο έχει ως βασικό κορμό το σήμερα, τη σύγχρονη πόλη, τους ανθρώπους της, τις πράξεις και συμπεριφορές τους.

Ήρωες που πρωταγωνιστούν, κινούνται με μια φυσικότητα, σχεδόν σε όλα τα επίπεδα ενώ κρατάς στα χέρια σου έναν πλούτο μυθοπλασίας, εμφανίζονται τόσο ζωντανοί που ταυτίζεσαι μαζί τους, συμπλέεις στα βιώματα τους και πάσχεις για μια λύση στα προβλήματα και τις δυσκολίες τους.

Μέσα από το κείμενο προβάλλονται οι διαπροσωπικές σχέσεις των ηρώων πρωτευόντων και δευτερευόντων, μα κυρίως ο ρόλος των γυναικών που πλαισιώνουν με ρεαλισμό την πορεία τους πλάι σε χαρακτήρες ανδρών που καθόρισαν τις ζωές τους. Γυναίκες που έχουν το αίσθημα της έλλειψης· κι αυτό είναι κάτι που τις ωθεί στην αναζήτηση της πλήρωσης του κενού σε βαθμό που μπορούν ακόμα και να σκεφτούν ότι οι εξωτερικές εικόνες είναι αποτέλεσμα ψευδαισθήσεων, αποκύημα της φαντασίας τους, στην προσπάθεια προκειμένου να βρούνε τη χαμένη ολότητα τους.  Ζουν την προσωπική τους περιπέτεια καρτερώντας την αποδοχή και την αγάπη.

Το οπισθόφυλλο φωτίζει ξεκάθαρα το περιεχόμενο του βιβλίου.:

Μακάρι να μπορούσα να ξεχάσω τα λόγια εκείνα, γραμμένα με αίμα στον καθρέφτη της μνήμης μου…|

Μακάρι να μπορούσα να κρύψω τα σημάδια που άφησες απάνθρωπα στο κορμί μου.

Μακάρι να μπορούσα να σβήσω τις οδυνηρές αναμνήσεις που πληγώνουν την ψυχή μου… Μακάρι…

Τρεις γενιές γυναικών. Ανίτα, Βερόνικα, Ελπίδα. Γυναίκες που βίωσαν δύσκολες σχέσεις μεταξύ μάνας και κόρης. Γυναίκες που επένδυσαν σε σχέσεις θυελλώδεις και καταστροφικές με άνδρες που τις διαμόρφωσαν. Γυναίκες κυνηγημένες από τον φόβο και την απόγνωση, τραυματισμένες από παράφορους βίαιους έρωτες, με αμαρτωλές σχέσεις εκτός ορίων, γεμάτες δύναμη αλλά κι αδυναμίες βαθιά ανθρώπινες, μας παρασύρουν στα συναισθηματικά τους ταξίδια, από την Νότιο Αφρική στο Παρίσι, στο Λονδίνο, στην Αθήνα, στην Σκιάθο. Οι άνδρες ήρωες, βίαιοι, βάρβαροι, διανοούμενοι, τέλειοι ή ατελείς εραστές… Ο Λεοντής, ο Μισέλ, ο Αλέξης, ο Νικόλας, ο Αντώνης… Όλοι στην αναζήτηση μιας άπιαστης αλήθειας…

Ένα ψυχογράφημα για την συναισθηματική και την σεξουαλική κακοποίηση και την βία, τον ρατσισμό, τις σχέσεις σκλάβας-αφέντη, τα ψυχικά τραύματα, και εν τέλει την συναισθηματική ωριμότητα και ανθεκτικότητα. Μέσα σε αυτό τον αφηγηματικό κορμό η συγγραφέας προβάλλει την εικόνα μιας κοινωνίας που ταλανίζεται συχνά επάνω σε σαθρές ηθικές βάσεις.

Με την εξέλιξη της ιστορίας και τις απρόβλεπτες συγκρούσεις και μεταλλαγές, φαίνεται καθαρά η πάλη των δύο φύλων και η επιβολή που ασκείται από τον άνδρα στη γυναίκα.

Απόσπασμα από βιβλίο: Κόρη μου, μην νομίζεις ότι δεν τιμωρήθηκα για τα σφάλματα μου κι εγώ. Τιμωρήθηκα… Εκείνην την εποχή τα αφεντικά εκμεταλλεύονταν και βίαζαν τους μικρούς σκλάβους, κορίτσια ή αγόρια και κανείς δεν μιλούσε, γιατί τα αφεντικά είχαν δικαίωμα ζωής και θανάτου επάνω τους. Σε πολλές κοινωνίες τότε η φήμη του άνδρα καθοριζόταν από τη σκληρότητα που επιδείκνυε στις συμπεριφορές που τον έβρισκαν αντίθετο. Όταν για πρώτη φορά ανακάλυψα ότι και ο δικός μου άντρας και ο γιος ήταν βιαστές κόντεψε να καταρρεύσω. Επιχείρησε να μιλήσω στον Αρμάνδο που όμως δεν με σεβόταν ούτε σαν μάνα του… γιατί ήμουν μια γυναίκα.

Βενετία Πιτσιλαδή – Σούαρτ

Η εσωτερική πάλη που υφίστανται οι τρεις γενιές γυναικών Ανίτα, Βερόνικα, Ελπίδα,  μάνα, κόρη κι εγγονή, είναι σφοδρή καθώς βρίσκονται αντιμέτωπες μπροστά στην αποτυχία του να ζήσουν ήρεμα και με αγάπη, όπως θα επιθυμούσαν με τους άνδρες που πλαισίωναν τις ζωές τους. Ο αναγνώστης γραπωμένος από την εξαιρετική γραφή ακολουθεί τις ζωές αυτών των απλών καθημερινών ανθρώπων που εδράζονται μέσα στην πλοκή της ιστορίας. Τους ακολουθεί σε κάθε τους βήμα και ξεχωρίζει μέσα από τις λέξεις που είναι υφασμένες οι ζωές τους, την θλίψη, τη χαρά, τις προσδοκίες και απογοητεύσεις τους.

Ο αναγνώστης γίνεται κοινωνός στον τυραννικό έρωτα που ασκούσε ο Αλέξης στην Ελπίδα, μετά από νύχτες άγριου έρωτα σε σημείο βίτσιου, ώσπου τα μικρά βίτσια γίνανε μεγάλοι σαδιστικοί τρόποι που την έκανε να χάνει την υπαρξιακή τους ταυτότητα. Στο βιβλίο υπάρχουν συμβάντα σκληρά που κάνουν τον αναγνώστη να ακολουθήσει τις θεματικές τους με αφυπνισμένη περιέργεια.

Κάθε ήρωας και ηρωίδα, της Βενετίας, βιώνει στιγμές από την αληθινή ζωή, που μέσα από τη γραφή της, σαν εικόνες παγώνουν το χρόνο στη μνήμη.

Μέσα στα κείμενα βρήκα όλα εκείνα τα συστατικά που υπάρχουν στη πραγματική ζωή και ταλανίζουν τις διαπροσωπικές σχέσεις με τις κάθε λογής αλληλεξαρτήσεις.

Αμφιβολίες, ψέματα, ανασφάλειες, υποψίες, φόβοι, έρωτες, αγωνίες στα παιχνίδια ανταγωνισμού και κυριαρχίας. Και ποια είναι η λύση στο τέλος; Ίσως η αναζήτηση του να βρουν οι ήρωες της την πηγαία και αυθόρμητη ηθική τους που θα προσφέρει τον έλεγχο της ισότιμης συμπεριφοράς απέναντι στον Άλλον.

Την ειλικρίνεια με τον εσωτερικό εαυτό τους, που συνιστά πως το άτομο πρέπει να γίνει κύριος του εαυτού του για να μπορεί να μοιράζεται και να μην βλάπτει, συνειδητά καμία άλλη ύπαρξη.

Η συγγραφέας δημιουργεί στα πλαίσια του μύθου έναν αληθινό κόσμο κρατώντας μια απόσταση από τα γεγονότα και τους χαρακτήρες με μια αντικειμενική στάση απέναντι σε όλους τους ήρωες της, αλλά ως άνθρωπος φαίνεται να δείχνει πως την επηρεάζουν εκείνες οι σκοτεινές συμπεριφορές που τα βάθη τους δεν έχουν ακόμη φωτιστεί από τις ανθρώπινες αρετές της ευγένειας και της ευγνωμοσύνης.

Διαβάζοντας με προσοχή είναι φανερό πως ενδημούν στοιχεία, πληροφορίες και εμπειρίες της συγγραφέως από τον περίγυρο μακρινό ή κοντινό, γνωστό ή άγνωστο, όμως απόλυτα ικανό να κεντρίσουν το πνεύμα της σε τέτοιο βαθμό όπου η δημιουργικότητα της να αγγίζει την τελειότητα της προσωπικής της απόδοσης και τη δύναμη μιας τεχνικής ύφους που δεν αφήνει το παραμικρό κενό ή ασάφεια στην τύχη τους. Μέσα από τις γοητευτικά επεξεργασμένες περιγραφικές απεικονίσεις, τις χωρίς λυρισμό, αλλά με υπαρξιακό ρεαλισμό, και ταυτόχρονα μαζί με τις επιτυχημένες επεμβάσεις του υποκειμενικού συναισθήματος, οι εικόνες που δημιουργεί το απλό, άρα δύσκολο και κομψό ύφος του λόγου της Πιτσιλαδή, ταυτίζουν τον αναγνώστη με τις αναζητήσεις, τους στόχους, τις απογοητεύσεις, τις ελπίδες και ατυχίες των ηρώων, αποτυπωμένες πάντα μέσα από τον μονόλογο της Βιργινίας, ή της Ανίτας, και τον μεταφέρουν στο χώρο και το χρόνο μιας κάποιας ξεχασμένης αθωότητας. Ίσως ακόμη και της δικής τους χαμένης αθωότητας. Χαρακτήρες άρτια δομημένοι και συμβατοί με το κοινωνικό πλαίσιο της διήγησης. Αναγνωρίσιμοι αλλά όχι κλισέ, ο καθένας με ξεχωριστή προσωπικότητα κρατούν τον αναγνώστη κοντά τους με το ίδιο πάθος που τους κράτησες και τους αγάπησε η συγγραφέας, όταν και όσο χρειάστηκε για να τους δημιουργήσει.

Η Βενετία Πιτσιλαδή-Σούαρτ, συνθέτει με μαεστρία ένα πολυσύνθετο λογοτεχνικό ψυχογράφημα, πλάθει με τέχνη το ψυχολογικό υπόβαθρο και αναλύει με φιλοσοφική και στοχαστική ματιά τις ευαισθησίες και τα βιώματα των ηρώων. Την σεξουαλική κακοποίηση και την βία, τον ρατσισμό, τις σχέσεις σκλάβας-αφέντη, τα ψυχικά τραύματα. Αυτά που αντιπροσωπεύουν την πιο αληθινή έκφραση της ύπαρξης τους. και είναι αυθεντικοί μόνο στις ψυχικές τους παρορμήσεις που πάντα είναι ο καρπός ή το αποτέλεσμα ενός προσωπικού βιώματος. Επομένως οι ηρωίδες είναι εξαιρετικά τρωτές στην περιοχή των αισθημάτων, αλλά παράλληλα πολύ δυνατές και άτρωτες στην αληθινή σχέση που αφήνει χώρο στις καρδιές τους κερδίζοντας τη ζωή που τους αναλογεί.