Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Σκέψεις πάνω στο βιβλίο του Σωτήρη Σαμπάνη
13/10/2020, 11:45 μμ

Σκέψεις πάνω στο βιβλίο του Σωτήρη Σαμπάνη

Γράφει η Βασιλική Σιαφάκα // *

 

Σωτήρης Σαμπάνης: «Ο γιακάς & άλλες τσαλακωμένες ιστορίες», εκδ. ΑΩ

 

Η  ανθρωπογεωγραφία έχει τοπία σπάνια, μοναδικά. Εκεί συναντιούνται η φύση και η συνείδηση  σε συνδυασμούς απρόσμενους, σε κόσμους πραγματικούς και ταυτόχρονα φανταστικούς. Εκεί το φως καίει σε αφόρητες ερημιές ζωής, παίζει με τη σκιά της αμφιβολίας, χάνεται στα σκοτάδια των παθών και του πόνου.

Οκτώ πρόσωπα, οκτώ ανισόμετρες ιστορίες, οκτώ ώριμα πορτρέτα απλών ανθρώπων στο νέο βιβλίο του Σωτήρη Σαμπάνη με τίτλο «Ο γιακάς και άλλες τσαλακωμένες ιστορίες» των εκδόσεων ΑΩ, παρουσιάζονται ρεαλιστικά μέσα στην υποκειμενικότητά τους. Ο συγγραφέας γίνεται ένα μαζί τους, εισχωρεί στις σκέψεις τους, ξέρει όσο κι αυτοί τα κουσούρια τους. Τολμά να φωτίσει τα πιο σκοτεινά τους σημεία τη στιγμή που εκείνοι λιγότερο ευάλωτοι από ποτέ αναμετριούνται με την αλήθεια τους. Οι άνθρωποι του Σαμπάνη είναι τσαλακωμένοι, αλλά ακόμα ζωντανοί. Είναι άνθρωποι με μοναχά  έναν εχθρό: το στοιχειό τους.

Ένα νήμα συνδέει απ’  άκρη σ’ άκρη τούτα τα πρόσωπα: η μοναξιά.  Η βίωση ενός διαδικτυακού έρωτα, η ατολμία για ανθρώπινη επαφή, μια «θεραπευτική» εξομολόγηση, η παραδοχή και διαχείριση του θανάτου τους,  η αυτογνωσία δίχως σωτηρία, ένα  εκκωφαντικό παραλήρημα στο κινητό μέσα σε γεμάτο λεωφορείο.

Ο θάνατος καραδοκεί στις πιο βαθιές σκιές των χαρακτήρων. Ο συγγραφέας τοποθετεί έντεχνα τους ήρωές του απέναντι στον μεγαλύτερο ανθρώπινο φόβο, αυτόν του τέλους της ζωής, για να βγουν μονάχοι τους περίτρανα νικητές. Άνθρωποι στη δύση της ζωής τους, χτυπημένοι από το θάνατο κάποιου δικού τους, ασθενείς οι ίδιοι, ετοιμοθάνατοι, έρχονται αντιμέτωποι με  την ιστορία τους, αμφισβητούν και συνάμα αποδέχονται το μύθο τους, έχουν βαθιά επίγνωση των λαθών και των παθών τους, αλλά …  συνεχίζουν αμετανόητοι μέσα από την παραδοχή πως τίποτα δεν μπορούν πια ή δεν θέλουν ν’ αλλάξουν. Σ’ αυτά τα σκοτάδια ο συγγραφέας δοκιμάζει τις αντοχές τους και ανακαλύπτει την πραγματική τους δύναμη.

Ο χρόνος αφετηρία στις ιστορίες αυτές δεν είναι άλλος από τον παρόντα. Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς, αφού το παρόν πιέζει ασφυκτικά όσο οι άνθρωποι μεγαλώνουν και γερνούν, απαιτεί εξηγήσεις, ορθώνει μπρος τους ανεκπλήρωτες επιθυμίες, σκληραίνει τις ενοχές τους, τους εκδικείται στα πάθη τους.  Μπροστά στον παρόντα χρόνο, ο μελλοντικός εξαφανίζεται. Το εκτυφλωτικό φως της κάθαρσης αρκεί για να τον κρύψει εντελώς. Παύει να έχει ενδιαφέρον. Αντίθετα, ο παρελθών χρόνος φωτίζεται ουσιαστικά, έτσι που νιώθεις πως ξέρεις καλά τους ανθρώπους αυτούς. Μέσα από το  ψυχαναλυτικό υλικό των εξομολογήσεών τους, μες στην ελλειπτικότητά τους, τούτες οι μορφές είναι πλήρεις.

 

Σωτήρης Σαμπάνης

 

Οι άλλοι, έξω απ’ τα τείχη του εαυτού τους, παίρνουν το μέγεθος που τους επιτρέπουν οι πρωταγωνιστές. Έτσι, όσοι τους αγάπησαν συνεχίζουν να πορεύονται μαζί τους σιωπηλά και να τους υπομένουν, δίχως αντάλλαγμα. Όσους μαζί τους έχουν κουραστεί, τους ελευθερώνουν χωρίς κακία. Ως και εκείνοι που πάτησαν στο πάθος τους για να τους εκμεταλλευτούν, παραβλέπονται, αγνοούνται  μπροστά στον απόηχο του δικού τους λάθους, σαν αυτό να είναι κάτι φυσικά αναμενόμενο, πλέον ανεπίστρεπτο και τελικά αδιάφορο. Οι άλλοι, για τους ήρωες του Σαμπάνη, σίγουρα δεν είναι η κόλαση.

Ο συγγραφέας δεν έχει ανάγκη από συγκλονιστικές ιστορίες για να αναδείξει το ανθρώπινο. Το δράμα είναι εδώ. Μέσα μας. Γιατί όλους μας τσαλακώνει η ζωή. Γιατί κι εμείς την τσαλακώνουμε μονάχοι μας. Και γίνονται ξάφνου τόσο οικεία αυτά τα διαχρονικά πρόσωπα, που τα συμπονάς. Θέλεις να τα πλησιάσεις  και σηκώνοντας το χέρι σου να πεις στον καθένα τους:

« Αχ! Κι αυτός ο γιακάς σου … πάντα τσαλακωμένος! Αυτό δεν θα σου το συγχωρήσω ποτέ.»

 

 

* Η Βασιλική Σιαφάκα είναι συγγραφέας – μεταφράστρια

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top