Fractal

Ποίηση καταφύγιο και πληγή

Γράφει η Χρυσάνθη Ιακώβου //

 

Χρήστος Κούκης «Μοντέρνα ενοχή», εκδ. Κέδρος

 

(…) άλλωστε ο Παράδεισος έχει μια γεύση αποτυχίας, αυτή είναι και η αξία του (…)

 

Είναι κοινωνική η ποίηση του Χρήστου Κούκη; Είναι υπαρξιακή; Είναι ερωτική; Είναι όλα αυτά μαζί. Τα 32 ποιήματα της τελευταίας ποιητικής του συλλογής “Μοντέρνα ενοχή” (Εκδόσεις Κέδρος, 2018), περνούν από το ένα θέμα στο άλλο, αγγίζοντας ταυτόχρονα πολλά ζητήματα, έχοντας όμως ως κεντρικό άξονα τον άνθρωπο: ο άνθρωπος που έχει χρέος απέναντι στην κοινωνία, ο άνθρωπος που κουβαλάει μια πληγή, ο άνθρωπος που πρέπει να αναμετρηθεί με την εαυτό του και να φτάσει στην αυτογνωσία.

 

Θερινό ηλιοστάσιο

Πρώτη μέρα του καλοκαιριού, πρώτη δικαίωση

για την επίμονη αθανασία

ο χρόνος δεν κυλάει, ο χρόνος μάς κυλάει

Το γαλάζιο είναι και η μόνη πληροφορία για τον χαρακτήρα του Θεού

το αλάθητο είναι και η μόνη αμαρτία για το σώμα

Αν δεν γράφονταν ωραίες τραγωδίες, δεν θα χτίζονταν ωραία θέατρα

σαν αυτό που πίσω του ο ήλιος τώρα δύει, δύει στην επίπονη αθανασία

Δική μας η νύχτα και τ’ άστρα που θα πέσουνε δικά μας

τόσοι λαμπεροί τρόποι να πονέσουμε, να διαβούμε

την αθέατη πλευρά του κόσμου, να γλιτώσουμε

Πρώτη μέρα του καλοκαιριού, πρώτο τραγούδι

 

Απόψε παραλίγο να μην επιστρέψουμε στην κανονική ζωή

ίσως αύριο να σταθούμε πιο τυχεροί

 

Η ποίηση του Χρήστου Κούκη είναι μια αναζήτηση, είναι μια κριτική ματιά απέναντι στην κοινωνία, είναι και μια αποδόμηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Γράφοντας άλλοτε στο πρώτο ενικό πρόσωπο και άλλοτε σε πρώτο πληθυντικό, κάνει απολογισμό (Ταξίδεψα τη ζωή μου, αυτό γύρεψα και θέλησα / Ένα τυχερό παιδί που αντιμιλάει στους γονείς του / και ρίχνει τα χρόνια του σπορά στο φρέσκο χώμα), καταλήγει σε συμπεράσματα (Παράξενοι που είμαστε οι άνθρωποι / άλλος παραβγαίνει μ’ ένα καράβι κι άλλος πνίγεται σε μια ζωγραφισμένη θάλασσα / κι όταν μια νύχτα όλους μάς τυλίξει ένα λευκό σεντόνι / άλλοι γινόμαστε άγγελοι και άλλοι φαντάσματα), προτρέπει μαζικά για κινητοποίηση, έχοντας ως στόχο πάντα τη βελτίωση, τόσο του εαυτού μας όσο και της κοινωνίας.

 

Παραβολή

…Και λάλησε ο πετεινός, μα κανείς δεν μας ρώτησε τίποτα

Τι θ’ απογίνουμε χωρίς κάτι σπουδαίο να αρνηθούμε

 

Μιας κοινωνίας η οποία βρίσκεται σε πλήρη αποσύνθεση, πάσχει, κυβερνιέται από ανάξιους (Κοιτάζω την αυγή, κοιτάζω το έθνος και ξέρω / καλά πως δεν κάνω για νικητής, δεν είμαι πρώτο θέμα / Αυτός ο τόπος δεν πέφτει για ύπνο με τη συνείδηση καθαρή / Τι είδους άνθρωποι μας ξελόγιασαν και νύχτωσε / έτσι άγρια κι απότομα / Τι είδους άνθρωποι γίναμε κι εμείς και νύχτωσε / χωρίς μια μάχη, μια μνήμη). Η έννοια αυτή διατρέχει ολόκληρη τη συλλογή, όχι όμως ως μια οργισμένη φωνή, αλλά ως την ψύχραιμη επίγνωση μιας κατάστασης που πρέπει να αλλάξει. Βρισκόμαστε στο τέλος μια εποχής; Ναι, βρισκόμαστε. Ωστόσο, η ποίηση του Χρήστου Κούκη κάθε άλλο παρά απαισιόδοξη είναι: έχει αφήσει μια χαραμάδα ελπίδας, από όπου θα έρθει η αλλαγή.

 

Ναι

Όχι, όχι δεν είναι το τέλος

κάπου σε κάποιο μέρος ένας νέος δεν ενδίδει στα σχέδια των μεγάλων

και ο κόσμος όλος κοιτάζει και παρακολουθεί με λαχτάρα και ελπίδα

 

Στο ποιητικό σύμπαν του Χρήστου Κούκη κυριαρχεί έντονα η έννοια της φύσης, την οποία χρησιμοποιεί είτε συμβολικά είτε ως παρομοίωση είτε για να δημιουργήσει μια μεγάλη αντίθεση με την έννοια της κοινωνίας που βρίσκεται στην απόλυτη φθορά και διαφθορά.

 

Χρήστος Κούκης

 

Και ενώ από τη μια έχουμε την κοινωνία και τον κόσμο, από την άλλη έχουμε τον ερωτευμένο άνθρωπο. Με γλώσσα απλή, αλλά με στίχους πολύ δυνατούς, ο Χρήστος Κούκης περιγράφει έναν έρωτα καθαρό, απόλυτο, βαθύ, άλλοτε ως καταφύγιο και άλλοτε ως πληγή.

 

A.D.

Όπου σ’ αγαπάω υπάρχει αγωνία

προχωρημένη νύχτα στα χέρια μιας ημέρας

ποτέ κανείς δεν είναι προετοιμασμένος για την ομορφιά

γι’ αυτό έχουμε τον έρωτα και τη μουσική

Είσαι η μόνη που ξέρω όταν είμαι ο εαυτός μου

 

Ας ερωτευτούμε ή ας καούμε, το ίδιο σπουδαίο είναι

μη μείνουμε όμως μόνοι, με την Ιστορία παραμάσχαλα σαν χτεσινή εφημερίδα

ο κόσμος φοριέται και απ’ την ανάποδη, αρκεί να μη βάζεις ταμπέλες

Ας ερωτευτούμε, μια και στις πιο άγριες στιγμές μας ωραιότερο σημάδι είναι ο πόνος

και το πρώτο του μάθημα είναι η έλξη των πραγμάτων

Ας καούμε, μια και θα μπορούσαμε να τα έχουμε όλα, μα προτιμήσαμε ο ένας τον άλλο

και την περήφανη πείνα του φιλιού

 

Ας ριχτούμε χαμηλά μόνο για ένα πεσμένο άστρο, μόνο για το σπασμένο γυαλί του κόσμου

άλλο μη νιώθουμε άγνωστοι μέσα στα λάθη μας

Ας γεμίσουμε το ποτήρι του χρόνου με σημάδια από χέρια και χείλη

κι ας μας προσάπτει το κράτος, ας μας προσάπτει

κανείς δεν μας ζήτησε, στ’ αληθινά, τη γνώμη μας ποτέ

 

Είμαστε πλούσιοι κατά τέτοιο τρόπο που καμία τράπεζα δεν μας καταδέχεται

ας ερωτευτούμε ή ας καούμε, το ίδιο σπουδαίο είναι

Στη γλώσσα που σ’ αγαπάω, τα δάκρυα είναι υγρό πυρ

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top