Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Η δίψα για μάθηση ως κινητήριος δύναμη για αλλαγή: διαβάζοντας την “Μορφωμένη” της Tara Westover
14/04/2020, 10:05 μμ

Η δίψα για μάθηση ως κινητήριος δύναμη για αλλαγή: διαβάζοντας την “Μορφωμένη” της Tara Westover

Της Εύης Μουρέλλου //

 

Tara Westover, «Μορφωμένη». Μετάφραση Μαρία Φακίνου. Εκδόσεις Ίκαρος, 2019

 

Ένα βιβλίο-καταπέλτης που από την στιγμή που εκδόθηκε δεν έχει σταματήσει να συζητιέται είναι η αυτοβιογραφία της Tara Westover με τίτλο “Μορφωμένη” (τίτλος πρωτοτύπου: Educated) που κυκλοφόρησε το 2018 στο εξωτερικό και το 2019 στη χώρα μας από τις εκδόσεις Ίκαρος, με μετάφραση της Μαρίας Φακίνου.

Το έργο αναφέρεται στη ζωή της πρωταγωνίστριας, ξεκινώντας από τα παιδικά της χρόνια και φτάνοντας μέχρι το σήμερα. Η Tara γεννήθηκε και μεγάλωσε πλάι στο βουνό που ονόμαζε “Ινδιάνα Πριγκίπισσα”, στο Αϊντάχο της Αμερικής, προετοιμάζοντας τον εαυτό της για τις έσχατες μέρες, το “βδέλυγμα της ερημώσεως”, κατά τις οποίες ο ήλιος θα γινόταν σκοτεινός και το φεγγάρι θα έσταζε αίμα. Ακολουθώντας υπάκουα τον φονταμενταλισμό του Μορμόνου πατέρα της περνούσε τα καλοκαίρια της ετοιμάζοντας βάζα με ροδάκινα και τους χειμώνες της εναλλάσσοντας τις προμήθειες, περιμένοντας το Τέλος του Κόσμου, όταν όλοι θα χανόταν μα η οικογένειά της, όντας προετοιμασμένη, θα συνέχιζε να υπάρχει.

Ο πατέρας της δεν συμφωνούσε με την ύπαρξη κρατικών σχολείων και νοσοκομείων, με αποτέλεσμα η Tara και τα αδέρφια της να μην πηγαίνουν στο σχολείο, σε γιατρούς ή στο νοσοκομείο. Δούλευαν πλάι του ξεδιαλέγοντας παλιοσίδερα και παράλληλα βοηθούσαν την μητέρα τους, μαία και εναλλακτική θεραπεύτρια της περιοχής, να ετοιμάζει έλαια γιατρειάς με διάφορα βότανα. Ο ακραίος συντηρητισμός του πατέρα αντικατοπτρίζεται και στους άκαμπτους κανόνες που είχε ορίσει στο σπίτι: τα ατυχήματα και η ίαση ήταν θέλημα Κυρίου, και ανεξαρτήτως της σοβαρότητας δεν έχριζαν νοσοκομειακής περίθαλψης, τα ρούχα έπρεπε αυστηρά να καλύπτουν ολόκληρο το σώμα, αλλιώς ήταν προκλητικά και ανήθικα, ενώ δεν δεχόταν την χειραφέτηση των γυναικών υποστηρίζοντας ότι η θέση τους είναι στο σπίτι και την κουζίνα. Παράλληλα, καθώς περνάνε τα χρόνια, η Tara έρχεται αντιμέτωπη και με τον βίαιο χαρακτήρα ενός εκ των αδερφών της, ο οποίος άλλοτε της φέρεται με αγάπη και την προσέχει, και άλλοτε την σέρνει τραβώντας την από τα μαλλιά και της χώνει το κεφάλι στην λεκάνη της τουαλέτας.

Αποφασίζοντας να κυνηγήσει ένα διαφορετικό μέλλον η Tara κατάφερε να μπει σε Πανεπιστήμιο, παρόλο που ήταν 17 ετών την πρώτη φορά που βρέθηκε σε σχολική αίθουσα, διαβάζοντας με πείσμα και αφοσίωση. Δυσκολεύτηκε με τα χρήματα κατά τις σπουδές της οι προκαταλήψεις του πατέρα της, βαθιά ριζωμένες μέσα της, την έκαναν να μην κυνηγάει κρατικές χρηματοδοτήσεις. Όσο διάβαζε, τόσο άλλαζε, σε σημείο που έφτασε να αισθάνεται σαν να είναι μοιρασμένη στα δυο, σε δυο διαφορετικά άτομα που συνυπάρχουν εντός του ίδιου σώματος. Κατάφερε να λάβει την υποτροφία Gates του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, να βρεθεί ως επισκέπτρια υπότροφος στο Χάρβαρντ και να πάρει το Διδακτορικό της από το Κέμπριτζ πάνω στην Ιστορία. Όλα αυτά, όμως, με ένα τίμημα: την απομάκρυνση από την οικογένειά της.

Ένα σημείο που προσωπικά ξεχώρισα είναι η παντελής άγνοια της πρωταγωνίστριας πάνω σε βασικές ιστορικές γνώσεις. Για παράδειγμα, την πρώτη φορά που άκουσε στην τάξη για την λέξη “Ολοκαύτωμα” και σήκωσε το χέρι της ρωτώντας τον καθηγητή τι σημαίνει -πράξη που εξέλαβαν οι γύρω της ως απόρριψη του Ολοκαυτώματος από μέρους της. Σε μια σελίδα διαβάζουμε χαρακτηριστικά:

“Δεν ήμουν σε θέση να ξεχωρίσω τη μυθοπλασία από το πραγματικό φόντο. Ο Ναπολέων φάνταζε εξίσου αληθινός με τον Γιάννη Αγιάννη. Δεν είχα ακουστά κανέναν απ’ τους δυο.”

 

Tara Westover

 

Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει η ψυχογράφηση της ηρωίδας, όπως προκύπτει από τις σελίδες του βιβλίου, αφού βλέπουμε την πάλη μέσα της ανάμεσα στο πώς πρέπει να πράξει ώστε να ευχαριστήσει τον πατέρα της και να διατηρήσει δεσμούς με την οικογένειά της και στο τι θέλει να κάνει για να παραμείνει πιστή στον εαυτό της και στις αξίες που έχει καλλιεργήσει. Την αγάπη της για τους γονείς και τα αδέρφια της, όταν βλέπει την ευαίσθητη και στοργική πλευρά τους, και την απόρριψη που βιώνει όταν αδυνατεί να συμβαδίσει άλλο με τον άκαμπτο τρόπο ζωής τους.

Ένα βιβλίο που μιλάει για το σθένος που κρύβουμε εντός μας, την δύναμη να αλλάξουμε την υφιστάμενη κατάσταση μέσα στην οποία ζούμε και να ακολουθήσουμε ένα πεπρωμένο διαφορετικό, διαμορφωμένο από εμάς. Τα εργαλεία που παρέχει η μόρφωση σε όσους την επιζητούν να σμιλέψουν έναν άλλο εαυτό, αυτόνομο, που να πατάει γερά πάνω στη γνώση, έχοντας κριτική σκέψη έναντι του να αποτελεί ένα παθητικό φερέφωνο πεποιθήσεων.

Μπορεί ο δρόμος προς την αυτογνωσία και την προσωπική καλλιέργεια και ανάπτυξη να είναι δύσβατος, εντούτοις αποτελεί την βασική απάντηση στην μάστιγα της ημιμάθειας που ντύνεται παντογνωσία.

“Θα μπορούσε κανείς να την πει με πολλά ονόματα αυτή την ατομικότητα. Μετασχηματισμό. Μεταμόρφωση. Αναλήθεια. Προδοσία.

Εγώ την ονομάζω μόρφωση.”

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top