Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ερεθίζοντας και τους πιο απαιτητικούς αναγνώστες
24/07/2019, 12:18 πμ

Ερεθίζοντας και τους πιο απαιτητικούς αναγνώστες

Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη //

 

Αλεξάνδρα Μπακονίκα «Ο κόσμος απροκάλυπτα», Εκδ. Εντευκτήριο, 2018, σελ. 58

 

Έχει -δικαίως -χαρακτηριστεί ως ερωτική ποιήτρια η Αλεξάνδρα Μπακονίκα. Εγώ θα έλεγα «ηδονική» καλύτερα. Ωστόσο τα 47 συνοπτικά και ολιγόστιχα ποιήματα που περιλαμβάνονται στην τελευταία της συλλογή που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Εντευκτηρίου δεν έχουν μόνο ερωτικό αλλά και κοινωνικό περιεχόμενο.

Το πρώτο ποίημα που συναντάμε μπροστά μας έχει τίτλο «Αισθητική». Και εδώ δίνει εύγλωττα κάποια στοιχεία ποιητικής της. Σε έναν τέτοιο κόσμο χρειάζεται μια γραφή που να είναι λειτουργική, μια γραφή που να φτάνει ως τις σύγχρονες συνειδήσεις. Το ποίημα λέει λοιπόν με σαφήνεια: «Στον τραχύ κι απομυθοποιημένο κόσμο μας/-από πολύ νωρίς τραχύ τον γνώρισα-είδα έπαθα ,αναλογίστηκα./Στον απομυθοποιημένο κόσμο μας/έχω αυθόρμητη την τάση ,την αισθητική,/να λειαίνω ,να απογυμνώνω τη γραφή μου./» Σε πρώτο πρόσωπο σημειώνει τον τρόπο εργασίας της, περισσότερο είναι μια τάση που την οδηγεί σε ένα συγκεκριμένο στυλ γραφής.

Τα ποιήματα της Μπακονίκα πάντοτε διακρίνονταν για την διαύγεια, την απλότητα, την καθαρότητα και την ειλικρίνειά τους. Έχει καθιερώσει ένα ευδιάκριτο στυλ γραφής, έχει με τα χρόνια καταθέσει την ιδιοπροσωπία της. Δεν είναι λυρική, δεν είναι μοντέρνα, δεν είναι μεταμοντέρνα, δεν είναι επηρεασμένη από αγγλοσάξονες ή αμερικανούς. Δεν επεκτείνεται άσκοπα, δεν φλυαρεί, χρησιμοποιεί κυρίως το α ενικό πρόσωπο. Γεγονός είναι ότι έχει πετύχει να έχει το κοινό της, έχει πετύχει να αγγίζει τον αναγνώστη, επειδή τον εισάγει σε διάφορα σκηνικά, σε άλλες πραγματικότητες, όχι όμως έξω-πραγματικές, αλλά που διαθέτουν πάντα μια αλήθεια και μια αυθεντικότητα. Δηλαδή θα λέγαμε ότι η ποίησή της μας αφορά γιατί δεν είναι κάτι έξω από μας. Οι γυναίκες ταυτίζονται ίσως περισσότερο με αυτό το είδος γραφής και αυτήν την προσέγγιση. Και δεν είναι αυτό κάτι μεμπτό.  Αντίθετα, είναι γοητευτικός ο τρόπος που ιχνηλατείται η γυναικεία ευαισθησία και οπτική! Διαβάζω το ποίημα με τίτλο «Το είδωλο», σελ. 12:

 

Όταν μπαίνουν στο ασανσέρ 

στρέφονται και κοιτάζουν τον εαυτό τους

στον καθρέφτη,

ιδίως οι γυναίκες.

Όσο προλαβαίνουν

με προσήλωση ναρκισσεύονται.

Μόλις ανοίξει η πόρτα

ορμούν στη μάχη της ζωής.

 

Στοιχείο αδάμαστο ο ναρκισσισμός.

 

Η χήρα κι άτεκνη («Το σβήσιμο»), ο άνθρωπος των παρασκηνίων στο ομότιτλο ποίημα, η αφηγήτρια που την προσέβαλε η διευθύντρια του φροντιστηρίου, ο φημισμένος τραγουδιστής που έκανε τους ακροατές να ξεχνούν τη μιζέρια, τις πληγές και τα βάσανά τους, η γνωστή της που φλέρταρε με έναν σκηνοθέτη, είναι κάποιοι από τους ήρωες των ποιημάτων της, άνθρωποι καθημερινοί που πρωταγωνιστούν σε διάφορες ιστορίες. Η ποιήτρια στήνει σκηνικά, τους βάζει σε καταστάσεις, καταγράφει κοφτά και με τρόπο ουσιαστικό και κυνικό πολλάκις την ψυχολογία τους. Απροκάλυπτα, όπως ομολογεί κι ο τίτλος του βιβλίου. Χωρίς καμία τάση ωραιοποίησης, όλα στο φως. Αποκαλυπτικά. Προς έκθεση. Χωρίς μάσκες. Χωρίς υπεκφυγές!

 

Απροκάλυπτα

 

Φαρμακερό το βλέμμα της επάνω μου

-οι υπέρμετρες φιλοδοξίες της ήταν ο λόγος-

φαρμακερό βλέμμα που μου δήλωνε:

θα σε ταπεινώσω

κάνε στην άκρη

σε θέλω μαριονέττα στα χέρια μου.

 

Τουλάχιστον απροκάλυπτα έπεσε η μάσκα της.

 

Αλεξάνδρα Μπακονίκα

 

Συχνά εγκλωβίζει στιγμές ή λεπτομέρειες περιστατικών και τα κάνει ποίημα. Αναδεικνύει ό, τι θεωρεί πως πρέπει να αναδειχθεί. Αποστασιοποιημένη κι όμως παρούσα. Αγγίζει, ακριβώς  επειδή τίποτα δεν εκβιάζει. Χωρίς να είναι παρωχημένη περιδιαβαίνει στο Σήμερα της ποίησης πιάνοντας τον σφυγμό των ανθρώπων της εποχής της φλερτάροντας όμως και με το καθολικό αφού καταπιάνεται με ανθρώπινες συμπεριφορές και κυρίως ήθη, τα οποία παρατηρεί βαθιά.

 

Εισιτήρια

 

Το ζευγαράκι αγκαλιασμένο

κατέβαινε τα σκαλοπάτια της πλατείας

κι έτρεχε να προλάβει την ανοιξιάτικη λιακάδα.

Η αγκαλιά.

Το πιο αρχετυπικό σχήμα είναι η αγκαλιά,

κι η αγωνία για την απόκτησή της.

 

Περίμενα το λεωφορείο,

στα πεζοδρόμια η κοσμοσυρροή μεγάλωνε.

 

 

«Πόσο κοντά ο θάνατος και η ομορφιά» θα γράψει στο ποίημα «Το λεπτό σύνορο».

 

Μιλά για χωρισμό («Ενθυμήματα»), για ναρκισσισμό («Πλήθη συρρέουν»), για σαγήνη («Χαμηλό φως στο μπαρ» και «Βάρκα στ’ ανοιχτά», και «η Μυρωδιά» κ.α),για ανιδιοτελή φιλία («Στον ρημαγμένο κόσμο μας»), για πόνο στο ομότιτλο ποίημα, για τρυφερότητα («Ύψιστη τρυφερότητα»),για έπαρση («Βλαβερό απόβλητο»),για μια ρημαγμένη ζωή («Περιθώριο»). Βλέπει και μπορεί να διακρίνει την αλήθεια των πραγμάτων, όσο σκληρή, βίαιη, αρνητική ή άκομψη κι αν είναι αυτή.

 

Απευθύνεται συχνά στο αγαπημένο Εσύ, της αγκαλιάς, της λατρείας, της αποπλάνησης, του θαυμασμού, το «θαύμα» το ακλόνητο, το αναλλοίωτο, σε αρκετά ποιήματα όπως στα: Σκιρτήματα, Αναζωπυρώσεις, Σεκλέτι, Σφραγίζουν κ. α κατά την προσφιλή της συνήθεια.

Ας μου επιτραπεί να κλείσω τούτο το σημείωμα περί ποιητικής της Αλεξάνδρας Μπακονίκα με αφορμή το τελευταίο της βιβλίο, με ένα ποίημα που την αφορά, αφού, όπως κι οι φίλοι γνωρίζουν, είναι εμπνευσμένο από και γραμμένο για εκείνη και περιλαμβάνεται στο βιβλίο μου με τίτλο «Λίγη φθορά για γούρι» (Γαβριηλίδης 2017)

 

Η ΠΟΙΗΤΡΙΑ

Μου φαίνεται ότι αγαπά την ποίηση

περισσότερο  από τους εραστές της.

Όμως εντέχνως φροντίζει

τις αποστάσεις της να παίρνει

Από τα ποιήματα και τους αφηγητές τους.

Πλησιάζει δηλαδή την ποίηση τόσο όσο χρειάζεται

Ώστε να στήσει –με τον δικό της ξεχωριστό τρόπο-

σκηνικά θελκτικών ερώτων

και άλλα παρόμοια.

Έτσι, οι ποικίλες ηδονικές αισθήσεις ζωντανεύουν

αφού σκηνοθετηθούν δεόντως,

χωρίς να πνιγούν μέσα στην άκρατη αισθηματολογία.

Έτσι, οι άγριες συγκινήσεις τιθασεύονται

και οι στίχοι ευωδιάζουν όμορφα τριαντάφυλλα

-κόκκινα-

ερεθίζοντας και τους πιο απαιτητικούς αναγνώστες.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top