Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Αναζητώντας την ανθρώπινη φλόγα
26/05/2020, 9:47 μμ

Αναζητώντας την ανθρώπινη φλόγα

Γράφει η Άννα Γρίβα //

 

Νίνα Γιαννοπούλου, «Μήπως είσαι η φλόγα;», Μελάνι, 2019)

 

Η τρίτη κατά σειράν ποιητική συλλογή της Νίνας Γιαννοπούλου ήδη από τον τίτλο μάς προϊδεάζει για το είδος των ερωτημάτων που θέτει: στο ποίημα που δίνει τον τίτλο στη συλλογή η ποιήτρια απευθύνεται σε μια αινιγματική οντότητα, στη δική της φλόγα, στη ζωογόνο δύναμη που ανάβει το κερί του εαυτού. Μήπως είσαι η φλόγα;/Η δική μου φλόγα; διερωτάται η ποιητική φωνή και η απάντηση μένει μετέωρη ή μάλλον πλανάται στη σιωπή, όπως και τόσες ακόμη απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα του ανθρώπου. Η ποίηση, λοιπόν, της Γιαννοπούλου είναι ποίηση των ερωτημάτων: η ποιήτρια δεν αισθάνεται ως poeta vates (ποιητής προφήτης), που αποκαλύπτει τα καλά κρυμμένα μυστικά του κόσμου σε όσους δεν τα γνωρίζουν, αλλά ως ένα έκθαμβο παιδί που μαθητεύει στη ζωή, σε μια διαρκή αγωνία κατανόησής της. Αυτή η απόπειρα κατανόησης εκφράζεται καθαρά στο ποίημα «Μήδεια» που αρχίζει ως εξής: Ας προσπαθήσουμε να δούμε τον φόνο/απ’ την πλευρά της Μήδειας/-ως πράξη ευσπλαχνίας./Δύσκολο ή αδύνατο να ταυτιστούμε μαζί της. Η κατανόηση χωράει παντού, ακόμη και στις σκληρότερες πράξεις, όπως και η αντιστροφή των φαινομένων, για δούμε την άλλη όψη, αυτή της επώδυνης αλήθειας.

Για να θέσει, όμως, κανείς τα ερωτήματα που θα οδηγήσουν στην κατανόηση προαπαιτείται μια πρωτογενής περιέργεια για το στοιχειώδες, με την ετυμολογική διάσταση που ενέχει η λέξη: σε πολλά ποιήματα οι στίχοι ανακαλούν τα τέσσερα στοιχεία, ως μαγικά υλικά που υπογείως δρουν, ακόμη κι όταν εμείς έχουμε πάψει να τα ξεχωρίζουμε. Όσα θέλω  να θυμηθώ/κρύβονται αναμμένα/σ’ ένα καντήλι/στην πιο σκιερή εσοχή/της σπηλιάς: πρώτη, λοιπόν, η πέτρα που φέρει μέσα της τη μνήμη-φωτιά. Μια μνήμη που πρέπει να προστατευθεί από τον ελάχιστο αέρα: Αν τα πλησιάσω/θα τα σβήσει η ανάσα μου. Ο αήρ ή το πυρ ή η γη ενέχει τη μεγαλύτερη δύναμη; Όλα συνυπάρχουν στο σύντομο ποίημα «Μη σβήσεις» σε μια λεπτή ισορροπία.

Η κατανόηση, το θάμβος της ποιητικής συνείδησης απέναντι στον κόσμο μοιραία στρέφεται και στο αίνιγμα του θανάτου. Συχνά ανακαλούνται οι θάνατοι εκτός της πορείας της φυσικής ροής, όπως οι θάνατοι νέων ανθρώπων ή παιδιών, και το βίαιο τέλος της νιότης, αλλά και θάνατοι οικείων, αγαπημένων προσώπων. Ας αναφέρουμε μερικούς από τους ωραιότερος στίχους του βιβλίου πάνω σε αυτό το θέμα: Κι όμως χαμογελώ πάντα/όταν τους βλέπω/σε τραγούδια μαραμένα ή δροσερά/σε λόγια φλογοβόλα ή γλυκά/ σε τοπία θαμπά ή λαμπερά/ και σ’ ό,τι σκέφτομαι και πράττω/ υπερβαίνοντας αυτά που μπορώ/ παράγοντας αθανασία. («Οι εδώ και οι εκεί»).

 

Νίνα Γιαννοπούλου

 

Περνώντας πάντοτε μέσα από τα στοιχεία και από τον ατέρμονο κύκλο της ζωής και του θανάτου η ποιήτρια επιστρέφει αέναα στην καταγραφή του πλήρους κόσμου, έτσι όπως εκδηλώνεται μέσα στη φύση, με την ανθοφορία, τους καρπούς, την αρμονία των χρωμάτων και των μορφών: Αγκάλιασα με τρυφερότητα/ ένα δέντρο/και του χάιδεψα τα μαλλιά./ Ήταν βυσσινί και βελούδινα/ σαν φύλλα/ και μύριζαν χθες./ Χαμογέλασε. («Το δέντρο»). Η ένωση με το δέντρο ή με οποιοδήποτε στοιχείο της φύσης είναι το χαμόγελο της αιωνιότητας προς τον δικό μας περιορισμένο χρόνο. Η φύση μοιάζει να είναι ο μόνο τόπος ολοκλήρωσης της ανθρώπινης συνείδησης, που τον επανευρίσκει κανείς με μόχθο, για να ανταμειφθεί τελικά με μια γεύση αθανασίας.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top