Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Περιπέτεια και υπαρξιακή αγωνία
08/05/2019, 9:06 πμ

Περιπέτεια και υπαρξιακή αγωνία

Γράφει ο Βασίλης Κυριλλίδης // *

 

Δημήτρης Δελαρούδης: «Ο Ιός της Βαβέλ και άλλα διηγήματα» εκδόσεις Λυκόφως

 

Διαβάζοντας το διήγημα, Ο Ιός της Βαβέλ, του Δημήτρη Δελαρούδη, την εποχή που πρωτοκυκλοφόρησε, το 2001, (και κέρδισε το πρώτο βραβείο διηγήματος επιστημονικής φαντασίας, στο διαγωνισμό Graham W. Still,  εκείνης της χρονιάς), θεώρησα πως ακόμα κι αν ο συγγραφέας του αποδεικνυόταν περαστικός από το χώρο, αυτό από μόνο του θα αρκούσε για να μνημονεύεται σε κάθε σχετική φιλολογική μελέτη. Η συλλογή διηγημάτων με τον ομώνυμο τίτλο επιβεβαιώνει την αρχική μου εκτίμηση και καθιστά ευτυχές το γεγονός ότι η εμφάνιση του συγγραφέα δεν ήταν τελικά παροδική. Με την παρούσα συλλογή 10 διηγημάτων επιστημονικής φαντασίας,  γραμμένων σ’ ένα βάθος 16 χρόνων, δείγμα μιας σταθερής παρουσίας που δίνει το παρών μόνο όταν θεωρεί πως έχει κάτι σημαντικό να πει, ο συγγραφέας καταφέρνει ν’ αποτελεί σημείο αναφοράς ενός παρεξηγημένου και υποτιμημένου είδους.

Ξεκινώντας από το τελευταίο θεωρώ πως αυτό είναι το σημαντικότερο που πετυχαίνει ο Δελαρούδης. Να δώσει τη δική του απάντηση στην περιρρέουσα δυσπιστία, κατά πόσο δηλαδή η λογοτεχνία φαντασίας, και μάλιστα στην εγχώρια έκφρασή της, μπορεί να σταθεί στο ύψος της λεγόμενης κλασικής. Η ανάγνωση των διηγημάτων του διαλύει και την παραμικρή αμφιβολία. Δεν απαιτείται να είσαι λάτρης του είδους, για να εκτιμήσεις το αποτέλεσμα της γραφής. Η ευρυμάθεια του Δελαρούδη, η αναγνωστική του παρακαταθήκη,  η τριβή του ακόμα και με δύσκολους συγγραφείς, του προσφέρει τη δυνατότητα εποπτείας και χειρισμού ενός πλούσιου υλικού και επιλογών. Έτσι μπορεί με ιδιαίτερα ευφάνταστο τρόπο να δένει τις ιστορίες του με σημεία αναφοράς από τον ωκεανό της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ο συγγραφέας δεν ανήκει σ’ αυτούς που περισσότερο γράφουν παρά διαβάζουν και καθίσταται εύκολα αντιληπτό πως διέθετε ικανές ώρες αναγνωστικής τριβής, πριν επιχειρήσει να δοκιμαστεί ο ίδιος. Ίσως γι’ αυτό και στα διηγήματά του τα βιβλία δεν παραμένουν άψυχα αντικείμενα, αλλά αποτελούν ζώντες οργανισμούς, που διεκδικούν ενεργητικό ρόλο, επεμβαίνοντας στην ιστορία, επηρεάζοντας την εξέλιξη, υπονομεύοντας τις βεβαιότητες και σηματοδοτώντας νέα νοήματα. Μα, μήπως αυτός δεν είναι και ο ρόλος των βιβλίων;

Πρωτότυπη φαντασία, ιδιάζουσα σκέψη και ευφάνταστη πλοκή κρατούν δέσμιο τον αναγνώστη, που προσεγγίζει τα διηγήματα με δυο τρόπους. Ο πρώτος, ακολουθώντας την περιπέτεια, περιπλανώμενος στο άγνωστο, αναζητώντας την όχθη της αρχαίας εξόδου, τη λύτρωση μιας αποκάλυψης ή την περιποίηση μιας λύσης. Κι ο δεύτερος, εμβαθύνοντας στη λογική, στους προβληματισμούς, στην υπαρξιακή αγωνία που το καθ’ ένα τους προβάλλει.

Κι αυτό γιατί κάθε ένα από τα διηγήματα του Δελαρούδη περικλείει ένα μικρό αυτοτελές σύμπαν, το οποίο στέκεται υπερβατικά απέναντι στο δικό μας, χωρίς ποτέ να χάνεται σε νεφελώδεις ατραπούς και συγκεχυμένους τόπους. Την έννοια του συγγραφέα – δημιουργού, ο Δελαρούδης την φέρει επάξια, αφού οι κόσμοι του, όσο φανταστικοί, αποτελούν λειτουργικές και συμπαγείς κατασκευές, που υπακούουν με συνέπεια στους δικούς τους νόμους. Γλαφυρές περιγραφές, παρομοιώσεις, αλληγορίες, μελετημένες και τοποθετημένες στα σωστά σημεία των κειμένων, προσδίδουν το χρώμα και το κλίμα, αποκρύπτουν ή αποκαλύψουν μυστήριο, επιφέρουν εκπλήξεις κι αγωνίες. Ωστόσο, στους φανταστικούς του κόσμους, οι άνθρωποι παραμένουν ρεαλιστικές μορφές, που κινούνται, προβληματίζονται κι αγωνιούν με το φυσικό τρόπο του όντος που επιζητά ερμηνείες, αποδεικνύοντας πως ο συγγραφέας θα μπορούσε ν’ ασχοληθεί με επιτυχία σε οποιοδήποτε είδος επέλεγε, αν κι αυτό θα στερούσε την ελληνική λογοτεχνία του φανταστικού από ένα σημαντικό της εκπρόσωπο.

 

Δημήτρης Δελαρούδης

 

Αν υπάρχει μια απορία για το πώς ένας ταλαντούχος συγγραφέας έχει περιοριστεί κυρίως σε μια μόνη συλλογή κάποιων διηγημάτων, νομίζω πως ο ίδιος δίνει μια εξήγηση γι’ αυτό. Έτσι, αν και θεωρώ τα διηγήματα ισάξια και δεν επιθυμώ να ξεχωρίσω κάποιο, εν τούτοις θα αναφερθώ στο Nigra sum, sed formoza. Εδώ, υπακούοντας στο κάλεσμα μιας εσωτερικής φωνής, ο συγγραφέας αποπειράται να επιστρέψει στο ρόλο του. Ανασύρει τα ξεχασμένα σύνεργα της γραφής και βγάζει στην πλάτη του τα δημιουργικά φτερά, για να πετάξει στον κόσμο της φαντασίας. Αλλά δεν προφταίνει. Οι προτεραιότητες της ζωής απαιτούν αλλιώς κι ανταμείβουν με άλλες χαρές. Τις αποδέχεται χωρίς δισταγμό κι επανέρχεται στο δρόμο της ευθύνης. Τα φτερά στην πλάτη του διπλώνονται πάλι. Θεωρώντας πως ο Δελαρούδης έχει πολλά ακόμα να επιδείξει, ελπίζω πως θα καταφέρνει, έστω και σποραδικά, να ξαναβρίσκει τα αγαπημένα του σύνεργα, τον απαραίτητο χρόνο και το ζωτικό χώρο, όπου θα μπορεί ν’ απλώνει τα φτερά της δημιουργικής του φαντασίας.

 

 

* Ο Βασίλης Κυριλλίδης γεννήθηκε το 1958 και ζει στην Καβάλα. Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα, “Αναστρέψιμα Υλικά”, Καστανιώτης, 2001, “Το χέρι του Θεού”, Άγκυρα, 2005, και τη συλλογή διηγημάτων, “Ιστορίες της άλλης μέρας”,  Άγκυρα, 2008. Το τελευταίο του μυθιστόρημα, “Μαγικός Αέρας” κυκλοφόρησε το 2018 από τις εκδόσεις Διάπλαση.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top