Κι εγέννετο η άβυσσος, θάλασσα.
Γράφει η Ελένη Γκίκα //
Layout 1
Φωτεινή Τσαλίκογλου «Οι παράξενες ιστορίες της κυρίας Φι», εκδ. Καστανιώτη, σελ. 155
Με την επισήμανση «γιατί η ζωή δεν είναι ποτέ αρκετή», η συγγραφέας [ψυχολόγος και πανεπιστημιακός] Φωτεινή Τσαλίκογλου και με την αφιέρωση «Στον Κωνσταντίνο, Σήμερα για όλα τα χθες και όλα τα αύριο», μας χαρίζει τις «Παράξενες ιστορίες της κυρίας Φι», ένα δικό της λογοτεχνικό είδος, μια δική μας αλλιώτικα «αναστάσιμη» εκδοχή ζωής.
Κυκλοφόρησαν πρόσφατα από τον Καστανιώτη που είναι ο εκδότης της. Περιλαμβάνουν 51 μικρές αλληγορικές ιστορίες, παραβολές κατ’ ουσία, μικρά βαθιά, ποιητικά, καθημερινά, αμφίσημα και δυσκολοδιάβαστα από μας, ενσταντανέ ζωής.
Συναντάμε σε όλα την κυρία Φι και τον βαθύτατα έως ασθένειας μελαγχολικό γιο της. Και σε όλες περιδιαβαίνουμε και όλοι εμείς. Από την πιο τραγική εκδοχή ζωής, όπως συμβαίνει με τον τρίχρονο Τόνυ που μένει με την νεκρή του μητέρα για μέρες σε ένα υπόγειο περιμένοντας να ξυπνήσει όπου ακολουθεί ο εξής «ανοιχτός στο ενδεχόμενο» διάλογος- με- το- γιό- της, της κυρίας Φι:
«-Τι θα γίνει ο μικρός;
Μια έκλαμψη της στιγμής φώτισε το πρόσωπό της.
-Ίσως και να γίνει συγγραφέας.
-Συγγραφέας;
-Να αφηγείται παράξενες ιστορίες για ανθρώπινα πλάσματα στο μεταίχμιο ανάμεσα στο ζωντανό και το νεκρό. Να έχεις αναγνώστες, χιλιάδες αναγνώστες. Να είναι δημοφιλής σε όλο τον κόσμο.
-Και πώς σου ήρθε να το σκεφτείς;
-Ένας διάσημος συγγραφέας, όταν ήταν στην ηλικία του Τόνυ, έζησε μια ίδια ιστορία. Πέρασε μια ολόκληρη νύχτα με το σώμα της νεκρής μητέρας του, δίχως να γνωρίζει αν αυτή είναι ζωντανή ή πεθαμένη.
-Ποιο ήταν το όνομά του;
-Έντγκαρ Άλλαν Πόε. Δεν ξέρεις ποτέ τι θα γίνει με όσα γίνονται, είπε η κυρία Φι». [Ο γιος της Ρουθ και ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε]
Έως και στην απόλυτη παρηγορητική ιστορία στο «Εξαφανισμένο κορίτσι» που επιστρέφει. Γι’ αυτό: «Μη χάνεις το κουράγιο σου, εμπιστέψου το χρόνο, τα εξαφανισμένα κορίτσια κάποτε επιστρέφουν».
Φως και Φωτιά όλα τους, αναλόγως της οπτική «Φταίει ίσως και το όνομά μου, Φι, Φωτιά, Φλόγα, Φθορά, ποιος ξέρει…» εξομολογείται στην ιστορία της «Κατηγορηματικά αντίθετη στην αποτέφρωση» η κυρία Φι και το δικαιολογεί: «Το σώμα που διαλύεται μέσα στο χώμα, ταιριάζει με την ανθοφορία της γης. Θυμίζει ζωή. «Σιγά- σιγά», «λίγο- λίγο», είναι από τις σιωπηλές προτροπές της. Δεν είναι τόσο ο θάνατος, όσο η καύση που την ταράζει. Μέσα σε μια στιγμή να εξαλείφεται κάθε ίχνος…» [Κατηγορηματικά αντίθετη στην αποτέφρωση]
Αναδεικνύοντας κατ’ επανάληψη, με τρόπο ποιητικό, αποκαλυπτικό, λιτό και σαφή, ψυχαναλυτικό ή αποστολικό θα έλεγε κάποιος [θυμίζει ιστορίες από το «Γεροντικό»] τις δυο όψεις, το δίπολο τελικά αυτής της ζωής:
«Ποιος θα μας πει τι ακριβώς σημαίνει το ρήμα «γιατρεύω»; Μήπως όταν μπαίνουμε στην κανονικότητα χάνουμε κάτι από τον εαυτό μας;» [Ο γιατρός Φορέ]
«Ο έρωτας και οι τελετές καταπραϋνουν τη μελαγχολία» [Ο γιος και η καλεσμένη του Ο Οσίπ Εμίλιεβιτς Μαντελστάμ και η κόρη]
«Οι μεγάλες απώλειες ακινητοποιούν το χρόνο. Είναι ένα από τα κρυφά δώρα που μας χαρίζουν οι μεγάλες συμφορές». [Θέλω να τον φέρεις]
Διαχωρίζοντας την μπερδεμένη μας άποψη γενικώς «περί ασθενείας» ως εξής:
«Η νόσος είναι κάτι που έχεις, η πάθηση είναι κάτι που είσαι. Αυτό που έχεις ξεριζώνεται, αυτό που είσαι δεν χάνεται ποτέ εντελώς, ταξιδεύει, δυναμώνει, πάει, έρχεται, κάποτε χαμηλώνει σαν φως. Σβήνει». [Ο γιατρός Φορέ]
Επισημαίνοντας τον Ελυτικό στίχο «το να αγαπάς και να ονειρεύεσαι είναι διγαμία» με τον δικό της μοναδικό τρόπο στο «Οι μοναχοί, οι γυναίκες και ο ποιητής»: «Αδελφέ, εγώ την άφησα εδώ και μια ώρα, εσύ γιατί συνεχίζεις να την κουβαλάς;»
«Ο κόσμος έχει χαθεί,/ πρέπει να σε κουβαλήσω» έγραψε ο Paul Celan όπως οφείλουμε «να κουβαλάμε» τον απόντα αγαπημένο ή τα χαμένα μας τιμαλφή.
Φωτεινή Τσαλίκογλου
Στην ιστορία «Η Ανατολία παραπονείται για την κόρη της», αφηγούμενη ένα περιστατικό με μια βιαστική κόρη που ετοιμάζει την ετοιμοθάνατη μάνα της, τελικά σα να είναι ήδη νεκρή, η κυρία Φι την παρηγορεί: «Οι βιαστικοί άνθρωποι είναι άκαρδοι. Δεν σε σέβονται. Δεν σε λογαριάζουν. Η βιασύνη έχει καταβροχθίσει την ανθρωπιά τους. Όταν σε πλησιάζουν φυσάει ένας κρύος αέρας- παγώνεις».
Στο «Αυτό το κάτι Μελαχαρλιχισεν» μας υπενθυμίζει την αληθινή μας ταυτότητα στο απροστάτευτο παιδί: «Σε ποια χώρα του κόσμου, σε ποια γλώσσα, χρησιμοποιούν την ίδια λέξει για να ορίσουν το όνομα, τον τόπο καταγωγής, το αίτιο της πληγής;»
Θα μιλήσει για όλους και για όλα, με παραμυθητικό τρόπο, τρυφερά και αληθινά σα να απευθύνεται σε παιδί: για τις πεντάρφανες κόρες «είμαι η κόρη εκείνης που με αποκαλεί “κόρη μου”», για όσους ζουν με «μια τρύπα στην ψυχή», για τα επικίνδυνα παιδικά παιχνίδια που αντιγράφουν τον ζόφο της ζωής, για τον έρωτα, την λύπη, τον θάνατο, για τα υποκατάστατα, τελικά, της ζωής.
Αφήνοντας μια χαραμάδα στο φως για όλους: «Άλλωστε κανένας σοβαρός λόγος δεν υπάρχει για να μην πιστεύει ένας άνθρωπος στο θαύμα», όπως θα πει στον «Σκύλο του εκδότη» και θα επαναλάβει στον «Γύγη» «Μα δεν υπάρχει κανένα σοβαρός λόγος να μην πιστεύει ένας άνθρωπος στο θαύμα», η κυρία Φι.
Αποδεικνύοντάς μας στις «Δυο σύντομες ιστορίες του κόσμου» με το «Όχι άλλο», «Κι άλλο», πως η ζωή δεν είναι ποτέ αρκετή.
Η Φωτεινή Τσαλόκογλου που κατόρθωσε μέσα από τα ολιγοσέλιδα μυθιστορήματά μας να αφηγηθεί σε βάθος την ιστορία της χώρας μας [«8 ώρες και 35 λεπτά», «Ο Έλληνας ασθενής»], μας ψιθυρίζει σε αλλόκοτα παραμύθια το μυστικό-μυστήριο της ζωής.
Ένα θαυμαστό ολιγοσέλιδο βιβλίο που διαβάζεται και αγραμμικά, σαν παλίμψηστο, με πολλαπλές αναγνώσεις, γλυκόπικρο σαν χαρμολύπη που αποτελεί, όμως, και το Παυσίλυπο αυτής εδώ της ζωής.
Θα μπορούσε να είναι και ποιητική συλλογή, σαν το «Άσμα ασμάτων» ή σαν του «Ψαλμούς», αντικρίζει κατάματα την «άβυσσο» και μας την επιστρέφει σαν «θάλασσα», εξάλλου «Οι Εβδομήκοντα χρησιμοποίησαν στην «Παλαιά Διαθήκη» τη λέξη «άβυσσος» ως μετάφραση του εβραϊκού «tehom» που κατά γράμμα σημαίνει «υδάτινος βυθός», η κυρία Φι, δια της συγγραφέως της Φωτεινής Τσαλίκογλου, αποκωδικοποιεί.
‘Ένα πολυπρισματικό «παράξενο» βιβλίο που θα δει ο καθένας το πρόσωπό του και θα το αγαπήσει, αυτό είναι το μεγαλύτερο δώρο της κυρίας Φι.
Δημοσιεύθηκε στον Φιλελεύθερο
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ο θάνατος ποτέ δεν βάζει τέλος
23/04/2024, 9:51 μμ -
Παρακείμενα: «Ωδή στην ηρωική παράδοση και ταυτόχρονα καταδίκη»
23/04/2024, 9:50 μμ -
Ο ‘δράκος’ κοιτούσε τη λίμνη
23/04/2024, 9:48 μμ -
Η αλχημιστική φαντασία της Μπουραζοπούλου
23/04/2024, 9:47 μμ -
Ο Δημήτρης Νόλλας συνεχίζει
23/04/2024, 9:45 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Τρία ποιήματα
Της Μαίρης Κουκάκη // Χάρτινες ασπίδες Xάρτινες ασπίδες απαστράπτουσας υπόνοιας. Καταρρέουν τα είδωλα στην πλατεία των σιωπών. Χωμάτινα δάκρυα ξεχειλίζουν από το κορμί του πέτρινου πόνου. Αγάλματα οι φόβοι που λύγισαν στην βρόχινη αμφιβολία..
Περισσότερα -
Αδιευκρίνιστες προθέσεις σε ακούσιο (;) “θέατρο παραλόγου”
Γράφει η Μάριον Χωρεάνθη // ΑΝΟΙΞΙΑΤΙΚΕΣ ΒΡΟΧΕΣ (TORRENTS OF SPRING, 1989) Σενάριο: Γέρζι Σκολιμόφσκι & Αρκάντζελο Μπονακόρσο Σκηνοθεσία: Γέρζι Σκολιμόφσκι Τέλη του 19ου αιώνα. Ένας ηλικιωμένος Ρώσος γαιοκτήμονας, ο Ντιμίτρι Σάνιν (Τίμοθι Χάτον), επισκέπτεται τη Γερμανία και αναπολεί
Περισσότερα -
✔ Μίλτος Σαχτούρης: Ο ποιητής των αρχετυπικών συμβόλων
Γράφει η Ελένη Γκίκα // «Πρέπει και πάλι να ελέγξω τ’ αστέρια/ εγώ, κληρονόμος πουλιών, έστω και με σπασμένα φτερά να πετάω». Γεννήθηκε στις 29 Ιουλίου 1919, στην κλινική Λούρου στην Αθήνα. Ήταν γιος του δικαστικού και νομικού
Περισσότερα -
Ο δρόμος της μεγάλης φυγής
Γράφει η Λεύκη Σαραντινού // Malala Yousafzai «Είμαστε αλλού, Κορίτσια της προσφυγιάς», εκδ. Πατάκη Η Malala Yousafzai από το Πακιστάν, η νεότερη κάτοχος Νόμπελ στον κόσμο, κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 2013 για τον αγώνα της υπέρ του
Περισσότερα -
Δόινα *
Γράφει ο Απόστολος Θηβαίος // Σημείωμα για το μυθιστόρημα «Η Βεσσαραβία μου, Εργασία για το Σπίτι» του Νικολάε Νταμπίζα σε μετάφραση Άντζελας Μπράτσου από τις εκδόσεις Βακχικόν Η Βεσσαραβία αντλεί το όνομά της από την δυναστεία Βασάραβα της
Περισσότερα -
Όταν η Ιστορία τροφοδοτεί τον συγγραφέα
Γράφει η Βιβή Γεωργαντοπούλου // «Υπερατλαντικός» του Κόλουμ Μακ Καν, μετάφραση: Κατερίνα Σχινά, εκδ. Καστανιώτη Ω, ναι, μ’ αρέσει αυτός ο Κόλουμ Μακ Καν,είναι ένας έξυπνος και ταλαντούχος τύπος, γεννημένος για (μπεστελεράς) συγγραφέας.Το χάρισμά του o Ιρλανδο-αμερικανός λογοτέχνης το΄χει αξιοποιήσει
Περισσότερα -
Ο Ρόμπερτ Οπενχαϊμερ και η Αναρχία της Επιστήμης. Η θέση του Ρένου Αποστολίδη.
Γράφει ο Κωνσταντίνος Μούσσας // Ο Ρόμπερτ Οπενχαϊμερ και η Αναρχία της Επιστήμης. Η θέση του Ρένου Αποστολίδη. «’Ο,τι κι αν έκανε, κι αν πρόσθεσε, η αμερικανική προπαγάνδα, που επιμελώς προσπάθησε- κι όταν πρωτοξέσπασε η «κρίση Οπενχαϊμερ», και μετά,
Περισσότερα
