Fractal

«Κι ο χρόνος να λογίζεται Μινώταυρος»

Γράφει η Χριστίνα Κόλλια //

 

grafias«Ο Γραφιάς» του Πάνου Σταθόγιαννη, εκδ. Γαβριηλίδης, σελ. 71

 

«…Διότι εμείς εδώ τις παραστάσεις μας τις ανεβάζουμε χαράματα. Ο Αισχύλος, επί παραδείγματι, αν τον προλάβει ο ήλιος, γίνεται απρέπεια…»

Διαβάζοντας τον Γραφιά, του Πάνου Σταθόγιαννη, αισθάνθηκα σαν τότε, που αχάραγα ξεκίνησα για πεζοπορία καλοκαιρινή κι ενώ ήμουν σίγουρη ότι η διαδρομή θα ήταν συναρπαστική μεν, επίπεδη δε, όμοια με τις οικείες μου, πολύ σύντομα διαπίστωσα ότι μου επεφύλασσε ανάβαση. Μια ανάβαση σε τέμπο και κρεσέντο αμιγώς ποιητικό, που απογείωσε τις αντοχές μου, ωθώντας με να φτάσω στην κορφή πριν με προλάβει ο ήλιος, αφού οι καθυστερήσεις στα ραντεβού με τη ανατολή είναι απρέπεια.

«…Κι αν δεν χορτάσεις, θα σε βγάλω μια Τρίτη του Ιούλη σε κάτι πέτρινο και παντέρημο. Να τυφλωθείς…»

Κι όπως το λυκόφως μου αποκάλυψε ως επιβράβευση την τρίτη μέρα της Δημιουργίας, σ’ ένα άπλετο τοπίο στεριάς και θάλασσας, έτσι αποκαλυπτικά ενσωματώθηκα τη γυναίκα του Γραφιά, που αν και «κάθε Τρίτη απελπίζεται», έμπλεη πόθων και λόγων καρποφορεί τόσο τη στιγμή όσο και την αιωνιότητα. Γιατί το θηλυκό στοιχείο είναι κυρίαρχο στον Γραφιά, του Πάνου Σταθόγιαννη, δημιουργώντας μια αξιοπρόσεκτη φυσική ροή στις ενότητες του βιβλίου: γέννηση – μάνα – γυναίκα – αγάπη – ελευθερία – αλήθεια – σιωπή – γενίκευση – παρακμή – αναχώρηση – κωδωνοκρουσία. Κι όλες αυτές οι θηλυκές δυνάμεις να υποβάλλονται σε προκλήσεις και προσκλήσεις από τον «διάολο» και τον «άγγελό» του, τις στιγμές που ως δεσμώτης τους, ο Γραφιάς, σκύβει και τις κοιτάζει από μια τρύπα, την καρδιά του. Κι αυτές τις στιγμές είναι που ανακαλύπτει σ’ ένα φως που μπεκρουλιάζει μονάχο του «…αυτό που είναι κι αυτό που δεν είναι. Αυτό που μέσα του ανατέλλει και γκρεμίζεται και που το αγνοεί ακόμα κι ο θεός.»

«…Μα η μάνα μου φοβότανε τα μέσα μου τα φίδια, που αλλού τα λένε “ξενιτιά” κι αλλού πρόθυμη “λήθη”…»
«…Η αγαπημένη μου
μονάχα στην ελευθερία ενδημεί. Κι αυτό είναι κάτι που με προϋποθέτει…»

Τα αρσενικά στοιχεία, του Γραφιά, υπολείπονται σε αριθμό, στερούνται επιθέτων αλλά όχι αρχέτυπης εξουσίας: πατέρας, Σίσυφος, Ίκαρος, Κύκλωπες. Στέκουν άλλοτε απέναντι στο θηλυκό κι άλλοτε πλάι του, σ’ ένα απόβραδο αυγουστιάτικο, σε μια πέτρα που περιφρουρεί εμφύλιες βουλήσεις, σε εξορίες πτήσεων, σε τσέπες αδειανές και αδειανές φαρέτρες, σε αινίγματα πλατωνικών σπηλαίων. Μα αν ο δρόμος τους οδηγεί στο καθαρτήριο των Μυκηνών, εκεί που «η Αλήθεια αυτοπροβάλλεται. Ολόσωμη. Με σάρκα περισσότερο παρά με οστά. Σαρδόνια. Σχεδόν σαν ομολογία», η εξουσία σφαγιάζεται με λύσσα στο λουτρό, σε μια μοιραία αναμέτρηση με τον παραλογισμό και τον απολογισμό της τραγικότητας του ανθρώπου.

«… εκεί που ο έσχατος των ουρανών
κλείνει τις παρενθέσεις του
και προσφέρεται ατόφιος…»

 

Πάνος Σταθόγιαννης

Πάνος Σταθόγιαννης

 

Κι όταν ο Ενδυμίων, ο άφθαρτος, αποζητά τη ρίζα της Δρυός, να της προσφέρει σπονδή τις τελεσθείσες παρενθέσεις, αντιθέσεις, ενδοσκοπήσεις κι εξομολογήσεις, του Γραφιά, ο ουρανός φυλλομετρά το ατόφιο, το αληθινά ποιητικό, το ευτυχώς απρόσμενο. Και η ρίζα της Δρυός, ως πλεονάζουσα φύση θηλυκή, εγκυμονεί το ακατάπαυστο γι’ αυτόν που θα ’ρθει ξανά εδώ και θα ξαναμιλήσει, «προσφέροντας τα πολύτιμα. Τα λίγα και τα γάργαρα που λείπουν.» Συνήθως τον λένε ποιητή ή ιεροφάντη των ψυχών.

«… Ο άνθρωπος ζητάει απ’ τους θεούς μόνο τον κρότο αιχμηρό και ακατάπαυστο. Κι ο ύπνος να ’ρχεται, να φεύγει αδοκίμαστος, μόνο αποτσίγαρα ν’ αφήνει στο τασάκι. Κι ο χρόνος να λογίζεται Μινώταυρος…»

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top