Fractal

✩ Νέες εκδόσεις: 12 καινούργια βιβλία

Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα //

 

 

 

Ελληνική πεζογραφία:

 

Γιάννης Ξανθούλης «Ζωή μέχρι χθες», εκδ. Διόπτρα, σελ. 408

Κάποτε, λοιπόν, γεννήθηκε εν Αθήναις η Αμφιτρίτη Βράνη του Κυρίλλου… Διαισθητικά, χρειαζόταν την αλήθεια, όπως αυτή ξεπηδούσε από ασκημένες ζωές και επικίνδυνα πάθη. Όμως, δεν ήταν έτοιμη για κάτι τόσο τολμηρό. Παρ’ όλα αυτά, το ένστικτό της -φορτισμένο με ρομαντικά λάθη και έναν αισθησιασμό που την ξεπερνούσε- την έκανε να περιφρονεί το αστικό αμπαλάζ μιας συνηθισμένης ζωής εξ ονόματος του έρωτα. Κι επειδή ερωτεύτηκε τον έρωτα, πίστεψε πως ανέβαινε στα υψίπεδα μιας αιρετικής αγιοσύνης…
Δεν τη συγχώρησαν για την τόλμη της και δεν συγχώρησε κανέναν.
Ούτε καν τον εαυτό της. Εκπαιδεύτηκε να επιζεί και να διαιωνίζει μια νοσταλγία πέρα από το χθες όπου στοίβαζε τα πάθη της.
Δεν έμενε τώρα παρά να αποδείξει ότι η φάλτσα ζωή της όφειλε να τη δικαιώσει, αν και κάλπαζε στην όγδοη δεκαετία της. Όμως, είχε κι ένα αξόδευτο στοκ νεότητας – κι αυτό ακριβώς ήταν το διαβατήριο που την έκανε προσβάσιμη στο ερεθιστικό ντόμινο των συμπτώσεων. Συμπτώσεις που θα τις έλεγες και εκκρεμότητες…
Όλα αυτά σε μια τωρινή Αθήνα, ασυγχρόνιστη με την αισθητική ηθική της, γεμάτη από ίχνη απόντων. Θα ψάξει τελικά τις αφορμές της απελπισίας της με επιείκεια, υπερασπιζόμενη όμως και τους θυμούς της.
Έτσι ήταν η Αμφιτρίτη-Ρίτα Βράνη. Μια γυναίκα που μπορούσε να διαπρέψει ως γιατρός, ως ηθοποιός, ως νεκρή και ως αστέρι σε έναν γαλαξία συμβάσεων. Προτίμησε την ανατροπή, αυτοσαρκάζοντας την αδιαπραγμάτευτη μοναξιά της και τις ήττες της, που τις έκανε να δείχνουν νικηφόρες. Κι έτσι συνεχίζει… (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 

Νίκος Δαββέτας «Άντρες χωρίς άντρες», εκδ. Πατάκη, σελ. 240

Η μεταπολεμική Ελλάδα όπως την έζησαν ένας αφανής παρακρατικός και ο μονάκριβος γιος του που, δραπετεύοντας από την προβληματική του οικογένεια, ζει τώρα και εργάζεται στο Παρίσι. Δυο γενιές αντρών, μετέωρες μεταξύ των μεγάλων γεγονότων και των οικείων κακών, στην πιο κρίσιμη αναμέτρηση της ζωής τους. Μια απρόβλεπτη διαδρομή, από τα δύσκολα μετεμφυλιακά χρόνια και τη δικτατορία του ’67 ως την κοσμογονία της μεταπολίτευσης και την οικονομική κρίση του 2010. Πατέρες και γιοι, αγόρια που δεν ενηλικιώθηκαν, ενήλικες που δεν ωρίμασαν, αμφιταλαντευόμενοι διαρκώς μεταξύ του καλού και του κακού, του ορθού και του λάθους. Άλλοτε ασταθείς και φοβισμένοι, άλλοτε αποφασισμένοι και ριψοκίνδυνοι.
Μια αντιπαράθεση γενεών αλλά και μια αντιπαράθεση μύθου και ιστορίας.
“Μια αναφορά, κι εκείνη αβέβαιη, σε αποχαρακτηρισμένο έγγραφο της Ασφάλειας από την περίοδο της δικτατορίας, “…στις παρακολουθήσεις φοιτητών συμμετείχε και ο X. Λ., έμμισθος συνεργάτης της υπηρεσίας που αποτάχθηκε λόγω ομοφυλοφιλίας…”, μου κίνησε το ενδιαφέρον. Ποιος ήταν ο Χ.Λ.; Πού μεγάλωσε; Είχε οικογένεια; Ποια ήταν τα κίνητρά του; Τι απέγινε μετά την απόταξή του; Ερευνώντας σε διάφορα αρχεία δεν βρήκα και πολλά πράγματα, έτσι θέλησα να γράψω τη ζωή του, μέσα από πρόσωπα και προσωπεία που εγώ φαντάστηκα, να συμπληρώσω τα κενά της ισχνής βιογραφίας του με τη βοήθεια της μυθοπλασίας, να εξερευνήσω την ανθρώπινη εμπειρία πέρα από τα στερεότυπα, να δοκιμάσω και τις αντοχές των πολλαπλών αφηγήσεων μέσα σε ένα μυθοπλαστικό σύμπαν”. (Νίκος Δαββέτας, από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 

 

Μυθιστόρημα Φαντασίας:

 

Μάνος Κοντολέων «Το νησί με τις λέξεις που αγαπάνε», εκδ. Πατάκη, σελ. 125

Ένα νησί που σιγά σιγά καταστρέφεται… Γιατί όμως;
Ο ηγεμόνας του Νησιού ανησυχεί. Ποια απόφαση να πάρει;
Ίσως έξι φάκελοι που ο καθένας κρύβει και μια ιστορία να μπορέσουν να δώσουν τη λύση.
Όμως ποιοι τις έγραψαν; Και θα μπορέσουν αυτοί κάτι να κάνουν;
Ναι – μάλλον έφτασε η εποχή των εκλεκτών.
Ο ηγεμόνας πρέπει να πάρει την απόφασή του.
Ένα ασυνήθιστο μυθιστόρημα – φαντασίας, συμβολισμών ή μήπως μιας περιπέτειας, χωρισμένης σε τρία μέρη;
Όπως θέλει το διαβάζει κανείς.
Μια πρόταση-στάση ζωής που την προσφέρουν… λέξεις που μιλάνε για την αγάπη. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 

 

 

Ξένη πεζογραφία:

 

Tessa Hadley «Το παρελθόν», Μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Gutenberg, σελ. 448

Τέσσερα αδέρφια ξανασμίγουν στο σπίτι των παππούδων όπου μεγάλωσαν μετά το διαζύγιο των γονιών τους. Οι δύο μεγαλύτερες αδερφές, η Χάριετ, πρώην επαναστάτρια, και η Άλις, ρομαντική ψυχή, δεν έχουν δικές τους οικογένειες. Η μικρότερη, η Φραν, έχει έρθει με τα παιδιά της, ενώ ο Ρόλαντ συνοδεύεται από την κόρη και την καινούργια σύζυγό του.
Το παρελθόν, οι διαφορετικές επιλογές ζωής και τα νέα μέλη της οικογένειας πυροδοτούν συγκρούσεις και εντάσεις, απειλούν δεσμούς που θεωρούνταν κάποτε ακατάλυτοι. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
“Η βραβευμένη με Orange Prize Tessa Hadley (γενν. Μπρίστολ 1956) θεωρείται ασυναγώνιστη “όταν διηγείται οικογενειακά δράματα” (Independent)
“Παρακολουθεί τους ήρωές της και την ψυχολογία τους με τη λεπτότητα του Henry James και τη ματιά της Jane Austen” (Guardian)

 

 

 

Λογοτεχνία του Φανταστικού:

 

«Η Σαγήνη του Πιάνου», Ανθολόγηση κειμένων: Cecile Balavoine, Μετάφραση: Γιάννης Σιδέρης, εκδ. Άγρα, σελ. 144

Δεν είναι απαραίτητο να μάθεις πώς παράγονται οι ήχοι – ένα άγγιγμα του πλήκτρου αρκεί και αυτό θα αρχίσει να τραγουδά. Τόσο απλά. Το πιάνο έχει αυτή την ιδιαιτερότητα σε σχέση με τα υπόλοιπα όργανα. Τα ογδόντα-οκτώ του πλήκτρα, ορατά με μια ματιά, προσφέρονται για τους άπειρους πιθανούς συνδυασμούς του μέλλοντος και του παρελθόντος της δυτικής μουσικής. Αυτάρκες, επιβλητικό, μοναχικό, είναι το όργανο του βιρτουόζου και το εργαλείο του διευθυντή ορχήστρας, ικανό να συμπυκνώσει όλη την πολυπλοκότητα μιας όπερας ή συμφωνίας. Το πιάνο συναρπάζει, και όχι μόνο τους μουσικούς. Ο Ρουσσώ, ο Ντιντερό, ο Φλωμπέρ, ο Φοντάνε, όπως και ο Τολστόι, η Τζέην Ώστιν, ο Ζολά, η Ζωρζ Σαντ, ο Βερλαίν ή ο Προύστ έγραψαν για το πιάνο. Μουσικοί και συνθέτες υπέκυψαν στον πειρασμό να γράψουν και εκείνοι. Πρώτα ο Μότσαρτ και ύστερα ο Μπερλιόζ, ο Ρόμπερτ και η Κλάρα Σούμαν, ο Λιστ και άλλοι. Όλος ο 19ος αιώνας ανέπτυξε έναν στοχασμό γύρω από το νέο, ογκώδες, φλογερό και μαγικό όργανο. Ο 20ός αιώνας παραμένει γοητευμένος από αυτό, όπως μας δείχνουν τα κείμενα του Τόμας Μανν, του Βιάν, της Σαγκάν, της Κολέτ, της Ντυράς ή του Άλφρεντ Μπρέντελ. Όσο για τον 21ο αιώνα, συγγραφείς όπως ο Εσενόζ και ο Μπαρνς διαιωνίζουν τον απόηχό του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 

 

 

Θέατρο:

 

William Shakespear «Ο Βασιλιάς Ληρ», εισαγωγή- Μετάφραση: Διονύσης Καψάλης, εκδ. Άγρα, σελ. 256

Η στιβαρή ποίηση του Βασιλιά Ληρ, η ποικιλία και το εύρος της ανθρώπινης εμπειρίας που περικλείει, το μέγεθος των αισθημάτων που ενεργοποιεί και ασφαλώς το αδυσώπητο τέλος του τον καθιστούν ένα από τα σκοτεινότερα, τα πιο ανήσυχα και ανησυχητικά έργα που γράφτηκαν ποτέ για το θέατρο. Και μόνο το τεράστιο δραματικό φάσμα του Ληρ προξενεί δέος. Στις σκηνές του, που διαδραματίζονται σε κλειστά δωμάτια ή στο ύπαιθρο, σε αίθουσες ανακτόρων ή στην καλύβα ενός ερημότοπου, διαβαίνουν βασιλείς και ζητιάνοι, άρχοντες και υπηρέτες, γνωστικοί και τρελοί, ιππότες, στρατιώτες, αυλικοί και κατάσκοποι, ενώ τα συναισθήματα που προκαλεί κυμαίνονται, κάποτε με αιφνίδιες και βίαιες εναλλαγές, από την άδολη αγάπη ως το πιο αδιάλλακτο μίσος, από την καλοσύνη και την τρυφερότητα ως την πιο άγρια ψυχική και σωματική βία, από το ερωτικό πάθος ως την αποστροφή, από την οργή και τη φονική σύγκρουση ως τη γλυκύτερη καταλλαγή.
Με τον φόβο να κατηγορηθώ για παθολογική βαρδολατρία, θα έλεγα ότι ο Βασιλιάς Ληρ είναι ίσως το κορυφαίο έργο τραγικής ποίησης αδιακρίτως εποχής, ιστορίας, τόπου, γλώσσας, έθνους, φύλου ή φυλής, σε όλον τον δυτικό πολιτισμό, όπως είθισται να τον αποκαλούμε, αλλά και στον ανατολικό τώρα πια, αφού κι αυτός φαίνεται να έχει αναγνωρίσει και αφομοιώσει την τραγωδία ως αναγκαίο παραστατικό πρότυπο για τις δικές του προτεραιότητες.
Ο Βασιλιάς Ληρ αφήνει πίσω του μια ηθική ερημία, μια έρημη χώρα απορφανεμένη, στερημένη από κάθε ηθική ευεργεσία, στην οποία η νομιμότητα της εξουσίας θα παραμείνει πρόβλημα ανοιχτό σαν πληγή, μολονότι τα αισθήματα και τα συναισθήματα που εκδραματίστηκαν μέσα σ’ αυτήν την εμπλοκή, και πάνω απ’ όλα τ’ άλλα της αγάπης, δεν έχουν χάσει τίποτε από το αμφίσημο κύρος τους στις ανθρώπινες υποθέσεις. (Δ. Κ., από την εισαγωγή της έκδοσης)
“Απ’ όλα τα έργα του Σαίξπηρ, ο Βασιλιάς Ληρ είναι αναμφίβολα εκείνο στο οποίο [ο συγγραφέας] έχει πλησιάσει περισσότερο στο ύψος και στην ποιότητα τον έναν τραγικό ποιητή μεγαλύτερο σε όλα από εκείνον που ο κόσμος είδε ποτέ να γεννιέται στην ιστορία. Είναι το πιο αισχύλειο από τα έργα του, το πιο στοιχειώδες και πρωταρχικό, το πιο ωκεάνειο και τιτάνιο στη σύλληψή του. (A. C. SWINBURNE)

 

 

 

Αστυνομικό μυθιστόρημα:

 

Sebastian Fitzek «Πείραμα μνήμης», Μετάφραση: Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα, σελ. 440

Έχεις κάνει ποτέ κάτι που εύχεσαι να μπορούσες να ξεχάσεις;
Ο Μαρκ Λούκας είναι συντετριμμένος από το δυστύχημα που στοίχισε τη ζωή στη σύζυγο και στο αγέννητο παιδί του. Το μόνο που μπορεί να τον λυτρώσει είναι να διαγράψει τη μνήμη του. Μέχρι τη βραδιά που επιστρέφοντας σπίτι διαπιστώνει ότι το κλειδί του δεν ταιριάζει στην κλειδαριά, η σύζυγός του είναι ζωντανή, υγιής και έγκυος – και… δεν τον αναγνωρίζει.
Ο Μαρκ αρχίζει να βυθίζεται σε έναν εφιαλτικό κόσμο όπου είναι αδύνατον να ξεχωρίσει την πραγματικότητα από τη φαντασία.
Μήπως οδηγείται στην τρέλα;
Ή μήπως πρόκειται για μια συνωμοσία που θα μπορούσε να του στοιχίσει τη μνήμη, τη λογική…
Ακόμα και την ίδια του τη ζωή; (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 

 

 

Ποίηση:

 

Διονύσης Καψάλης «Σημειώσεις για τη μουσική του κόσμου», εκδ. Άγρα, σελ. 56

I SHALL NOT BE MOVED

Ακούς τον Τσάρλυ Πάττον: like a tree
that’s planted by the water, i shall not be moved.
Τ’ ακούς, το ξανακούς, και δεν σ’ αφήνει,
και πλέκεται βαθιά κι απλώνει ρίζες,
ποτέ δεν είναι η πίκρα αρκετή·
όπως το αμύγδαλο, σκληρόφλουδο,
κι η ψίχα του γλυκιά σαν την Ελπίδα.
[…]
[Από την έκδοση]

 

 

 

Βιβλία για παιδιά:

 

Άλκη Ζέη «Ο νυχτερινός περίπατος της γιαγιάς», εικονογράφος: Νικόλας Χατζησταμούλος, σελ. 32

Στις Βρυξέλλες, την πόλη όπου χτυπάει η καρδιά της Ευρώπης, χτυπάει και η καρδιά της γιαγιάς. Πλήρης ημερών, γεμάτη συναισθήματα, εικόνες και μία ευρύτερη κατανόηση του κόσμου, η γιαγιά γλιστράει έξω από τη ζωή σαν να πηγαίνει έναν νυχτερινό περίπατο. Έναν μαγικό περίπατο που κλείνει τον μεγάλο κύκλο μια γεμάτης ζωής.
Μία λυρική και ευαίσθητη ματιά πάνω στο θέμα της απώλειας, ιδωμένης ως το φυσιολογικό, κάπως μελαγχολικό τέρμα ενός μεγάλου δρόμου.
Ένα κείμενο γραμμένο με τόση συγγραφική τέχνη και ωριμότητα, που παρά το θέμα του δεν προκαλεί θλίψη, παρά μόνο μια ζεστασιά και μια γλυκιά μελαγχολία.

 

Μαρίνα Γιώτη (κείμενο και εικονογράφηση) «Γέτι – η δύναμη του ακόμη», εκδ. Διόπτρα, σελ. 60

Είναι τελικά οι δυνατότητες και οι ικανότητές μας κάτι σταθερό ή μεταβάλλονται με την προσπάθεια που καταβάλλουμε;
Το Γέτι είναι ο φανταστικός φίλος του Αγοριού. Το ακολουθεί παντού, αλλά μπορεί να πει μονάχα μία λέξη… ακόμη.
Το Αγόρι ανακαλύπτει ότι αυτή είναι μια μαγική λέξη που, όταν τη χρησιμοποιεί σωστά, το μυαλό του μεγαλώνει και μπορεί να καταφέρει τα πάντα, αρκεί να προσπαθήσει.
Το παγκόσμιο εκπαιδευτικό φαινόμενο που αλλάζει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τις ικανότητες των παιδιών μας, μέσα από τη φαντασία της συγγραφέως και εικονογράφου Μαρίνας Γιώτη.

 

 

 

Ιστορία & Πολιτική:

 

Paul Strathern «Η ιστορία του κόσμου σε 10 αυτοκρατορίες» Από την ακμή στην παρακμή, Μετάφραση: Φωτεινή Πίπη, εκδ. Διόπτρα, σελ. 286

Από την Ακκαδική Αυτοκρατορία ως τη σύγχρονη Αμερική, ο Paul Stathern χαρτογραφεί την Ιστορία του κόσμου μέσα από τις ιστορίες των δέκα μεγαλύτερων αυτοκρατοριών του.
Συνδυάζοντας το εντυπωσιακό εύρος γνώσης και την ακρίβεια των στοιχείων με την αριστοτεχνική γραφή, ο Paul Strathern εντοπίζει συσχετισμούς μέσα σε τέσσερις χιλιετίες Ιστορίας και ρίχνει φως σε σημαντικούς πολιτισμούς – από τους Μογγόλους και τη Δυναστεία των Γιουάν στους Αζτέκους και τους Οθωμανούς, μέχρι τις πιο σύγχρονες μεγάλες Αυτοκρατορίες: τη Βρετανική, τη Ρωσική, και κατόπιν Σοβιετική, και την Αμερικανική.
Πάνω απ’ όλα, στο βιβλίο αποκαλύπτεται πώς η ανθρώπινη φιλοδοξία για αυτοκρατορικό μεγαλείο, οπουδήποτε και αν αυτή εκδηλώθηκε -από τους Ρωμαίους αυτοκράτορες ως τον Χίτλερ-, εκπορεύεται πάντα από τη φαντασίωση μιας ουτοπίας και από το όνειρο για αθανασία.
Κάθε αυτοκρατορία εμπεριέχει τους σπόρους της ίδιας της καταστροφής της. Σε τι, λοιπόν, συνίσταται η όποια κοινωνική πρόοδος; Ποιος ωφελείται και ποιος ζημιώνεται από αυτή; Ο Paul Stathern μας υπενθυμίζει ότι η πρόοδος της ανθρωπότητας προσλαμβάνει πολλές και διάφορες μορφές και ότι -ίσως- τα συστήματα που θεωρούμε σήμερα δεδομένα δεν προδιαγράφουν απαραίτητα τη μελλοντική πορεία του πολιτισμού.
Η χαρτογράφηση 4.000 χρόνων Παγκόσμιας Ιστορίας σε 10 σύντομα και περιεκτικά κεφάλαια κάνει το βιβλίο ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα για τους λάτρεις του είδους. (Από τη παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

 

Alev Scott & Ανδρονίκη Μακρή «Ισχύς και Λαός», 5 μαθήματα από τη γενέτειρα της δημοκρατίας, Μετάφραση: Ρηγούλα Γεωργιάδου, εκδ. Διόπτρα, σελ. 320

Η δημοκρατία γεννήθηκε στην Αθήνα.
Από τους ιδρυτικούς μύθους της μέχρι τον χρυσό αιώνα της και τη σταδιακή κατάρρευσή της, βρίθει από πολύτιμα μαθήματα για την εποχή μας.
Γιατί η ενεργή ενασχόληση των πολιτών με τα κοινά και ο έντιμος διάλογος κατέληξαν στον λαϊκισμό και στην παράλυση; Μπορούμε να συγκρίνουμε τον δημαγωγό Κλέωνα με τον πρόεδρο Τραμπ, την αθηναϊκή ηγεμονία με τη σύγχρονη Αμερική ή το ανυποχώρητο νησί της Μήλου με το Brexit; Πώς ένα δεύτερο ψήφισμα έσωσε τους Αθηναίους από μια βάναυση απόφαση; Ποιοι ήταν οι τελευταίοι υπερασπιστές της δημοκρατίας στο μεταβαλλόμενο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον του 4ου αιώνα π.Χ. και πώς αντηχούν οι φωνές τους σήμερα;
Με ζωντάνια και οξυδέρκεια, παρουσιάζονται όλα τα επιτεύγματα της αθηναϊκής δημοκρατίας αλλά και οι επικρίσεις που δέχτηκε και προβάλλονται στο σύγχρονο πολιτικό γίγνεσθαι, αποκαλύπτοντας το μεγαλείο αλλά και τις ατέλειες του πολιτικού συστήματος που επιβιώνει μέχρι σήμερα δίνοντας την εξουσία στον λαό: τη δημοκρατία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
“Επίκαιρο και συναρπαστικό, δίνει απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα” (Robin Lane Fox, συγγραφέας-ιστορικός)

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top