Fractal

Βουτιά βαθιά στον τρόμο

Γράφει ο Γιώργος Τζιτζικάκης //

 

Τζον Λάνγκαν «Ο Ψαράς», Μετάφραση: Πάνος Τομαράς, εκδόσεις Αίολος

 

Το μυθιστόρημα «Ο Ψαράς» του Τζον Λάνγκαν πήρε το βραβείο Bram Stoker Καλύτερου μυθιστορήματος το 2016 και κυκλοφόρησε πρόσφατα στην Ελλάδα, σε μετάφραση του Πάνου Τομαρά.

Λίγα λόγια για την υπόθεση:

Βρισκόμαστε στο τέλος του προηγούμενου αιώνα. Ο Έιμπ χάνει τη γυναίκα του από καρκίνο και ο συνάδελφός του, Νταν, λίγο καιρό μετά χάνει τη γυναίκα και τα δυο παιδιά του σε ένα φρικτό τροχαίο από το οποίο εκείνος επιβιώνει. Οι δυο τους γίνονται φίλοι και εκείνο που τους φέρνει κοντά, είναι φαινομενικά η κοινή αγάπη για το ψάρεμα· εκείνο που πραγματικά του ενώνει είναι απουσία των αγαπημένων τους. Μετά από λίγο καιρό, ο Νταν θα προτείνει στον Έιμπ να επισκεφτούν το Ρέμα του Ολλανδού για να ψαρέψουν, εκεί όπου κάμποσοι ψαράδες έχουν εξαφανιστεί ανά τα χρόνια, κάτι που ο Έιμπ δεν γνωρίζει. Στη διαδρομή για το Ρέμα του Ολλανδού, θα κάνουν μια στάση σε ένα εστιατόριο της Εθνικής και θα μάθουν την ιστορία που συνοδεύει το Ρέμα. Θα αμφισβητήσουν την αλήθεια αυτή ως απλές δεισιδαιμονίες και εντέλει θα βρεθούν εκεί για να ψαρέψουν. Όταν περίεργα πράγματα θα αρχίσουν να συμβαίνουν στο Ρέμα, τα όρια μεταξύ φαντασίας και πραγματικού θα διαταραχθούν ανεπίστροφα.

 

«Κάθε χρονιά που περνούσε, αναρωτιόμουν μήπως η Μαρί δεν είχε φύγει απ’ αυτόν τον κόσμο, αλλά αντίθετα είχε εισχωρήσει πιο βαθιά μέσα του. Έτσι όπως ήταν σαβανωμένη μες στο χώμα, ίσως να είχε διαχυθεί παντού, μέσα στο έδαφος και στο νερό, ώσπου τελικά έγινε τμήμα τους. Ίσως να είχε βρει έναν τρόπο να οδηγήσει ξανά κοντά της.»

 

«Ο Ψαράς» δημιούργησε αμέσως μια συζήτηση γύρω του σαν κυκλοφόρησε, κυρίως στους κύκλους όσων διαβάζουν βιβλία της θεματικής Τρόμου και Μυστηρίου. Το τσίμπησα κι εγώ, λοιπόν, και βούτηξα μέσα στις σελίδες του, αν και κάπως διστακτικός, όμως ομολογώ ότι με ρούφηξε μέσα στη μυθιστορηματική του δίνη και εντέλει δεν παρέμεινα στεγνός από τον άμεσο τρόμο που προσφέρει. Αποτελεί αναντίρρητα ένα βιβλίο που υπηρετεί άμεσα αυτό που υπόσχεται –τον τρόμο και το μυστήριο– και ένας φαν του είδους οφείλει να το έχει στη βιβλιοθήκη του, ενώ ποντάρω ότι θα υπογραμμίσει κάμποσα σημεία του.

Το έργο δανείζεται, πρόδηλα, αρκετά στοιχεία από τη λαβκραφτική μυθολογία (και το λατρεύουμε αυτό) ενώ μέσα του διακρίνεις εικόνες του «Μόμπι Ντικ» του Μέλβιλ, στοιχεία της αισθητικής του Πίτερ Στράουμπ και του γοτθικού ύφους της Σίρλεϊ Τζάκσον αλλά και ένα ύφος παράνοιας που αγγίζει την πένα του Χένρι Τζέιμς. Ίσως, ακόμα, η νοσταλγία πίσω από την ιστορία και η επιμονή για να αγγίξουν οι δύο άντρες το ακατόρθωτο, να αγγίζει σε κάποια σημεία το «Ο γέρος και η θάλασσα» του Χέμινγουεϊ.

 

«…απ’ ότι λένε μερικοί παλιοί, το ρέμα έχει πάρει αρκετές ζωές, πολύ περισσότερες από μεγαλύτερα ποτάμια. Κυρίως ξενομερίτες, άτομα που ανεβαίνουν εδώ πάνω από την πόλη για Σαββατοκύριακο. Οι ντόπιοι ξέρουν, δεν πλησιάζουν το ρέμα, μόνο πού και πού κανένα σχολιαρόπαιδο αποφασίζει να αποδείξει τη γενναιότητά του στους φίλους του ή σε κάποιο κορίτσι και πάει να δοκιμάσει τα νερά. Κι όταν τα δοκιμάζει… Ε, λοιπόν, το ρέμα δεν κάνει διακρίσεις. Θα πάρει ό,τι του σερβίρεις στο πιάτο, αν καταλαβαίνετε τι εννοώ. Οι παλιοί λένε ότι το ρέμα είναι πεινασμένο και, απ’ αυτά που έχω ακούσει, θα συμφωνούσα»

 

Ο παλμός του «Ψαρά» δεν είναι συνεχόμενα ακόπαστος. Θα τον χώριζα σε τρία μέρη: Τις πρώτες ογδόντα σελίδες που μας βάζουν στην ιστορία συστήνοντάς μας τους ήρωες και την αρχή του ταξιδιού τους προς το Ρέμα του Ολλανδού, τις επόμενες διακόσιες που παρεμβάλλουν της ιστορίας για να μας πάνε χρόνια πίσω και να ξετυλίξουν τον μύθο του Ολλανδού, και τις επόμενες εκατό που οδηγούν την κλιμάκωση και αποτελούν –ίσως– το ομορφότερο και σκοτεινότερο μέρος του βιβλίου. Θα πόνταρα ότι το πρώτο μέρος και το τρίτο αποτελούσαν μια ιστορία ενώ εκείνη στη μέση, αυτή που μας πηγαίνει και πίσω στον χρόνο, γράφτηκε και προστέθηκε κατόπιν. Δεν γίνεται να το γνωρίζω αλλά με ωθεί να πιστέψω ότι γράφτηκαν σε διαφορετικές χρονικές τα τρία μέρη –πρώτα το πρώτο και το τρίτο και κατόπιν το δεύτερο– και μάλλον θα ήθελα το δεύτερο μέρος μικρότερο και πιο στιβαρό καθώς σε κάποια σημεία το βρήκα να πλατειάζει περιγράφοντας πολλά γεγονότα μαζί, αφήνοντας περισσότερη ώρα απ’ όσο θα ήθελα την ιστορία του παρόντος. Ευτυχώς, το σκοτεινό κομμάτι σε όλα τα μέρη ήταν παρών και αυτό με έκανε να μην μπορώ να αφήσω το βιβλίο αν δεν το τελειώσω.

 

«Παρατήρησα κάτι στο αγοράκι που βρισκόταν στα αριστερά μου, όποιο κι αν ήταν, και μου κόπηκε η μιλιά. Το στρουμπουλό προσωπάκι του, πιο πολύ μωρουδίστικο παρά αγορίστικο, τρεμόπαιζε. Το στόμα του πλάτυνε, σκίζοντας τα μάγουλά του σχεδόν ως τα αφτιά, και από τα ξασπρισμένα ούλα του φύτρωσαν σειρές από αιχμηρά δόντια, που θα ταίριαζαν στο στόμα καρχαρία.»

 

Εν κατακλείδι, εκτιμώ ότι η ιστορία του «Ψαρά» είναι ένα βραβευμένο έργο που έγινε instant classic και τον αξίζει αυτόν τον τίτλο. Προσφέρει με δόσεις τον τρόμο του μέσα από γραφικές και άγριες σκηνές, όμως το αίσθημα της απειλής συνοδεύει ολάκερο το έργο μέσα από τη μυστηριώδη και δαιδαλώδη πλοκή του. Η γλώσσα του Λάνγκαν είναι τόσο λογοτεχνική που η ιστορία δεν με άφησε να την αφήσω και η γραφή που μιλάει για μαγεία, τελετές, δολοφονίες, θυσίες, νύμφες ποταμών, φαντάσματα, τέρατα, το Απόλυτο Κακό που παραμονεύει για να σε προσθέσει στα θύματά του, με πήρε από το χέρι για να με ταξιδέψει μαεστρικά μέσα στα ρυάκια του τρόμου και τη χειμαρρώδη απειλή του σκότους που περιγράφει. Κλείνοντας, θα πρέπει να καταθέσω ότι εντέλει «Ο Ψαράς», αποτελεί τόσο ένα μυθιστόρημα τρόμου όσο και ένα κοινωνικό, ανθρώπινο έργο που μιλάει για τα όρια (και την ανάγκη) της φιλίας, για την απώλεια, τον πόνο και τη διαχείριση αυτού, την αναζήτηση της ελπίδας, και εκείνο που συγκλονίζει κάθε άνθρωπο που έχασε έναν δικό του: Να είχα προλάβει να του πω περισσότερα πριν φύγει…

 

Διαβάστε αυτόν τον υγρό, παγωμένο τρόμο, ακούγοντας τον δίσκο «Aqualung» των Jethro Tull , από το 1971.

 

Τζον Λάνγκαν

 

Βιογραφικό: O συγγραφέας Τζον Λάνγκαν (John Langan) γεννήθηκε το 1969. Οι συγγραφείς που τον επηρέασαν, όπως λέει ο ίδιος, είναι οι Χένρι Τζέιμς, Κάρολος Ντίκενς και Πίτερ Στράουμπ. Έχει γράψει δύο μυθιστορήματα, τα House of Windows (2009) και «Ο Ψαράς» (The Fisherman, 2016), και έξι συλλογές διηγημάτων. Επίσης γράφει κριτικές για βιβλία τρόμου και φαντασίας στο περιοδικό Locus. Είναι από τους ιδρυτές των βραβείων Shirley Jackson και έχει διατελέσει μέλος της επιτροπής τους. Κατοικεί στην κοιλάδα του ποταμού Χάντσον, στην πολιτεία της Νέας Υόρκης, με την οικογένειά του και τα αγαπημένα τους κατοικίδια.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top