Fractal

Συλλογή αφηγημάτων από εκπαιδευτικούς

Γράφει η Βασιλική Γιάννου // *

 

“Οι εκπαιδευτικοί γράφουν”, Β’ τόμος, Επιμέλεια : Ελένη Παπαδοπούλου (Ερανίστρια), Εκδόσεις Γράφημα, Θεσσαλονίκη 2021.

 

Το βιβλίο αυτό, όπως και ο πρώτος ομώνυμος τόμος (« Οι εκπαιδευτικοί γράφουν…», Επιμέλεια Ελένη Παπαδοπούλου, Εκδόσεις Γράφημα, Θεσσαλονίκη 2020), δε γράφτηκε από επαγγελματίες συγγραφείς, αλλά από ανθρώπους που  το βασικό λειτούργημά τους είναι η εκπαίδευση. Οι εκπαιδευτικοί ξανα-γράφουν, λογοτεχνούν, κάνουν τέχνη, δηλαδή, με το βασικό εργαλείο της δουλειάς τους: τον λόγο, τις λέξεις. Η καθημερινότητα του εκπαιδευτικού είναι οι λέξεις: η ερμηνεία τους, η προέλευσή τους, η διαφορετική χρήση τους ανά το χρόνο και το γνωστικό πεδίο, η σύνθεση και η σύνταξή τους, η παραγωγή τους. Με αυτές πασχίζουν στην τάξη να κεντρίσουν το ενδιαφέρον των μαθητών, χρησιμοποιώντας το κατάλληλο ύφος, με αυτές συνετίζουν, παραινούν, συγχαίρουν, ενθαρρύνουν, κατανοούν τους εφήβους και τις δυσκολίες των άγουρων χρόνων τους. Με αυτές παραδίδουν το μάθημα, διορθώνουν, βαθμολογούν τα γραπτά τους και «ποιούν ήθος» και «πάθος», όπως οι αρχαίοι  δάσκαλοι της ρητορικής, οι σοφιστές και ο (πολέμιός τους) Σωκράτης. Σκέφτονται και προβληματίζονται για τον κόσμο, αγωνιούν για το μέλλον των μαθητών τους και το δικό τους.

Το βιβλίο αποτελεί μία συλλογή αφηγημάτων. Η έλευση του διαδικτύου οδήγησε στις μέρες μας σε μια παραγωγή κειμένων  μικρών σε έκταση, αλλά εξίσου άρτιων γλωσσικά και ποιοτικών λογοτεχνικά, που ποικίλουν από το επίγραμμα απόφθεγμα και τη μικρή ιστορία, ως το διήγημα. Κειμένων που χρειάζονται λίγα δευτερόλεπτα ως μερικά λεπτά για να διαβαστούν, χρόνος όμως που είναι  αρκετός για να περάσουν το μήνυμα, αλλά και τα συναισθήματα. Να ταράξουν ή να ικανοποιήσουν τον αναγνώστη. Τέτοιου είδους αφηγήματα απαιτούν άσκηση  και πειθαρχία, επειδή βρίσκονται, πολύ συχνά, στα όρια της ποίησης. Οι γλωσσικές επιλογές του κάθε συγγραφέα αναδεικνύουν τη σαφήνεια, την ακρίβεια του λόγου, την ικανότητα για απόδοση της πλοκής, το πλάσιμο των χαρακτήρων, την ανατροπή, την αφηγηματική, εν τέλει, ικανότητα.

Στις σελίδες του βιβλίου διαβάζουμε για ανθρώπους της καθημερινότητας, άλλες φορές ανώνυμους και άλλες επώνυμους. «Βιώνουν βίον κοινόν και τετριμμένον», όπως άλλωστε ο καθένας μας. Ο συγγραφέας δεν μπορεί να αποφύγει τον ρεαλισμό στο βαθμό που ζει και κινείται σε συγκεκριμένο κόσμο. Η οξυδέρκεια, όμως, στη ματιά των εκπαιδευτικών- συγγραφέων, η παρατηρητικότητα και η ευαισθησία στην οπτική, το χιούμορ, σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι αυτά τα στοιχεία που παίρνουν τις απλές , καθημερινές ιστορίες και τις ανάγουν σε τέχνη του λόγου. Οι εκπαιδευτικοί είναι «οι απίστευτες αντένες» του Καρυωτάκη που λαμβάνουν τα σήματα μιας δύσκολης καθημερινότητας και τη μετουσιώνουν σε γραπτό λόγο με τρόπο άλλοτε ρεαλιστικό, άλλοτε λυρικό, που ικανοποιεί ακόμα και τον πιο δύσπιστο αναγνώστη, που περιμένει κείμενα με «δασκαλίστικό ύφος» γεμάτα «διδακτισμό».

Θέματα που απασχολούν όλους μας(όπως , για παράδειγμα η σχέση του ανθρώπου με το περιβάλλον και τη φύση, οι δύσκολες διαπροσωπικές σχέσεις, η νοσταλγία για τα παιδικά χρόνια, η καθημερινότητα του σχολείου, οι προκαταλήψεις  και η κοινωνική αδικία, ο έρωτας, τα όνειρα, κ.α.) βρίσκουμε στις σελίδες της συλλογής. Η ιδιοσυγκρασία, όμως, και η φαντασία των συγγραφέων, τους κάνει να τα βλέπουν διαφορετικά και τους βοηθά μαζί με το ασκημένο γλωσσικό τους κριτήριο, να μεταβούν στο χώρο της μυθοπλασίας. «Το βασικότερο όπλο ενός συγγραφέα μυθοπλασίας» αναφέρει ο Αργεντίνος λογοτέχνης Χούλιο Κορτασάρ μιλώντας στους φοιτητές του στο Μπέρκλεϊ «δεν είναι το θέμα του ούτε το πώς το αναπτύσσει, καλά ή κακά, αλλά η ικανότητά του, η ιδιοσυγκρασία του, που του καθορίζει ν΄αφοσιωθεί στη μυθοπλασία αντί στη χημεία. Αυτό είναι το βασικό, θεμελιώδες και κυρίαρχο στοιχείο σε οποιαδήποτε λογοτεχνία στην ιστορία της ανθρωπότητας». Θεωρώ, επομένως, πολύ σημαντικό που στην παρούσα έκδοση συμπεριλαμβάνονται τόσο αξιόλογα λογοτεχνικά κείμενα γραμμένα, όχι μόνο από φιλόλογους, αλλά και από φυσικούς, μαθηματικούς και από άλλες ειδικότητες, που ο χρόνος θα δείξει αν θα αφοσιωθούν τελικά στη λογοτεχνία ή στη χημεία και ποια από τις δύο ιδιότητες θα επικρατήσει!

Ο ρόλος της επιλογής των κειμένων σε μια Συλλογή ή Ανθολογία είναι αναμφισβήτητος. Το προσεκτικό διάλεγμα της Ελένης Παπαδοπούλου, που εκτός από τη συγγραφική ιδιότητα έχει και την ιδιότητα της «Ερανίστριας», που σταχυολογεί στη συγκεκριμένη περίπτωση, όχι φράσεις και χωρία, όπως δηλώνει η έννοια του ουσιαστικού, αλλά κείμενα που οδηγούν τον αναγνώστη στην τέρψη αλλά και στον προβληματισμό, έφερε στη επιφάνεια πραγματικούς θησαυρούς.

 

 

Η ανά χείρας Ανθολογία κυκλοφορεί σε μία ,εξίσου καλαίσθητη και ποιοτική με την  πρώτη, έκδοση από τις «Θεσσαλονικιές» εκδόσεις Γράφημα με ένα πολύ όμορφο εξώφυλλο της ΒάλιαςΓιγαντίδου, επίσης εκπαιδευτικού. Ο πολύ ουσιαστικός και ποιητικός πρόλογος είναι γραμμένος από την Κούλα Αδαλόγλου και βασίζεται στις καθημερινές εμπειρίες και συναισθηματικές διακυμάνσεις που βιώνουν οι εκπαιδευτικοί και τους εμπνέουν, ώστε να τις αποτυπώσουν στο χαρτί.  Τις 22 ιστορίες συνέγραψαν (σε αλφαβητική σειρά) οι: Αποστολίδου Χαρούλα, ΑρώνηςΚων/νος, Γερακινή Αλεξάνδρα, Γεωργιάδου Τασούλα, Δίγκας Ιωάννης, ΖέτταΣύλια, Θωμαή Μαγδαληνή, Καλτσά Ειρήνη, Καλφοπούλου Κατερίνα, Καραβίτου Τζένη, Λόππα Λένα, Μπουφίδου Μαρία, Μυλωνά Αλεξάνδρα, Παπαδοπούλου Ελένη, Παπακώστα Κωνσταντίνα, Παπαμανώλη Ελευθερία, Πρόδρομος Πολύβιος, Ταμβάκης Παναγιώτης, ΤσούβαΛίλια, Φλώρου Φωτεινή, Φώτη Κατερίνα, Χρυσαφίδου-Καλφλέλη Αναστασία.

Είναι πολύ ωραίο το συναίσθημα να διαβάζει κανείς  ιστορίες, αφηγήσεις που έχουν γράψει συνάδελφοί του. Κι όταν οι συνάδελφοι προέρχονται από τον «πολύπαθο» κλάδο των εκπαιδευτικών, ο οποίος πολύ συχνά βάλλεται από παντού και κρατάς στα χέρια σου τον δεύτερο, μέσα σε δύο χρόνια, τόμο,  με διηγήματά τους, αισθάνεσαι, αν μη τι άλλο υπερηφάνεια και μια αισιοδοξία ότι μέσα από την πληθώρα των κατασκευασμένων και ψευδών ειδήσεων, του εχθρικού λόγου και της εμπάθειας, τα κείμενα που συμπεριλαμβάνονται στη παρούσα έκδοση αποτελούν οάσεις, στις οποίες ανθίζει αναγνωστική απόλαυση.

 

 

* Η Βασιλική Γιάννου είναι Φιλόλογος στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Έχει πτυχίο Ιστορίας και Αρχαιολογίας από το ΑΠΘ και ΜΑ στις Επιστήμες της Αγωγής από το Ανοιχτό Παν/μιο ΚύπρουΜέλος του Ομίλου για την Ιστορική Εκπαίδευση στην Ελλάδα και του EuroClio. Βιβλιοφάγος παιδιόθεν.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top