Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «Μαμά, αυτός ο κύριος γιατί δεν φοράει παπούτσια;»
26/08/2020, 12:45 πμ

«Μαμά, αυτός ο κύριος γιατί δεν φοράει παπούτσια;»

Γράφει η Εφη Καλογεροπούλου // *

 

Ιωάννης Κουτεντάκης, «Ο ΚΥΡΙΟΣ 107», Εκδόσεις Εύμαρος, 2019

 

«Βήματα αργά, με οδηγούν ως εκεί,

που τις ψυχές συναντούν οι νέοι νεκροί.

Σα σμήνη κακόβουλα από άγρια πουλιά

δεμένα σε κύκλο, πετούν χαμηλά.

Καθισμένα στο χώμα γυρεύουν τροφή

στις ρίζες που παίρνουν ανθρώπου μορφή»

 

Ο ΚΥΡΙΟΣ 107, σελ.36)

Μια νουβέλα για το πένθος, την απώλεια, την μνήμη.

Ένα υπαρξιακό ταξίδι, μια περιπλάνηση αυτογνωσίας,

«ο κύριος 107» του Γιάννη Κουτεντάκη, είναι πάνω απ’ όλα ένα βιβλίο για τη συνείδηση του χρόνου.

Σταυρόγκιν: (…) Στην Αποκάλυψη ο άγγελος ορκίζεται ότι δε θα υπάρχει πλέον χρόνος.

Κυρίλοβ: Το ξέρω. Πολύ σωστά λέγεται εκεί με σαφήνεια και ακρίβεια. Όταν φτάσει ολόκληρος ο άνθρωπος την ευτυχία, τότε δεν θα υπάρχει πια χρόνος γιατί δε χρειάζεται κανείς τίποτα. Πολύ σωστή σκέψη.

Σταυρόγκιν: Πού θα τόν κρύψουνε λοιπόν; Κυρίλοβ: Πουθενά δεν θα τον κρύψουν. Ο χρόνος δεν είναι αντικείμενο, μα ιδέα. θα σβήσει στο μυαλό.”

(Φ. Ντοστογιέφσκι, Δαιμονισμένοι)

 

O ήρωας της νουβέλας «ο κύριος 107», θα σηκωθεί από το νεκροτομικό τραπέζι, θα δραπετεύσει από το χώρο του νεκροτομείου και δίχως μνήμη αιωρούμενος στο απόλυτο υπαρξιακό κενό, θα περιπλανηθεί μέσα σε ένα κατακλυσμιαίο παρόν.

Διασχίζοντας τα στάδια του πένθους (Άρνηση -Οργή-Διαπραγμάτευση- Κατάθλιψη-Αποδοχή) με αντίστροφη φορά, πασχίζοντας να ανασυνθέσει ψηφίδες της προηγούμενης ζωής του, σε χρόνο ενεστώτα, θα θελήσει να βρεθεί εκεί στην αρχέγονη μήτρα, να επινοήσει εκ νέου κι απ’ την αρχή, τον εαυτό του.

Το υγρό στοιχείο άλλοτε σαν μνήμη-αίμα και άλλοτε σαν ζωοδότης τελεστής –νερό, οριοθετεί  ένα εσωτερικό τοπίο, εκεί που «ανάγλυφα στο μαλαματένιο σκέπασμα της ύπαρξής μας ένα σημείο σκοτεινό ταξιδεύει σαν το ψάρι» (Γ. Σεφέρης).

«Ο κύριος 107», ο αλλιώς επονομαζόμενος Λάζαρος, θα στεγασθεί προσωρινά σε έναν ξενώνα, θα φτάσει στο συνεργαζόμενο με τον ξενώνα, γραφείο της ψυχιάτρου, σε μια προσπάθεια αναγνώρισης του εαυτού του, εγκαταλείποντας ωστόσο στη συνέχεια την διαδικασία των συνεδριών, για να επιστρέψει στο νεκροτομείο. Εκεί με ένα ηδυπαθές φιλί θα εμφυσήσει ζωή στο άψυχο σώμα ενός νεκρού και θα αποσυρθεί δια παντός πετώντας το δικό του σώμα σε έναν κάδο σκουπιδιών.

Δαιμονική, τρομώδης, αινιγματική, μα και ευφάνταστα σαγηνευτική η περιπλάνηση του ήρωα μας υπενθυμίζει διαρκώς το λόγο του Ηράκλειτου

«Τα όρια της ψυχής, δεν θα μπορέσεις να τα’ αγγίξεις, όσο μακριά σ‘ όλους τους δρόμους κι αν σε οδηγούν τα βήματά σου: τόσο βαθύς είναι ο Λόγος που την κατοικεί»

 

Ιωάννης Κουτεντάκης

 

Ιωάννης Κουτεντάκης

 

Μέσα από αλλεπάλληλες διασταυρώσεις ρεαλιστικών και φανταστικών διαδρομών, ο ήρωας αυτονομείται και αποδεσμεύεται σταδιακά από το περιβάλλον . Η αφήγηση συνθέτει δυναμικά μια στροβιλώδη κατάσταση έντασης, όπου το καλό και το κακό, το φως της γνώσης  και το σκοτάδι της ασυνειδησίας, η ζωή και ο θάνατος συνυφαίνουν μαγνητικά δίπολα που μας οδηγούν σε τοπία υψηλού δραματικού φορτίου.

Στο ζενίθ της απελπισμένης του πορείας, «ο κύριος 107», μέσα από διαδοχικές ονειρικές αποφλοιώσεις, θα αρνηθεί να τον «διορθώσουν» και ως άλλος Μπεκετικός ήρωας θα επιλέξει την ακινησία και την ερημιά του κλειστού χώρου καταλήγοντας στον κάδο απορριμμάτων, βυθισμένος ανεπανόρθωτα μέσα του.

«Ο Κύριος 107» θα θελήσει ψάχνοντας να βρει τον εαυτό του να μας αφηγηθεί την ιστορία του, να θυμηθεί, να επαναλάβει τη ζωή του και ίσως δια της αφήγησης να λυτρωθεί και να αναγεννηθεί αφού κάθε ιστορία όπως και κάθε λογοτεχνία αρχίζει από το τέλος, κάθε ζωή από τον θάνατο.

Για αυτό και η νουβέλα όπως επισημαίνει στο επίμετρο η Ψυχίατρος Μαρία Αγγουριδάκη, διαβάζεται και αντίστροφα.

Μα από αυτήν την ανάποδη χειρονομία στον χώρο και το χρόνο, εκεί που το τέλος γίνεται αρχή, εκεί που τα όρια της ύπαρξης πισωδρομούν το σώμα αδειάζοντας το από λέξεις, σε μια κρίση εγκατάλειψης δια της σιωπής, αυτό αγγίζει την μέγιστη ουσία του. Γιατί εν τέλει είναι αυτή η ανικανότητα βεβαίωσης της ύπαρξης του εαυτού, το μέγιστο του οντολογικού δράματος.

 

 

* H Έφη Καλογεροπούλου είναι φυσικός, θεατρολόγος και ποιήτρια. Ποίησή της καθώς και θεατρική κριτική έχει δημοσιευτεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά και έχει μεταφραστεί στα αγγλικά, ισπανικά, γερμανικά και ιταλικά.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top