Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Αισθαντική κι ερωτική
11/05/2021, 10:25 μμ

Αισθαντική κι ερωτική

Γράφει ο Κωνσταντίνος Μπούρας // *

 

Δρ Νάντια Στυλιανού, “Ο χορευτής και ο γητευτής”, ποίηση, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2021, σελ. 48, 8,00 €.

 

Με ευθεία διακειμενική αναφορά στο εμβληματικό έργο του Καθηγητή Νάσου Βαγενά «Ο ποιητής και ο χορευτής. Μια εξέταση της ποιητικής και της ποίησης του Σεφέρη» και στο επίσης μνημειώδες έργο της Καθηγήτριας Ζωής Σαμαρά «Είδα τις λέξεις να χορεύουν», η διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας, ειδικευμένη στην ποίηση του άλλου νομπελίστα μας, του Ελύτη, έρχεται εδώ να καταθέσει – ως ποιήτρια – το νάμα της ψυχής της.

Η λογιοσύνη είναι απολύτως αφομοιωμένη με το ποιητικό αίσθημα. Θα μπορούσες να χαρακτηρίσεις αυτά τα ποιήματα «ερωτικά» με την ευρεία έννοια, στον βαθμό που ακόμα και οι στυλίτες, επιθυμούν, ποθούν και διακαώς αποζητούν την ένωση με το ΆΠΑΝ.

Όμως η προφανής έγνοια για την πολιτική και γλωσσική ορθότητα, στα πλαίσια των χρηστών συναλλακτικών ηθών και της καλής πίστης στο εμπράγματο δίκαιο της ποιητικής συνενοχής δημιουργού και αναγνώστη (σύμφωνα με τον Αθρούρο Ρεμπώ) προσδίδει σε αυτό το άκρως ενδιαφέρον πόνημα πολυσήμαντα επίπεδα και επιστρώσεις νοημάτων, αισθημάτων, επινοημάτων, μετανοημάτων ίσως, τόσο που το υπό-κείμενο καθίσταται αντικείμενο αρχαιολογικής ανασκαφής.

Η διδάκτωρ Νάντια Στυλιανού διδάσκει ύφος και ήθος, ποιεί Υψηλή Τέχνη, χαμηλόφωνη αλλά διαπεραστική, «ευγενική» αλλά βιτριολική, «συντηρητική» (στο βαθμό που πατάει γερά σε παλαιά ποιητικά θεμέλια) αλλά και ανατρεπτική, αφού ακυρώνει με μικρές μεταστροφές, αντιστίξεις, αντιθέσεις και μη προβλέψιμες ακροβασίες, αποκαθιστώντας την χαμένη τιμή της νεοελληνικής ποίησης και την προ πολλού ακυρωμένη σχέση του αναγνώστη με το τυπωμένο (αλλά όχι και τραγουδημένο) στιχούργημα.

Με άλλα λόγια, μουσικότητα, θεματολογία, εμβρίθεια, επιστημοσύνη, φιλέρευνον πνεύμα και έμμεσος αλλά αποτελεσματικός διδακτισμός, αποχωρούν από τα συμβατικά «λιμάνια» της μετανεωτερικής κανονικότητας και επιχειρούν να δημιουργήσουν έναν άλλον γλωσσικό κώδικα, δραστικό και επιδραστικό, πατώντας φυσικά πάνω στα κεκτημένα της λογοτεχνικής παράδοσης.

Η μόρφωση των σύγχρονων ποιητών είναι διττή. Πολλές φορές δυναμιτίζει με νοηματικές χωροταξίες το μουσικό μόρφωμα και η ποίηση δεν είναι πια «ένας λόγος που χορεύει» αλλά ένα σύντομο δοκίμιο, ή – τις περισσότερες φορές – σημειώσεις για μια περίληψη ενός δοκιμίου που θα γραφτεί. Μόνον όταν συναντάται η νοητική έξαρση με τη νοσταλγική μνημονική διαδικασία των «προσλαμβανουσών εικόνων» και εμπειριών μας, μόνον τότε δημιουργούνται αισθήματα, συναισθήματα, μεταισθήματα και μόνον έτσι μπορεί να πατήσει ο αναγνώστης στη γέφυρα και να περάσει αντίπερα στον προσωπικό ποιητικό χώρο ενός άλλου, που δεν είναι πλέον ιδιωτικός, αλλά καθίσταται συλλογικός, αν όχι και κοινόχρηστος.

Η Νάντια Στυλιανού αξιοποιεί την μόρφωσή της ως δαχτυλίδι βαρυσήμαντο και ως ασφαλιστική δικλείδα ανάμεσα στο τεχνουργημένο αποτέλεσμα και στην αρχική έκλαμψη (για να μην χρησιμοποιήσω τον ξεπερασμένο όρο «έμπνευση»). Δεν είναι μήτε poeta vates («ποιητής προφήτης») μήτε poeta faber («ποιητής τεχνίτης»), αλλά ένας αρμονικός συνδυασμός των δύο.

 

Νάντια Στυλιανού

 

Η ποίηση τής Νάντιας Στυλιανού θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και «ακαδημαϊκή», αν δεν ήταν τόσο αισθαντική κι αν δεν φορούσε το ρούχο της απλότητας με αφοπλιστική αθωότητα.

Το αριστερό και δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου της σε αγαστή συνεργασία. Τα αποτελέσματα ορατά. Το παρόν την δικαιώνει και το μέλλον την εξυψώνει.

Από βιβλίο της σε βιβλίο εξελίσσεται, σα να διδάσκεται από τους άλλους κι από τη ζωή, αφομοιώνοντας συνδημιουργικώ τω τρόπω τα κείμενα των άλλων, που δεν είναι η «Κόλαση» (σύμφωνα με τον Ζαν-Πωλ Σαρτρ) αλλά το εξημερωμένο τέρας εντός μας, το οποίο μεταπλάθει ποιητικά η Νάντια Στυλιανού ως αντικείμενο σχεδόν ερωτικό.

Η απειλή του άλλου ως εισβολέα προσδίδει βάθος στον υποτιθέμενο πόθο της ομιλώσας ποιητικής φωνής και αυτό το ψυχαναλυτικό σύμβολο του «κακού λύκου» και της Κοκκινοσκουφίτσας που κάποτε ήταν αθώα, κυριαρχεί στο πρώτο και στο δεύτερο θεματολογικό επίπεδο.

Απόηχοι του Ομήρου, αρχετυπικά σύμβολα και πανάρχαιες μυθολογικές επωδοί εμπλουτίζουν μια ποίηση ήδη σημαντικής για την αξιοσημείωτη μουσικότητα των εικόνων της.

Κι εδώ θα σταθώ στο κυρίαρχο στοιχείο αυτής της τέχνης, που δεν είναι άλλο από την έντονη αφηγηματικότητα, την συνεσταλμένη απεύθυνση που επιτείνει τόσο την δραματικότητα όσο και την διδακτικότητα, απόρροια του φιλοσοφικού στοχασμού που πηγάζει από την πολύπλευρη μόρφωση της ώριμης ποιήτριας.

 

Νάντια Στυλιανού, περιμένουμε πολλά από εσένα. Και είμαι σίγουρος πως δεν θα μας απογοητεύσεις. Πατώντας σταθερά πάνω στα ανεξίτηλα βήματα του Ελύτη, του Σεφέρη.

 

 

* O Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας , ποιητής, θεατρολόγος και κριτικός (www.konstantinosbouras.gr)

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top