Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Μια σύντομη ναυτική περιπέτεια
11/01/2023, 9:53 πμ

Μια σύντομη ναυτική περιπέτεια

Γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου //

 

Σωτήρης Βλάχος: «Ο γύρος της Αφρικής με το φορτηγό “Athen Progress”», Εκδόσεις Φιλύρα, 2022, σελ. 150

 

Εδώ και μερικές δεκαετίες, καθώς στην ελληνική κοινωνία έχουν επέλθει ριζικές αλλαγές σε εργασιακό επίπεδο, πολύ λίγοι νέοι αποφασίζουν να ασκήσουν το ναυτικό επάγγελμα. Σήμερα, μολονότι η ελληνική ναυτιλία  βρίσκεται στην πρώτη θέση  του παγκόσμιου πίνακα, στα καράβια των Ελλήνων εφοπλιστών απασχολούνται κυρίως αλλοδαποί, λόγω έλλειψης ελληνικών πληρωμάτων. Επομένως, στην εποχή μας δεν γράφονται ούτε εκδίδονται βιβλία με ποιήματα, διηγήματα ή μυθιστορήματα Ελλήνων. Η εποχή του Νίκου Καββαδία και του Δημήτρη Αντωνίου, οι οποίοι εργάζονταν σε καράβια και ταυτόχρονα δημοσίευαν στίχους και κείμενα, έχει περάσει ανεπιστρεπτί.

Κι όμως κάπου κάπου εμφανίζονται  βιβλία απομάχων της θάλασσας, δηλαδή κάποιων που μετά την αποχώρησή τους από την ενεργή δράση αποφάσισαν να γράψουν τις αναμνήσεις τους. Αναμνήσεις περιέχει και το βιβλίο του Σωτήρη Βλάχου  Ο γύρος της Αφρικής με το φορτηγό «Athen Progress», ωστόσο ο συγγραφέας του δεν υπήρξε ναυτικός, δεν ήταν αυτό το επάγγελμά του, δεν είχε ναυτικό φυλλάδιο. Μολονότι από μικρός είχε πάθος με τη θάλασσα, κληρονομιά από τον πατέρα του, όπως γράφει, και από εφτά χρονών είχε μάθει να κρατάει το τιμόνι στο καΐκι του κι ήθελε να γίνει καπετάνιος δεν μπορούσε λόγω της μυωπίας του.  Όντας φοιτητής, ξεκίνησε την ιστιοπλοΐα ανοιχτής θαλάσσης κάτι που συνεχίζει μέχρι σήμερα.

Τον Σεπτέμβρη του 1974, κι ενώ ήταν στη Γλασκόβη, στο τέλος των σπουδών του για μάστερ, πήρε ένα τηλεφώνημα από τον Σταμάτη Κατσαρό, τον  άντρα της εξαδέλφης του της Άντας, καπετάνιου του φορτηγού πλοίου «Athen Progress», που τον προσκάλεσε να ταξιδέψει μαζί τους μέχρι την Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας, αλλά μέσω του γύρου της Αφρικής, επειδή το κανάλι του Σουέζ ήταν κλειστό. Πήρε άδεια από τον επιμελητή-καθηγητή του και βρέθηκε στην Αμβέρσα, όπου βρισκόταν το καράβι. Από το προσωπικό ημερολόγιο που κρατούσε προέκυψε το παρόν βιβλίο, το οποίο περιέχει ένα σωρό στοιχεία από τη ζωή του στο φορτηγό, αλλά και από τα ταξίδια του στα λιμάνια όπου προσέγγισε.

Αρχικά, ο καπετάνιος τον έβαλε να κάνει βάρδια μαζί  του από τις 6 έως τις 12. Του έμαθε να χειρίζεται το ραντάρ και μετά τον άφησε μόνο στη γέφυρα, βρίσκονταν στην ανοιχτή θάλασσα, στον Ατλαντικό, όπου έπλεαν λιγότερα καράβια. Έπρεπε, όμως, να χειρίζεται τον εξάντα και να μετράει σωστά το ύψος των αστεριών. Σύντομα, έκανε μόνος τη βάρδια 8-12 το βράδυ και μαζί με τον καπετάνιο την 8-12 το πρωί.

Οι ώρες περνούσαν εύκολα, καθώς μετά τη βάρδια πήγαινε στο καπνιστήριο για τσιγάρο κι έπειτα για σκάκι ή τάβλι και κατέληγε στην καμπίνα του για νοικοκυριό, διάβασμα και ξεκούραση. Έχοντας πλέον προβιβαστεί άτυπα σε ανθυποπλοίαρχο, μπορούσε να παίρνει το ύψος του ήλιου, να κάνει τους σχετικούς υπολογισμούς και να βγάζει το στίγμα του πλοίου.  Μια μέρα το πλοίο μπήκε στο λιμάνι του Ντακάρ και το πλήρωμα κάλεσε ταξί για έξοδο στην πόλη.

Από τις πιο ενδιαφέρουσες σκηνές που περιγράφει είναι εκείνη των δελφινιών που χόρευαν στον ωκεανό προτού φθάσουν στη Μομπάσα, η έξοδος στο λιμάνι Αχμεντί της Υεμένης, όπου στους δρόμους δεν κυκλοφορούσαν καθόλου γυναίκες, ενώ  οι άντρες που περπατούσαν πιασμένοι χέρι χέρι, ακόμα και οι στρατιώτες. Στη συγκεκριμένη χώρα είχε την αίσθηση πως βρισκόταν στα όρια του πολιτισμένου κόσμου, καθώς όλοι οι άντρες που συναντούσαν φορούσαν μαχαίρια στη ζώνη τους –προφανώς για προστασία.

 

Σωτήρης Βλάχος

 

Στη Σαουδική Αραβία (λιμάνι η Τζέντα), μια απολυταρχική μοναρχία, απαγορευόταν αυστηρά η κατανάλωση αλκοόλ, αλλά όποιοι πολίτες της  έβρισκαν ποτό το έπιναν με μανία. Επίσης, ενώ φαινομενικά επικρατούσε αυστηρή ηθική για τις γυναίκες, υπήρχε ένας αριθμός γυναικών, κυρίως παντρεμένων, που αν τους τύχαινε ευκαιρία να αποκτήσουν χρήματα μπορούσαν να παραβούν τους κανόνες. Και κάτι άλλο. Εκεί δεν υπήρχαν κλέφτες, τα μαγαζιά ήταν αφύλαχτα την ώρα της προσευχής, αλλά κανείς δεν έκλεβε διότι η ποινή ήταν η κοπή του χεριού από τον καρπό.

Η άφιξη του πλοίου στο Λορέντσο Μάρκες της Μοζαμβίκης συνέπεσε με την αλλαγή του καθεστώτος. Οι Πορτογάλοι ετοιμάζονταν να φύγουν από τη χώρα που την είχαν αποικία και θα αναλάμβαναν την εξουσία οι αντάρτες του κινήματος FRELIMO. Τότε στην πόλη υπήρχαν 20.000 εκδιδόμενες γυναίκες σε έναν πληθυσμό 300.000 ατόμων.  Εκεί ο αφηγητής γνώρισε μια μαύρη γυναίκα, τη Μάρτα, και πέρασε ωραία.

Στις 5 Φεβρουαρίου του 1975 έλυσαν τους κάβους και το πλοίο με τη βοήθεια ρυμουλκού ξεκόλλησε από τους ντόκους. Άρχιζε η πορεία της επιστροφής, προορισμός η Ολλανδία. Έξω από την Πορτογαλία έπεσαν σε θαλασσοταραχή, αλλά γρήγορα την ξεπέρασαν κι έφτασαν στις 9 Μαρτίου στο Ρότερνταμ. Η περιπέτεια κράτησε πεντέμισι μήνες. Ο Σωτήρης Βλάχος σημειώνει πως το ταξίδι αυτό ήταν σημαντικός σταθμός στη ζωή του και στο δρόμο του «προς την ωριμότητα». Αξίζει, ν’ αναφέρουμε πως το ταξίδι τον ενέπνευσε για να γράψει τρία σχετικά ποιήματα, που θυμίζουν Νίκο Καββαδία: στο πρώτο μιλάει για τη Μάρτα.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top