Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Κάποια στιγμή τα ανικανοποίητα και υφέρποντα πάθη των ανθρώπων έρχονται μπροστά!
28/08/2019, 10:17 πμ

Κάποια στιγμή τα ανικανοποίητα και υφέρποντα πάθη των ανθρώπων έρχονται μπροστά!

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

 

Georges Simenon, “Μπέττυ”. Μετάφραση: Αργυρώ Μακάρωφ. Εκδόσεις Άγρα. Αθήνα, 2016

 

Το σαγηνευτικό και σκοτεινό μυθιστόρημα, ‘Μπέττυ’ του Ζωρζ Σιμενόν που κυκλοφόρησε το 1961, και στα ελληνικά το 2016, από τις Εκδόσεις Άγρα, είναι ένα διεισδυτικό, καθαρά ψυχολογικό αφήγημα μιας γυναικείας ζωής υπό ψυχολογική κατάρρευση, χωρίς όμως τους φόνους και την αστυνομική πλοκή με την οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένος ο πολυγραφότατος και ταλαντούχος συγγραφέας, με το τεράστιο λογοτεχνικό αποτύπωμα στον εικοστό αιώνα. Εδώ απουσιάζει ο γνωστός ντετέκτιβ Μαιγκρέ. Αντίθετα ξεδιπλώνεται με αργό ρυθμό και αριστοτεχνικά η ζωή μιας ταλαιπωρημένης αλλά ταυτόχρονα ελκυστικής γυναίκας, της Μπέττυ.

Η Ελιζαμπέτ ή Μπέττυ Ετάμπλ, είναι μια μεγαλοαστή για την εποχή της,  ελκυστική και νεαρής ηλικίας γυναίκα. Παρά τα αναφερόμενα προσόντα της, μέχρι τώρα πέρασε τη ζωή της μέσα σε μια ατέρμονη και βαθιά συναισθηματική δυστυχία, αναζητώντας το δικό της όνειρο και επιχειρώντας διαρκώς κάτι απροσδιόριστο. Όλα αυτά μαζί με την οδυνηρή αίσθηση του ανικανοποίητου μοιραία την βυθίζουν σταδιακά, μέσα σε ένα συναισθηματικό αδιέξοδο χωρίς τους ηθικούς φραγμούς της εποχής της, πλημμυρισμένο  από ξενύχτια, αλκοόλ και ερωτικές συνευρέσεις με άγνωστους  άντρες που γνωρίζει κατά το οδοιπορικό της μέσα στα διάφορα μπαρ της ευρύτερης περιοχής της. Είναι κάτι παραπάνω από προφανές πως οδηγείται στο αδιέξοδο και την αυτοκαταστροφή, διαλύοντας στην ουσία την ως τότε ζωή και οικογένειά της, στην οποία υπήρχαν ένας σύζυγος, δυο παιδιά και μια καλή σχετικά κοινωνική θέση. Ένα βράδυ χωρίς γνώση των πράξεών της, μεθυσμένη και σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση, καταλήγει σε ένα παρακμιακό, μισοφωτισμένο και περιθωριακό μπαρ που ονομάζεται ‘Τρύπα’ και στο οποίο ο μόνος κανόνας που επικρατεί είναι η κατάλυση της κοινής λογικής, όπου το αλκοόλ, τα ναρκωτικά και όλα τα συμπαρομαρτούντα θέματα έχουν τον πρώτο λόγο. Εντελώς τυχαία, μάλλον, θα βρεθεί μια από τις θαμώνες  του μπαρ, η  Λώρ Λαβανσέ και στη συνέχεια, ανάμεσά τους θα αναπτυχθεί μια περίεργη και ιδιόρρυθμη σχέση. Οι διάλογοι που θα λάβουν χώρα μεταξύ τους, στα δωμάτια ενός ξενοδοχείου, θα ξετυλίξουν πτυχές του παρελθόντος των γυναικών, πολλές από τις οποίες βρίσκονταν έως τότε καλά θαμμένες στο υποσυνείδητο, προσωπικά απωθημένα, ψυχολογικά τραύματα, ευτυχισμένες στιγμές από τη ζωή τους, αλλά και επώδυνες  και άσημες  εμπειρίες, ποτισμένες και τροποποιημένες από αλκοόλ και αποτελεσματικές φαρμακευτικές ουσίες. Ο διάλογος ακροβατεί επικίνδυνα ανάμεσα στο παρελθόν και στη καινούργια πραγματικότητα, όπως αυτή αρχίζει πλέον να διαμορφώνεται. Ο ήπιος και κατευναστικό τόνος μεταξύ τους, θα δώσει τη σειρά του  σε μια αναπάντεχη συνέχεια όπου αναγκαστικά βρίσκεται και το αντρικό φύλλο.

 

George Simenon

 

O Ζωρζ Σιμενόν καταφεύγει σε μια λιτή αλλά αρκετά εκφραστική γραφή και χωρίς πολλαπλές λογοτεχνικές διακυμάνσεις, να αποτυπώσει γλαφυρά τις πιο σκοτεινές σκέψεις ενός κόσμου βουτηγμένου στην  παρακμή. Ο κόσμος αυτός συμπεριφέρεται με πρωτόγονο τρόπο, αναβλύζοντας όλα τα  ζωώδη γενεσιουργά ένστικτά του, στο προσκήνιο της καθημερινότητας. Η μοναξιά, η αποξένωση από το περιβάλλον, η συναισθηματική αστάθεια, οι ψυχολογικές μεταπτώσεις των χαρακτήρων, το ανέφικτο της ευτυχίας,  της στιγμιαίας έστω εκείνης που προσδοκούν οι πρωταγωνιστές της ιστορίας, σκιαγραφούνται από τον Σιμενόν, αριστοτεχνικά. ‘… Γιατί η Μπέττυ ήταν κυρία. Είχε ένα νοικοκυριό, δυό παιδιά, έναν σύζυγο, έναν γαμπρό, μιά συννυφάδα και στη Λυών, μια πεθερά που έγραφε κάθε βδομάδας τους γιούς της και κάθε δύο μήνες περίπου ερχόταν να περάσει λίγες μέρες στο Παρίσι…’.

Το έργο αυτό, που όπως είπαμε κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1961, είναι ίσως ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά και δυνατότερα δείγματα γραφής του Βέλγου συγγραφέα, ανάμεσα από μια   συλλογή  άλλων κειμένων που έγιναν και έμειναν ευρέως γνωστά ως τα ‘σκληρά’ ή ποιο σωστά τα καθαρά ‘ψυχολογικά’ μυθιστορήματα του συγγραφέα. Σ’ αυτά δεν υπάρχουν φόνοι, ούτε αστυνομική πλοκή, ο επιθεωρητής Μαιγκρέ απουσιάζει, το υπόβαθρο μπορεί να είναι το ίδιο, αλλά η υπόθεση απεικονίζεται διαφορετικά. Δεν είναι τυχαίο, πάντως, ότι το βιβλίο μεταφέρθηκε και στον κινηματογράφο και μάλιστα με επιτυχία.

O Ζωρζ Σιμενόν, και σε τούτο το βιβλίο, ενδιαφέρεται και ασχολείται με τον μεσοαστό της γαλλικής επαρχίας, αφήνοντας στην άκρη και έξω από τον νυμφώνα της υπόθεσης  τους μεγαλοαστούς.  Εδώ βέβαια, στην ‘Μπέττυ’, το τοπίο όπου εξελίσσεται η υπόθεση, είναι το Παρίσι και μάλιστα εκείνο της νύχτας, του ημίφωτος, με τους μοναχικούς δρόμους  του, τα βρεγμένα δέντρα τους, τα θαμπά τζάμια των μπαρ, την ομίχλη του ορίζοντα όπου εμφιλοχωρούν και περιφέρονται ασκόπως  φιγούρες μόνες και το κυριότερο προβληματικές, ένα κλασσικό παράδειγμα των οποίων είναι και η Μπέττυ Ετάμπλ, μια γυναίκα ανεπάγγελτη, είκοσι οκτώ μόλις ετών.

Τα κίνητρα της σαρανταοκτάρας μεγαλοαστής Λωρ, όσον αφορά την ανιδιοτελή συμπεριφορά της απέναντι στην Μπέττυ, τελικά μένουν ανεξιχνίαστα, αφήνοντας έτσι διαθέσιμο χώρο στον αναγνώστη για πολλαπλές ερμηνείες και εξηγήσεις. Το σενάριο του βιβλίου, παραδόξως παραμένει και είναι εφικτό και στην εποχή μας, αφού αφορά χαρακτήρες σημερινούς παρακμιακούς, συναισθηματικά σταθείς και πλημμυρισμένους από πληθώρα ψυχολογικών απωθημένων και τραυματικών παρελθουσών εμπειριών. Η Μπέτυ, ‘… είχε πάντα το προαίσθημα ότι στο τέλος θα ερχόταν μια καταστροφή, και πριν ακόμα γνωρίσει τον Γκυ. Παιδούλα, κοίταζε τα άλλα κοριτσάκια σαν να είχαν κάτι που εκείνη δεν είχε. Γεγονός είναι ότι κάποιες φορές αισθανόταν ικανοποίηση, αν όχι περηφάνια, για αυτό που ήταν, γιατί της φαινόταν τότε ότι αυτή θα ήταν πιο ολοκληρωμένη’, και φυσικά όχι  να ‘… καταλήξει σαν κανένα αδέσποτο σκυλί, που θα βρει κάποιον να το υιοθετήσει΄! Είναι άλλωστε ένα από τα χαρακτηριστικά της γραφής του Ζωρζ Σιμενόν, να σκιαγραφεί τους χαρακτήρες του με μικροσκοπικές και φαινομενικά ασήμαντες, για πολλούς, ιδιαιτερότητες, οι οποίες σε τελική ανάλυση δημιουργούν και την ποικιλία και τη διαφορετικότητα ανάμεσά τους. Σε αρκετούς από αυτούς, μια μικρή και υποσημαινόμενη παράμετρος, ένα στιγμιαίο γεγονός, ένα μικρό φύσημα του αέρα, ένα τυχαίο και ανεπαίσθητο σπρώξιμο, δρομολογούν την πορεία τους σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση, από εκείνη που φαινόταν αρχικά.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top