Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Κι όλο πλησιάζεις, του Θεού μοιάζεις
14/06/2022, 8:41 μμ

Κι όλο πλησιάζεις, του Θεού μοιάζεις

Γράφει ο Τάκης Γεράρδης //

 

Πάνος Τσερόλας «Όσα επιστρέφουν από τη θάλασσα», εκδ. Κέδρος, σελ. 416

 

Με τη γενιά των ηρώων του μυθιστορήματος έχω μεγάλη χρονική απόσταση. Το ενδιαφέρον μου λοιπόν να δω πώς σκέφτονται και νιώθουν αυτοί οι νέοι, πώς δρουν και αντιδρούν, πώς αντιμετωπίζουν τα δικά τους καθημερινά προβλήματα, αλλά και πώς συμπεριφέρονται στα κοινωνικοπολιτικά συμβάντα της εποχής τους ήταν μεγάλο.

Τελειώνοντας το βιβλίο με κυρίευσε ένα μελαγχολικό συναίσθημα. Γιατί ο Πάνος Τσερόλας θελητά ή αθέλητα με ταξίδεψε στα δικά μου αντίστοιχα φοιτητικά χρόνια, στην εποχή του «θέλω» αλλά δεν κατανοώ το «γιατί και το πώς» με έφερε κοντά στη δική μου ιδεατή Άννα και μου θύμισε έναν έρωτα που ποτέ δεν βρήκε την εντελέχειά του. Και λίγο ως πολύ όλοι έχουμε στη ζωή μας τέτοιους έρωτες να θυμόμαστε.

Ο Μάρκος μέλος μιας φτωχής πολυμελούς οικογένειας, με τον πατέρα πεθαμένο πριν από πολλά χρόνια και που η σωρός του δεν βρέθηκε ποτέ, έχει πάθος με την κάμερα και με την κινηματογράφηση. Γνωρίζεται με την όμορφη και δραστήρια φοιτήτρια Άννα η οποία αγαπά πολύ το χορό, είναι αριστερή αγωνίστρια και ένας τραυματισμός σταματά τις σχέσεις της με το μπαλέτο. Οι δυο νέοι ερωτεύονται, ταιριάζουν σε πολλά, όμως χωρίζουν. Ο Μάρκος ακολουθά πιστά το πάθος του και γίνεται σκηνοθέτης,  γυρίζει ένα ντοκιμαντέρ για τον χαμένο πατέρα του κι η Άννα βολοδέρνει σε μια ρουτινιάρικη επαγγελματική καθημερινότητα. Γνωρίζονται στην Πάτρα μια ιδιαίτερα βροχερή νύχτα, απομακρύνονται, ώσπου ώριμοι, πλέον όταν ξαναβρίσκονται, θέλουν και δεν θέλουν να δώσουν συνέχεια στη νεανική τους γνωριμία.

Κι εδώ έρχονται στο νου μας οι στίχοι του Σαββόπουλου:

«Κι όλο πλησιάζεις δέσμες φως βγάζεις

Κι όλο πλησιάζεις

του Θεού μοιάζεις

Κι όλο είσαι μακριά μου ομορφιά μου.»

Η ιστορία των δύο νέων που διαβάζουμε στο μυθιστόρημα διαδραματίζεται παράλληλα με σημαντικά πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα, όπως οι Ολυμπιακοί αγώνες το 2004 και η κατάκτηση του Ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου από την Ελλάδα, ο βομβαρδισμός και η διάλυση μερικά χρόνια αργότερα της Γιουγκοσλαβίας, η δολοφονία του Γρηγορόπουλου το 2008, τα μνημόνια και καταλήγει περίπου μιάμιση δεκαετία μετά από την βραδιά της πρώτης γνωριμίας των δύο νέων. Αυτά τα γεγονότα δεν είναι απλά οδόσημα για να μην χαθούμε στην ανάγνωση και για να ξεδιπλωθεί ο ισοπεδωτικός χρόνος, αλλά έμμεσα επιδρούν σε αποφάσεις, αντιδράσεις, επιλογές. Πολλές φορές καθορίζουν τα βήματα των ηρώων.

Όπως είναι γνωστό η λογοτεχνία που αναπαριστά τη ζωή θρέφεται με την απώλεια, με το ημιτελές και με το απραγματοποίητο. Και το συγκεκριμένο μυθιστόρημα είναι μια ρεαλιστική απεικόνιση της γνωριμίας, του έρωτα και των αθέλητων παθών δύο νέων ανθρώπων, του Μάρκου και της Άννας. Στο βιβλίο ξανασυναντάμε την πλούσια σε περιγραφές γραφή του Πάνου Τσερόλα, την ικανότητά του να ζωντανεύει τόπους και ανθρώπους με πειστικό και διεισδυτικό τρόπο. Μια γραφή χειμαρρώδης αλλά καθόλου φλύαρη. Η πλοκή σε σχέση με την αντίστοιχη του παλιότερου μυθιστορήματος του Πάνου Τσερόλα «Συνωμοσία της βανίλιας» είναι πιο περιορισμένη, όμως οι δυο βασικοί χαρακτήρες του «Όσα  επιστρέφουν από τη θάλασσα» τώρα είναι ολοζώντανοι, αληθινοί και οικείοι. Ο Μάρκος μαζεμένος στις εκδηλώσεις του εφόσον κουβαλά πάνω του το φορτίο του πεθαμένου πατέρα του, ουσιαστικά κρύβεται πίσω από την κάμερα που συνεχώς κουβαλά μαζί του. Αυτή η κάμερα λειτουργεί σαν ασπίδα για τον Μάρκο αλλά και σαν μάτι ενός προσωπείου που παρατηρεί τον έξω κόσμο. Η κάμερα ταυτόχρονα κρύβει τον αξεδιάλυτο κόσμο του. Η Άννα αέρινη, εξωστρεφής και δοτική σε φίλους και σε κοινωνικούς αγώνες, δείχνει πιο αθώα στις αντιδράσεις της, αυθόρμητη και περισσότερο ποθητή.

 

Πάνος Τσερόλας

 

Όμως εκτός από την πρώτη ανάγνωση μιας ερωτικής ιστορίας δύο νέων ανθρώπων θα μπορούσε κάποιος να αντιστοιχίσει τα συμβάντα και με κάτι άλλο: Έχουμε την θελκτική και ερωτεύσιμη αγωνίστρια Άννα και τον Μάρκο που κρύβεται πίσω από το φακό. Εντυπωσιάζεται, ερωτεύεται αλλά ανεξήγητα δεν δίνεται απόλυτα στο αίσθημά του παρά κρατά απόσταση. Η Άννα του μυθιστορήματος εκτός από αντικείμενο έρωτα μπορεί να είναι το οποιοδήποτε ατελέσφορο όνειρο, η οποιαδήποτε μη πραγματοποιηθείσα επιθυμία. Μπορεί να είναι και η ίδια η Αριστερά που τόσο γοητεύει τη νεολαία. Μερικοί της δίνονται ψυχή τε και σώματι, άλλοι όμως για δυσνόητους λόγους στέκουν σε απόσταση να την κοιτάζουν  σαν πίσω από μια κάμερα με ξένα μάτια, να την θαυμάζουν και να την ποθούν, αλλά να παραμένουν μακριά της.

Το μυθιστόρημα του Πάνου Τσερόλα με το παιγνιδιάρικο καλοκαιρινό του εξώφυλλο είναι ευανάγνωστο με πολλές μουσικές αναφορές, αλλά κυρίως με πολλά σχόλια και πληροφορίες για τον κινηματογράφο που δείχνει να είναι ένας αγαπημένος και οικείος τόπος για τον συγγραφέα. Η θάλασσα υπάρχει πότε διακριτικά δίπλα στους ήρωες πότε περισσότερο καθοριστικά. Ο Πάνος Τσερόλας έγραψε ένα μυθιστόρημα μεστό και ειλικρινές για τη δική του γενιά. Δεν παρεμβαίνει φανερά, δεν καθοδηγεί, αλλά και δεν αποστασιοποιείται από τα κοινωνικά και πολιτικά συμβάντα. Επειδή τον έχω γνωρίσει προσωπικά καταθέτω την εκτίμησή μου για το πρόσωπο ενός ραγδαία εξελισσόμενου και ανήσυχου συγγραφέα που αν σταματήσει να αναλώνεται σε συγγραφές παιδικών αναγνωσμάτων θα μας χαρίσει πολλές γοητευτικές σελίδες μυθοπλασίας. Άλλωστε όπως στο «Όσα επιστρέφουν από τη θάλασσα» έτσι και στη ζωή ο χρόνος και τα συμβάντα τρέχουν ανελέητα και αναπόδραστα.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top