Fractal

Ο μεταμοντερνισμός του Πρατικάκη

Γράφει ο Δημήτρης Καρύδας //

 

Μανόλης Πρατικάκης «Ο αρχέγονος φρουρός», εκδ. Κέδρος

 

Δεν είναι η πρώτη φορά που στο ίδιο έργο η ποίηση συνδέεται και συμπλέκεται με τον πεζό λόγο. Μόνο που ο Μανόλης Πρατικάκης στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Ο αρχέγονος φρουρός» (εκδόσεις Κέδρος). Ο ψυχίατρος-συγγραφέας επιχειρεί μια ενδοσκοπική κατάδυση στον κόσμο του κεντρικού του ήρωα του Στέφανου, ενός μοναχικού στα όρια της δειλίας ατόμου. Σε μια τρισδιάστατη ανάλυση όπου η ποίηση συναντάει τον πεζό λόγο και τα δυο μαζί πορεύονται αρμονικά με την ψυχανάλυση σε ένα βιβλίο που δύσκολα μπορεί να κατηγοριοποιηθεί (και δεν το χρειάζεται) ο Πρατικάκης μας δίνει όλα τα δεδομένα της προσωπικότητας του Στέφανου. Ο συγγραφέας με την δοκιμιακή γραφή του φλερτάρει με πολλά είδη τα οποία το ένα διαδέχεται το άλλο στις σελίδες του βιβλίου. Στην ουσία με τον τρόπο αυτό καταθέτει ένα λογοτεχνικό φόρο τιμής στον μεταμοντερνισμό. Η παρεμβολή ξεκάθαρων ποιητικών στίχων γίνεται το ίδιο αρμονικά με την παρουσία ποιητικής ροής λόγου σε πεζά κείμενα. Σε ορισμένα σημεία του βιβλίου υπάρχουν αυτοτελείς μακροσκελείς ενότητες-προτάσεις.

Πέρα όμως από τα λογοτεχνικά ‘’παιχνίδια’’ στη γραφή του ο Πρατικάκης δεν ξεχνάει σε κανένα σημείο του βιβλίου την ιδιότητα του ψυχιάτρου. Ο Στέφανος εκτός από δειλός είναι ένας άνθρωπος που ζει κάτω από τη βαριά σκιά της μητέρας του και όταν αυτή πεθαίνει στην ουσία ακολουθεί τους ίδιους κανόνες υποταγής και ψυχο-πειθαναγκασμού αντικαθιστώντας τη με τη μεγαλύτερη αδελφή του. Η ψυχανάλυση στην προσπάθεια του συγγραφέα να μας αποκαλύψει κάθε πτυχή του εσωτερικού κόσμου και της προσωπικότητας του Στέφανου είναι διάχυτη παντού. Σε κάποιο σημείο του βιβλίου μάλιστα ο Πρατικάκης δίνει εμμέσως πλην σαφώς τα επιστημονικά δεδομένα για τη θεραπεία της σεξουαλικής ανικανότητας. Παράλληλα σε μια ακόμη κίνηση αλλαγής λογοτεχνικών δεδομένων που θα εκπλήξει τον αναγνώστη ο Πρατικάκης σε ορισμένα σημεία του βιβλίου εγκιβωτίζει και ιστορίες από την Κίνα, ποτισμένες από το πνεύμα της Ανατολικής φιλοσοφίας, ενώ στην ουσία η ιστορία του μέσα στις σελίδες του βιβλίου έχει τέσσερις διαφορές εκδοχές.

Στην πρώτη απ’ αυτές ο Στέφανος ετοιμάζει τις βαλίτσες του για το ταξίδι αλλά ανακαλύπτει ότι έχει αγοράσει τόσες πολλές ώστε πλέον δεν χωράει στο σπίτι του. Νοικιάζει και δεύτερο σπίτι αλλά στο τέλος καταλήγει να κοιμάται ανέστιος στα παγκάκια σαν ένας κοινός κλοσάρ. Στην ουσία, η συγκέντρωση όλων αυτών των άχρηστων αντικειμένων αποτελεί το καίριο ερώτημα που οδηγεί τη ροή του βιβλίου σε διαφορετικούς δρόμους. Σε μια άλλη εκδοχή της ίδιας ιστορίας κατορθώνει να φτάσει στην Ινδία για να ανακαλύψει ότι δεν είναι η δική του…. Ιθάκη αλλά μια πόλη που κρύβει μέσα της μεγαλύτερη δυστυχία από αυτή που ο ίδιος μπορεί να αντέξει. Στην τελευταία στροφή του βιβλίου ο ήρωας ερωτεύεται μια πόρνη που έχει βγει στο πεζοδρόμιο από τον ίδιο τον πατέρα της και ακριβώς στο φινάλε του βιβλίου είναι που ο Πρατικάκης εξαντλεί πια, μέσα από την ερωτική συνύπαρξη, δύο δυστυχισμένων ψυχών τον λυρισμό της γραφής του. Βιβλίο πολλών διαφορετικών επιπέδων που δεν προτείνεται για αναγνώστες που αρέσκονται σε γρήγορη δράση και ανατροπές. Αντίθετα, θα ενθουσιάσει αναγνώστες διατεθειμένους να εμβαθύνουν σε νοήματα και χαρακτήρες.

 

Μανόλης Πρατικάκης

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top