Mε την απλότητα ενός αθώου και την τιμιότητα ενός παιδιού
Από τον Κωνσταντίνο Μπούρα // *
Γιλά Μοσάεντ, «Μου δίνεις την ελευθερία να μην ανήκω». Επιλογή ποιημάτων, εισαγωγή-μετάφραση από τα σουηδικά: Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη, εκδόσεις βακχικόν, Αθήνα 2021, σελ. 94
Κλαίω για τη γλώσσα μου. Σε αυτό τον στίχο ακούμε την σπαρακτική κραυγή της Ελευθερίας, όπως εκφράζεται απόλυτα στο πρόσωπο της ιρανικής καταγωγής παγκόσμιας Ποιήτριας και μέλους της Σουηδικής Ακαδημίας (2018) Γιλά Μοσσάεντ, που γεννήθηκε το 1948 στην Τεχεράνη, κατέφυγε ως σύγχρονος ικέτις στο Γκέτεμποργκ και γράφει πλέον ποίηση στη σουηδική γλώσσα. Αυτός ο διπλός ξερριζωμός είναι τραγικός αλλά και εφαλτήριο συνδημιουργίας, αφού μέσα από την κοινωνούμενη διαπολιτισμικότητα εξελίσσονται πάντα οι κοινωνίες και συνειδητοποιούν την ενότητα όλων των ανθρώπων, αλλά και όλων των ειδών στο οικοσύστημα Γαία, που απειλείται τώρα (και) από την κλιματική αλλαγή. Το μέλλον είναι Γυναίκα. Η Επιστροφή της Μεγάλης Μητέρας Θεάς στην μυθική Υπερβορεία, απ’ όπου έρχεται κάθε χρονιά ο Απόλλωνας για να ξαναγυρίσει βεβαίως (σαν την Περσεφόνη). Το Θηλυκό στοιχείο, το yin, είναι απαραίτητο τώρα περισσότερο από κάθε άλλη φορά προκειμένου να κατέβει η πολεμική «θερμοκρασία» της γης και να ανασάνουμε ελεύθεροι από ανταγωνισμούς, αυτισμούς, αδιέξοδους ατομικισμούς και ανέξοδους λεονταρισμούς. Η Ποίηση είναι το κατάλληλο μέσο για να εκτονωθεί η ένταση τόσο από το Συλλογικό Ασυνείδητο όσο και από την Πανανθρώπινη Συνειδητότητα. Εμπεριέχει εν δυνάμει κι εξ ορισμού την άφατη γλυκύτητα της Μούσας Ερατώς και προϋποθέτει την πολύμηνη κύηση πριν ο Λόγος εκδηλωθεί με καινοφανή τρόπο συνεισφέροντας στην «ανοικείωση» του τετριμμένου από τον καθημερινό πραγματισμό γλωσσικού κώδικα.
Η Γιλά Μοσσάεντ είναι μεγάλη Ποιήτρια, αρχετυπική και ανθρώπινη συνάμα, όχι για αυτά που συμβολίζει (το γεφύρωμα Δύσης κι Ανατολής, ως άλλη σύγχρονη Ευρώπη) αλλά γιατί πάσχει και συμπάσχει με όλα τα νοήμονα όντα. Ασκημένη στην ενσυναίσθηση μετατρέπει τον Πόνο σε Πόθο για τη Ζωή, για το Φως, για την Ελευθερία, την Ισότητα και την Δικαιοσύνη (γραπτή και άγραφη, εκείνη στην οποία υπακούει η Αντιγόνη του Σοφοκλή και όλων των καθαρών ψυχών που δεν τις λέρωσε η τύρβη του βίου).
Η Γιλά Μοσσάεντ είναι μεγάλη Ποιήτρια γιατί είναι παγκόσμια, λειτουργεί ως «μέρος έναντι του όλου» (συνεκδοχή) και υπερβαίνει τα όποια όρια, ακόμα και τα γλωσσικά, κεκαθαρμένη από την βιωμένη, την κατακτημένη γνώση της Ολότητας, της Ενότητας των Πάντων. Μέσα από τους στίχους της αναδίδεται το «ωκεάνιο συναίσθημα» που βιώνουν μόνον οι αληθινοί ποιητές, οι εκστατικοί μύστες, εκείνοι οι τυχεροί, οι γενναίοι, οι τολμηροί που επέτυχαν την απόλυτη ένωση και ισορροπία του Απολλώνιου και του Διονυσιακού στοιχείου. Η Αρχαία Γνώση έδινε μεγάλη σημασία στην ενότητα και στην ισορροπία των αντιθέτων (yin-yang) και κάθε υπερβολή, κάθε υπέρβαση του μέτρου αποτελεί Ύβριν (σύμφωνα με τον Αριστοτέλη) που προκαλεί την Νέμεσιν και επιφέρει την «κατά-στροφήν» (το γύρισμα της μοίρας και την Έξοδο από τον/την Παράδεισο).
Η Γιλά Μοσσάεντ γράφει στην γλώσσα της δεύτερης πατρίδας της, της Σουηδίας, που την τίμησε και την τιμά όπως όλους τους άξιους πνευματικούς εργάτες, γράφει με την απλότητα ενός αθώου και την τιμιότητα ενός παιδιού, επαναφέροντας την Λογοτεχνία στα πρωταρχικά, φυσικά πλαίσια. Τα συμφραζόμενα είναι πάντα τα ίδια, όσο κι αν τα χωροχρονικά δεδομένα αλλάζουν. Ο Έρωτας, ο Θάνατος, η ανάγκη της ψυχής για Δικαιοσύνη (το οξυγόνο της). Όλα τα άλλα κινούνται στον χώρο της Ενοχής για το διαζύγιό μας με την Φύση, για την αποξένωση από το ίδιο το σώμα μας. «Έγκλημα και Τιμωρία». Όμως η πανανθρώπινη συνθήκη μεταβολίζεται και μετατρέπεται στο έργο της Γιλά Μοσσάεντ ως σύγχρονη «Θεία Κωμωδία». Η μετάφραση ποιημάτων της στην ελληνική γλώσσα από την επαρκέστατη εργάτρια μέλισσα του ποιητικού λόγου Δέσποινα-Καϊτατζή Χουλιούμη αποδίδει «βασιλικούς» καρπούς. Η Γιλά Μοσσάεντ εκφράζει την αλχημιστική αρχή «όπως επάνω έτσι και κάτω, όπως έξω έτσι και μέσα». Είναι από μόνη της και έθνος και φυλή των απανταχού ποιητών νομάδων και πατρίδα και «μητρίδα» της (ας μου συγχωρεθεί ο νεολογισμός).
* O Δρ Κωνσταντίνος Μπούρας είναι Επισκέπτης Καθηγητής Θεατρικής Κριτικής στο ΕΚΠΑ (www.konstantinosbouras.gr)
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ο θάνατος ποτέ δεν βάζει τέλος
23/04/2024, 9:51 μμ -
Παρακείμενα: «Ωδή στην ηρωική παράδοση και ταυτόχρονα καταδίκη»
23/04/2024, 9:50 μμ -
Ο ‘δράκος’ κοιτούσε τη λίμνη
23/04/2024, 9:48 μμ -
Η αλχημιστική φαντασία της Μπουραζοπούλου
23/04/2024, 9:47 μμ -
Ο Δημήτρης Νόλλας συνεχίζει
23/04/2024, 9:45 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
☆ Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου των Aphrodite’s Child «έφυγε» πια για τον πλανήτη του.
Γράφει η Ελένη Γκίκα // Λίγοι άνθρωποι αξιώθηκαν να αποκαλούνται απ’ όλους με το μικρό τους όνομα. Vangelis. Και σίγουρα είναι απ’ εκείνους που ταξίδεψαν εκτός συνόρων το ελληνικό στοιχείο. Για αρκετούς, ακόμα ένα από «τα
Περισσότερα -
«Οι δυο εκδοχές της απόλαυσης»
Γράφει η Γεωργία Χάρδα // * Φρανσουά – Ανρί Ντεζεράμπλ «Αφέντρα και κυρά μου», Μετάφραση Αχιλλέας Κυριακίδης, Εκδόσεις Opera Κατάλαβα ότι αυτή η ιστορία δε θα ‘χε καλό τέλος, όταν μπήκα σ’ ένα οπλοπωλείο. Αυτό θα μου εκμυστηρευόταν
Περισσότερα -
13 Ιουλίου – Nαντίν Γκόρντιμερ
Eπιμέλεια: Δήμητρα Ντζαδήμα // Η Nαντίν Γκόρντιμερ που έφυγε σαν σήμερα το 2014, ήταν κορυφαία μεταπολεμική Νοτιοαφρικανή συγγραφέας, πολιτική ακτιβίστρια εναντίον του καθεστώτος του Άπαρτχαϊντ στη χώρα της, και μέλος του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου όταν το κόμμα ήταν
Περισσότερα -
«Μες απ’ το δυόσμο γιόκα μ’ θα μυρίζω πάντα την ανάσα σου»
Γράφει ο Αντώνης Καρτσάκης // * Μανόλης Πρατικάκης, “Τα Δερβενάκια των Rolling Stones”, Αρμός, Αθήνα 2021 Ποια σχέση μπορεί να έχει το 1821 με ένα διάσημο βρεττανικό ροκ συγκρότημα; Ποιες «αόρατες κλωστές» μπορεί να συνδέουν τους Rolling Stones με τον
Περισσότερα -
Διήγημα: “Από τα ταξίδια μου”
Γράφει η Ελένη Ε. Νανοπούλου // “Από τα ταξίδια μου” Στην τηλεόραση εικόνες συγκλονιστικές από Ρωσία. Θυμάμαι το βυσσινί σημειωματάριο. Ψάχνω στα κουτιά με τις φωτογραφίες και να, το ανασύρω. Πέφτουν κάτι ξερά
Περισσότερα -
✔ Νίκος Μικρόπουλος: «Μπαίνουν σε δοκιμασία οι ιδέες, οι αρχές, τα συναισθήματά μας σε τόπους όπου κυριαρχούν άλλες εικόνες, αξίες, συμπεριφορές»
Συνέντευξη στον Γιάννη Παπαδόπουλο // 80 μικρές ιστορίες, στιγμιαίες απεικονίσεις τόπων, λαών, ηθών όπως τις βιώνει ο ήρωας μαθαίνοντας και αλλάζοντας μέσα απ’ τα τολμήματα, τις αναποδιές, τις γκάφες, τους έρωτες που προκύπτουν. Γλιτώνει απ’ τους αλιγάτορες
Περισσότερα -
Μία φρέσκια ματιά ενός γήινου υπερρεαλισμού
Γράφει ο Μανώλης Μπίστας // Λίλλυ Ιουνίου «Ωκεάνιο συναίσθημα», εκδ. Ελκυστής «Όταν κοιτάζω ψηλά προς τα αστέρια, καταλαβαίνω πως είμαι μικρός, αλλά επίσης πως είμαι μεγάλος. Είμαι μεγάλος επειδή είμαι συνδεδεμένος με το σύμπαν και το σύμπαν είναι
Περισσότερα
